37 CE.
W. 89 cm, H. 114 cm, D. 89 cm. H. of the letters 5,4—8,8 cm.
CIL VI 886 = CIL VI 31192 = CIL VI 40372 = ILS 180. Inv. Nos. S 751 / CE 6968 / NCE 2924.Rome, Capitoline Museums, Palazzo Senatorio, TabulariumPhoto by Olga Lyubimova
Cippus which contained the cinerary urn of Agrippina the Elder.
37 CE.
W. 89 cm, H. 114 cm, D. 89 cm. H. of the letters 5,4—8,8 cm.
CIL VI 886 = CIL VI 31192 = CIL VI 40372 = ILS 180.
Rome, Capitoline Museums, Palazzo Senatorio, Tabularium
(Roma, Musei capitolini, Palazzo Senatorio, Tabulario).
In the 13th century already in the Piazza del Campidoglio.
Until 1925 — Musei Capitolini, Palazzo de’Conservatori, Vestibolo.
From 1925 — Musei Capitolini, Palazzo de’Conservatori, Passaggio Muro Romano.
From 2008 — Musei Capitolini, Tabularium.
Ossa Agrippinae Marci Agrippae filiae divi Augusti neptis uxoris Germanici Caesaris matris Cai Caesaris Augusti Germanici principis
The bones of Agrippina, [the daughter] of Marcus Agrippa, the granddaughter of divine Augustus, the wife of Germanicus Caesar, the mother of princeps Gaius Caesar Augustus Germanicus.
p.157 CIL. VI. 886 urna marmorea quadrata superne excavata qua medio aevo mensurae loco utebantur. In eodem loco in alio lapide Sign. post relatum titulum n. 887 quem dicit ‘in pede Capitolii portatum de sepulcro Augustorum sive de monte qui dicitur lausta.’ Videtur igitur una cum eo inde in Capitolium translata esse, et ita Signorilii verba intellexit Marcanova, qui titulum ex Signorilio desumptum ponit ‘in monte qui dicitur l’augusta in eodem loco’; cf. Sign. in Introductione. In Capitolio Cyr. (Parm.), ante palacium senatoris ad Capitolium idem (Marc.); in Capitolio ante portam palatii Conservatorum Ivcvnd., similiter alii. Prope tertiam columnam porticus aedium Conservatorum a latere sinistro Man. 5253; in impluvio palatii Conservatorum Lvpi, ibique extat adhuc.
Descripsi. Prima exhibet sylloge Signorilii n. 48, quam v. in Introductione. Inde pendent Felicianus Marc. f. 79, Veron. f. 136 (inde Ferrarinus Traiect. f. 89 et adiuncto in fine titulo Castalii Innocentii Audacis v. c. praef. urbi Paris, f. 122’, Reg. f. 21); Marcanova Bern. f. 61’, Mut. f. 63; cod. Redianus f. 12’; Peutinger 526 f. 85’ (inde Apianus 199, 2 ut videtur). Habent porro Cyriacus Parm. f. 76’, Marc. f. 126’, Vat. f. 65; Iucundus Veron. f. 12, Magl. f. 36’; P. Sabinus Marc, f. 117’; Raphael Volaterranus comm. urb. lib. XIII f. 174’; Albertinus f. 49’; Mazochius f. 20; Metellus ad Maz. suum nunc Vatic., Vat. 6039 f. 269’, 6040 f. 26 ‘descr. Gaspar Castri Bletisani, Metello dedit Iac. Tavera’, et f. 79’; Smetius ms. Neap. p. 182, ed. 49, 11 et 108, 2 (inde Grut. 237, 4 ex eoque Orelli 659, cf. vol. III p. 61); Morillon Amstel. f. 4 et Ligorius Neap. 1. 49, Taur. vol. 21 fortasse ex Smetianis; Panvinius Vat. 6035 f. 7’ bis; anon. Hispanus Chis. f. 349 et 373; Manutius Vat. 5241 p. 53. 146. 352, 5253 f. 390 manu ignota; Boissard ms. p. 63, ed. 3, 96 valde corruptum; Cittadinius Marc. f. 190; Ciacconius Raffaelli f. 105; Winghius Brux. 1 f. 44; Ptolemaeus sched. Senens. 2 f. 340; Lupius Vat. 9143 f. 40.
