Tiberio Claudio Drusi filio Caisari / Augusto Germanico / pontifici maximo tribunicia potestate XI / consuli V imperatori XXII? censori patri patriai / senatus populusque Romanus quod / reges Britannorum XI diebus paucis sine / ulla iactura devicerit et regna eorum / gentesque barbaras trans Oceanum sitas / primus in dicionem populi Romani redegerit

To Tiberius Claudius Caesar Augustus Germanicus, the son of Drusus, pontifex maximus, holding the tribunician power for the 11th time, consul for the 5th time, imperator for the 22nd (?) time, censor, the father of the fatherland, from the senate and Roman people because he has conquered eleven Britain kings in few days without any losses and have been the first to transfer their kingdoms and the barbarous peoples situated beyond the Ocean into the power of the Roman people.

p.165 CIL. VI. 920. fragmentum ingentis tituli magnis et optimis litteris olim aere repletis. L’anno 1641 cavandosi in detta piazza (Sciarra) fu ritrovato un pietrone di marmo Mart. In impluvio aedium Barberinarum Fabr., ubi adhuc extat.

Descripserunt Hübner et Bormann. Exhibent cum supplementis Gaugesii de Gozze Martinelli Roma ricercata p. 108 ed. Venet. 1677 (inde Nardini Roma antica l. VI c. 9 reg. 9 [t. III p. 115 ed. Nibby] ex eaque Fabretti 726); cum supplementis a lapicida recenti additis, quae etiamnunc supersunt, Fabretti 726; cum supplementis a se excogitatis id. 728, 446 (inde Orelli 715); Kellermann apud Or. anal. epigr. p. 36.

Ad eandem inscriptionem pertinent fragmenta haec tria quae eodem loco anno 1562 una cum titulis sub n. 921 propositis reperta erant.

Servavit Nicolaus Florentius et apud Torrentium Brux. f. 1 et apud Pighium Berol. f. 103, ubi sunt ea ipsa apographa quae miserat.

Fragmentis coniunctis totus titulus sic fere videtur esse restituendus:

Arcus propter Britanniam in dicionem populi Romani redactam factus est; scilicet anno 50 Caractacus rex Britannorum devictus et captus est (Tac. ann. 12, 35 sqq.), fratresque in deditionem accepti. V. 6 coniectura si non certa tamen probabili explevit Mommsenus.

Arcum ornatum fuisse statuis praeter Claudium ipsum eorum qui domus eius erant ostendunt tituli eodem loco reperti qui sequuntur.

p.3075 CIL. VI. 31203 ad n. 920 (p. 841). ‘Questa tavola di marmo bianco fino incorniciata attorno è stata trovata nel fare i fondamenti alla porta dei palazzo dei Duca di Bassanello in piazza di Sciarra’ Cassianus a Puteo cod. Neap. V, E, 10 f. 12 (ab eodem Donius Marucell. A, 188 f. 396). Huebner ex. scr. u. 86 imaginem fragmenti maioris. De situ arcus cf. quae disputavit Lancianius bull. comun. 1878 p. 19—21; de inscriptione nuper reperta Cyzici dedicata Claudio vind(ici) lib(ertatis), devi[ctori regum XI] Britanniae cf. Mommsenus Eph. epigr. IV n. 53 = C. III S. 7061. Titulos quoque infra n. 31272. 31286 Lanciani 1. c. p. 14. 15 arcui Claudio tribuit, minus recte.

p.55 ILS. 216 Ti. Clau[dio Drusi f. Cai]sari | Augu[sto Germani]co | pontific[i maximo, trib. potes]tat. XI¹, | cos. V, im[p. XX…² patri pa]triai, senatus po[pulusque] Ro[manus, q]uod reges | Brit[anniai] XI [devictos³ sine] | ulla iactur[a in deditionem acceperit] | gentesque b[arbaras trans Oceanum] | primus in dici[onem populi Romani redegerit].

Romae rep. in campo Martio (ibi ubi hodie est ‘piazza di Sciarra’), pars anno 1641 quae extat (imago est ex. scr. ep. n. 86), particulae nonnullae anno 1562 quae perierunt (VI 920 cf. eph. ep. I p. 120). Videtur collocata fuisse in arcu Claudii supra viam Flaminiam, quem stantem vidit adhuc Poggius saec. XV; ex eodem arcu supersunt tituli N. 222 et tabulae complures cum opere anaglypho (mon. dell’Instit. arch. X tab. XXI cf. Philippi ann. dell’ Inst. 1875 p. 43 seq). Cf. etiam Lanciani Bull. com. 1878 p. 15 seq.

¹A. 51/52.

²Numerus salutationis imperatoriae incertus; alibi reperitur coniunctum cum Claudii tribunicia potestate undecima imp. XXII (III. 476. III. S. 7206), item imp. XXIIII (III 1977).

³Supplevit Mommsen, cogitans de Carataco eiusque fratribus in deditionem acceptis a. 50 (Tac. ann. 12, 35).

p.32 AE. 1948. 80

Bullettino della Commissione archeologica del Governatorato di Roma, LXX, 1942.

P. 68—71 avec fig. 15—16. F. Castagnoli. A Rome. Inscription dédicatoire de l’arc de Claude situé Via Flaminia, près de la place Sciarra (C. I. L., VI, no. 920).

80) L. 4, inclure CENS après XXII; l. 6: restituer BRITANNORVM au lieu de BRITANNIAI.

P. 71—72. Rapprochement avec l’arc de Pavie (C. I. L., V, no 6416).

p.29 AE. 2004. 38

38) Un manuscrit épigraphiquede la bibliothèque municipale de Bologne.

M. P. Marchese, L’Archiginnasio. Bollettino della Biblioteca comunale di Bologna, 98, 2003, p. 277—294, décrit le manuscrit p.30 composite A. 1212 de la bibliothèque de l’Archiginnasio de Bologne que T. Mommsen consulta pour des inscriptions péligniennes (CIL, I, 194, p. 37 et 555). Ce volume, enrichi jusque dans le premier tiers du XVIII^e s., contient entre autres (f^o 1—111) une copie de P. Apianus, B. Amantius, Inscriptiones sacrosanctae vetustatis non illae quidem romanae sed totius orbis summo studio ac maximis impensis terramarique conquisitae, Ingolstadt, 1534. G. Capecchi, p. 295—321, étudie les très nombreux dessins et aquarelles de monuments antiques d’Italie que recèle ce manuscrit. On y trouve CIL, VI, 920; 1532; 4719; XI, 678* ; 4206; 5044; 5047; 5308; 5357; IGVR, 401.