Òèò Ëèâèé

Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà I, ãë. 17

<<<
ÎÃËÀÂËÅÍÈÅ
>>>
Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Â. Ì. Ñìèðèíà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: W. Weissenborn, H. J. Müller, 1898.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

17. (1) À îòöû ìåæ­äó òåì ñ âîæäå­ëå­íè­åì äóìà­ëè î öàð­ñòâå è òåð­çà­ëèñü ñêðû­òîé âðàæ­äîþ. Íå òî ÷òîáû êòî-ëèáî æåëàë âëà­ñòè äëÿ ñåáÿ — â ìîëî­äîì íàðî­äå íè îäèí åùå íå óñïåë âîç­âû­ñèòü­ñÿ, — áîðü­áà âåëàñü ìåæ­äó ðàç­ðÿäà­ìè ñåíà­òî­ðîâ. (2) Âûõîä­öû èç ñàáè­íÿí, ÷òîáû íå ïîòå­ðÿòü ñîâñåì ñâîþ äîëþ ó÷à­ñòèÿ â ïðàâ­ëå­íèè (âåäü ïîñëå ñìåð­òè Òàöèÿ ñ èõ ñòî­ðî­íû öàðÿ íå áûëî), õîòå­ëè ïîñòà­âèòü öàðÿ èç ñâî­èõ; ñòà­ðûå ðèì­ëÿíå è ñëû­øàòü íå æåëà­ëè î öàðå-÷óæå­çåì­öå. (3) Íî, ðàñ­õî­äÿñü â æåëà­íè­ÿõ, âñå õîòå­ëè èìåòü íàä ñîáîþ öàðÿ, èáî åùå íå áûëà èçâåäà­íà ñëà­äîñòü ñâî­áî­äû. (4) Âäî­áà­âîê îòöà­ìè âëà­äåë ñòðàõ, ÷òî ìîãóò îæè­âèòü­ñÿ ìíî­ãî­÷èñ­ëåí­íûå îêðó­æàþ­ùèå ãîñóäàð­ñòâà è êàêîé-íèáóäü ñèëü­íûé âðàã çàñòàíåò Ðèì ëèøåí­íûì âëà­ñòè, à âîé­ñêî ëèøåí­íûì âîæäÿ. Âñåì áûëî ÿñíî, ÷òî êàêîé-òî ãëà­âà íóæåí, íî íèêòî íå ìîã ðåøèòü­ñÿ óñòó­ïèòü äðó­ãî­ìó. (5) À ïîòî­ìó ñòî îòöîâ ðàçäå­ëè­ëèñü íà äåñÿò­êè, è â êàæ­äîì äåñÿò­êå âûáðà­ëè ãëàâ­íî­ãî, ïîäå­ëèâ òàêèì îáðà­çîì óïðàâ­ëå­íèå ãîñóäàð­ñò­âîì. Ïðà­âè­ëè äåñÿòü ÷åëî­âåê, íî çíà­êè âëà­ñòè è ëèê­òî­ðû áûëè ó îäíî­ãî; (6) ïî èñòå­÷å­íèè ïÿòè äíåé èõ ïîë­íî­ìî­÷èÿ èñòå­êà­ëè è âëàñòü ïåðå­õî­äè­ëà ê ñëå­äóþ­ùåé äåñÿò­êå, íèêî­ãî íå ìèíóÿ; òàê íà ãîä ïðå­ðâà­ëîñü ïðàâ­ëå­íüå öàðåé. Ïåðå­ðûâ ýòîò ïîëó­÷èë íàçâà­íèå ìåæ­äó­öàð­ñò­âèÿ, ÷åì îí íà äåëå è áûë; ñëî­âî ýòî â õîäó è ïîíûíå.

(7) Ïîòîì ïðî­ñòî­íà­ðî­äüå ñòà­ëî ðîï­òàòü, ÷òî ðàá­ñòâî óìíî­æè­ëîñü — ñòî ãîñ­ïîä çàìå­ñòè­ëè îäíî­ãî. Êàçà­ëîñü, íàðîä áîëü­øå íå ñòàíåò òåð­ïåòü íèêî­ãî, êðî­ìå öàðÿ, êîòî­ðî­ãî ñàì ïîñòà­âèò. (8) Êîãäà îòöû ïî÷óâ­ñò­âî­âà­ëè, êàêîé îáî­ðîò ïðè­íè­ìà­åò äåëî, òî, äîá­ðî­âîëü­íî æåðò­âóÿ òåì, ÷åãî ñîõðà­íèòü íå ìîã­ëè, îíè ñíèñ­êà­ëè ðàñ­ïî­ëî­æå­íüå íàðî­äà, ââå­ðèâ åìó âûñ­øóþ âëàñòü, íî òàê, ÷òîáû óñòó­ïèòü íå áîëü­øå ïðàâ, íåæå­ëè óäåð­æàòü: (9) îíè ïîñòà­íî­âè­ëè, ÷òî, êîãäà íàðîä íàçíà­÷èò öàðÿ, ðåøå­íèå áóäåò ñ÷è­òàòü­ñÿ ïðè­íÿ­òûì ëèøü ïîñëå òîãî, êàê åãî óòâåð­äÿò îòöû. È äî ñåãî äíÿ, åñëè ðåøà­åò­ñÿ âîïðîñ î çàêî­íàõ èëè äîëæ­íîñò­íûõ ëèöàõ, ñåíà­òî­ðû ïîëü­çó­þò­ñÿ òåì æå ïðà­âîì, õîòÿ óæå ëèøåí­íûì äåé­ñò­âåí­íî­ñòè: ïðåæ­äå ÷åì íàðîä ïðè­ñòó­ïà­åò ê ãîëî­ñî­âà­íèþ, ïðè åùå íåÿñ­íîì åãî èñõî­äå, îòöû çàðà­íåå äàþò ñâîå óòâåð­æäå­íèå. (10) À â òîò ðàç èíòåððåêñ, ñîçâàâ ñîáðà­íèå, îáú­ÿâèë: «Äà ïîñëó­æèò ýòî êî áëà­ãó, ïîëü­çå è ñ÷à­ñòüþ! Êâè­ðè­òû, ñòàâü­òå öàðÿ: òàê ðàñ­ñóäè­ëè îòöû. À ïîòîì, åñëè äîñòîé­íî­ãî ïîñòà­âè­òå ïðå­åì­íè­êà Ðîìó­ëó, îòöû äàäóò ñâîå óòâåð­æäå­íüå». (11) Ýòî òàê ïîëüñòè­ëî íàðî­äó, ÷òî îí, íå æåëàÿ îñòà­âàòü­ñÿ â äîë­ãó, ïîñòà­íî­âèë òîëü­êî, ÷òîáû ñåíàò âûíåñ ðåøå­íüå, êîìó áûòü â Ðèìå öàðåì.