Iam ante aetatem Signorilii v. 2 intercidisse litteram F ex eius apographo apparet.
Agrippina anno quidem 33 decessit (Tac. ann. 6, 25), sed cineres anno demum 37, cum filius C. Caesar imperium adeptus esset, ex insula Pandateria ab eo Romam deportati et in Mausoleum inlati sunt (Suet. C. Cal. 15). Quocum convenit quod in titulo dicitur mater C. Caesaris Augusti. [Praeterea quod ait Sueton. Calig. 23: Agrippae se nepotem neque credi neque dici ob ignobilitatem eius volebat, ex hoc titulo apparet ad initia principatus eius non pertinere. Th. M.]
ossa | Agrippinae M. Agrippae [f.], divi Aug. neptis, uxoris | Germanici Caesaris, | matris C. Caesaris Aug. | Germanici principis.
Romae, urna magna marmorea, qua medio aevo mensurae loco utebantur, ablata dicebatur de sepulcro Augustorum: extat in Capitolio (VI 886). — Titulus positus a. 37, postquam filius Agrippinae Caligula imperium adeptus cineres eius ex Pandateria insula Romam in mausolaeum Augusti detulit (Suet. Cal. 15).
p.3072 CIL. VI. 31192, ad n. 886. Habent etiam Andreas de S. Cruce cod. Hamilton. f. 38’ n. 84 et iterum f. 92 n. 372; Iucundus Medic. f. 23’ n. 92; Barnabas Cristinus cod. Stuttgart. f. 45’; Bellièvre Paris, f. 194 et 254; Boissard Holm. f. 39’; Aldrovandi statue di Roma p. 270 ed. 1558; Piranesi antichita di Roma II tab. 62 aeri incisam optime; Huebner ex. scr. n. 77 imaginem v. 1 — 3. Exemplum novicium servatam Auximi in domo Guarnieri descripsit et damnavit Mommsen. Cf. vol. IX n. 630*, 4.
H. von Hesberg, S. Panciera, Das Mausoleum des Augustus. Der Bau und seine Inschriften, Munich, 1994 (Bayer. Akad. d. Wissenschaften, phil.-hist. Klasse, Abhandl., n. F., 108).
234) = CIL, VI, 886 = 31192 (=ILS, 180)= VI, 8, 2, 40372. P. 137—
L. 2 : Agrippinae M. Agrippaẹ [f.].
Le F a disparu lors de la transformation de l’ossuaire en mesure étalon pour le grain (on lit sur le cadre «Rugitella de grano»). Grâce aux armes et aux initiales latines correspondantes gravées sur le côté dr. de l’ossuaire à cette époque, la transformation est datée par l’a. de la 2e moitie du XIVe s.
Date: dedie par Caligula, vers avril 37 p. C.
ILS. 180 (H. Dessau)
CIL. VI. 31192 (Ch. Hülzen)
Gordon A. E. Album of dated Latin inscriptions. Berkeley, 1958. № 79.
von Hesberg H., Panciera S. Das Mausoleum des Augustus. Der Bau und seine Inschriften. München, 1994. S. 137—
Supplementa Italica — Imagines. Roma (CIL, VI) 1 — Musei Capitolini. Roma, 1999. № 2094.
Gionta D. Epigrafia umanistica a Roma. Messina, 2005. P. 82, № 64.
Kolb A., Fugmann J. Tod in Rom. Grabinschriften als Spiegel Roemischen Lebens. Mainz am Rhein, 2008. S. 27—
Tedeschi Grisanti G., Solin H. Dis Manibus, pili, epitaffi et altre cose antiche di Giovannantonio Dosio. Pisa, 2011. P. 360.
Text: CIL. VI. 886.
Text: ILS. 180.
Text: AE 1994, 234
Text: CIL. VI. 31192.