17. pat­rum in­te­rim ani­mos cer­ta­men reg­ni ac cu­pi­do ver­sa­bat. nec­dum ad sin­gu­los, quia ne­mo mag­no­pe­re emi­ne­bat in no­vo po­pu­lo, per­ve­ne­rat; fac­tio­ni­bus in­ter or­di­nes cer­ta­ba­tur. [2] oriun­di ab Sa­bi­nis, ne, quia post Ta­tii mor­tem ab sua par­te non erat reg­na­tum, in so­cie­ta­te aequam pos­ses­sio­nem im­pe­rii amit­te­rent, sui cor­po­ris crea­ri re­gem vo­le­bant; [3] Ro­ma­ni ve­te­res pe­reg­ri­num re­gem as­per­na­ban­tur. in va­riis vo­lun­ta­ti­bus reg­na­ri ta­men om­nes vo­le­bant li­ber­ta­tis dul­ce­di­ne non­dum ex­per­ta. [4] ti­mor dein­de pat­res in­ces­sit, ne ciui­ta­tem si­ne im­pe­rio, exer­ci­tum si­ne du­ce mul­ta­rum cir­ca ci­vi­ta­tium in­ri­ta­tis ani­mis vis ali­qua ex­ter­na ado­ri­re­tur. et es­se igi­tur ali­quod ca­put pla­ce­bat, et ne­mo al­te­ri con­ce­de­re in ani­mum in­du­ce­bat. [5] ita rem in­ter se cen­tum pat­res de­cem de­cu­riis fac­tis sin­gu­lis­que in sin­gu­las de­cu­rias crea­tis, qui sum­mae re­rum praees­sent, con­so­ciant. de­cem im­pe­ri­ta­bant; unus cum in­sig­ni­bus im­pe­rii et lic­to­ri­bus erat; [6] quin­que die­rum spa­tio fi­nie­ba­tur im­pe­rium ac per om­nes in or­bem ibat; an­nuum­que in­ter­val­lum reg­ni fuit. id ab re, quod nunc quo­que te­net no­men, in­ter­reg­num ap­pel­la­tum.

fre­me­re dein­de plebs mul­tip­li­ca­tam ser­vi­tu­tem, [7] cen­tum pro uno do­mi­nos fac­tos: nec ultra ni­si re­gem et ab ip­sis crea­tum vi­de­ban­tur pas­su­ri. [8] cum sen­sis­sent ea mo­ve­ri pat­res, of­fe­ren­dum ultro ra­ti, quod amis­su­ri erant, ita gra­tiam ineunt sum­ma po­tes­ta­te po­pu­lo per­mis­sa, ut non plus da­rent iuris, quam re­ti­ne­rent. [9] dec­re­ve­runt enim, ut, cum po­pu­lus re­gem ius­sis­set, id sic ra­tum es­set, si pat­res auc­to­res fie­rent. ho­die quo­que in le­gi­bus ma­gistra­ti­bus­que ro­gan­dis usur­pa­tur idem ius vi adempta; pri­us­quam po­pu­lus suffra­gium ineat, in in­cer­tum co­mi­tio­rum even­tum pat­res auc­to­res fiunt. [10] tum in­ter­rex con­tio­ne ad­vo­ca­ta «quod bo­num, faus­tum fe­lix­que sit» in­quit «Qui­ri­tes, re­gem crea­te; ita pat­ri­bus vi­sum est. pat­res dein­de, si dig­num, qui se­cun­dus ab Ro­mu­lo nu­me­re­tur, crea­ri­tis, auc­to­res fient.» [11] adeo id gra­tum ple­bi fuit, ut, ne vic­ti be­ne­fi­cio vi­de­ren­tur, id mo­do scis­ce­rent iube­rentque, ut se­na­tus de­cer­ne­ret, qui Ro­mae reg­na­ret.
<<<
ÎÃËÀÂËÅÍÈÅ
>>>
ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
1327007031 1327008013 1327009001 1364000118 1364000119 1364000120