The Allia Potestas epitaph
Marble.
End of the 2nd — early 3d cent. CE.
H. 67 cm, W. 59 cm, Th. 2,5 cm.
CIL VI 37965. Inv. No. 58694.Rome, Roman National Museum, Baths of DiocletianPhoto by Ilya Shurygin

The Allia Potestas epitaph.

Marble.
End of the 2nd — early 3d cent. CE.
H. 67 cm, W. 59 cm, Th. 2,5 cm.
CIL VI 37965.
Inv. No. 58694.

Rome, Roman National Museum, Baths of Diocletian
(Roma, Museo nazionale romano, Terme di Diocleziano).

Origin:
Rome, 1912, construction of a foundation for a garage between Via Pinciana and wia Salaria, 2 meters below the street level.
Description:
in parte superiore
Dis Manibus
Alliae Auli libertae Potestatis.
columna I
Hic Perusina sita est qua non pretiosior ulla.
Femina de multis vix una aut altera visa
sedula. Seriola parva tam magna teneris.
crudelis fati rector duraque Persiphone,
5 quid bona diripitis exsuperantque mala?
Quaeritur a cunctìs iam respondere fatigor;
dant lachrimas, animi signa benigna sui.
Fortis, sancta, tenax, insons, fidissima custos,
munda domi, sat munda foras, notissima volgo,
10 sola erat ut posset factis occurrere cunctis;
exiguo sermone inreprehensa manebat.
Prima toro delapsa fuit, eadem ultima lecto
se tulit ad quietem positis ex ordine rebus.
Lana cui e manibus nuncquam sine caussa recessit,
15 opsequioque prior nulla moresque salubres.
Haec sibi non placuit, numquam sibi libera visa.
Candida, luminibus pulchris, aurata capillis,
et nitor in facie permansit eburneus illae,
qualem mortalem nullam habuisse ferunt,
20 pectore et in niveo brevis illi forma papillae.
Quid crura? Atalantes status illi comicus ipse.
Anxia non mansit, sed corpore pulchra benigno.
Levia membra tulit, pilus illi quaesitus ubique.
Quod manibus duris fuerit, culpabere forsan:
25 nil illi placuit nisi quod per se sibi fecerat ipsa.
columna II
Nosse fuit nullum studium, sibi se satis esse putabat;
mansit et infamis, quia nil admiserat umquam.
Haec duo dum vixit iuvenes ita rexit amantes,
exemplo ut fierent similes Pyladisque et Orestae:
30 una domus capiebat eos unusque et spiritus illis.
Post hanc nunc idem diversi sibi quisque senescunt;
femina quod struxit talis, nunc puncta lacessunt.
Aspicite ad Troiam, quid femina fecerit olim!
Sit precor hoc iustum exemplis in parvo grandibus uti.
35 Hos tibi dat versus lachrimans sine fine patronus
muneris amissae, cui nuncquam es pectore adempta,
quae putat amissis munera gratia dari;
nulla cui post te femina visa proba est;
qui sine te vivit, cernit sua funera vivos.
40 Auro tuum nomen fert ille refertque lacerto,
qua retinere potest auro conlata potestas.
Quantumque tamen praeconia nostra valebunt,
versiculis vives quandiucumque meis.
Effigiem pro te teneo solacia nostri,
45 quam colimus sancte sertaque multa datur;
cumque at te veniam, mecum comitata sequetur.
Sed tamen infelix cui tam sollemnia mandem?
Si tamen extiterit, cui tantum credere possim,
hoc unum felix amissa te mihi forsan ero.
50 Ei mihi! Vicisti, sors mea facta tua est.
in parte inferiore
Laedere qui hoc poterit, ausus quoque laedere divos;
haec titulo insignis, credite, numen habet.
Literature:
Albini G. Dis Manib. Alliae A. L. Potestatis… Alcune osservazioni, «RAIB» 7 (1913—14) 31—36.
Armini H. De epitaphio Alliae Potestatis, «Eranos» 25 (1927) 105—122.
Brugi B. L’elogio di Allia Potestas perugina. Nuovo titolo sepolcrale romano, «AIV» 72, 2 (1913) 829—834.
Brugi B. Per l’onore di Allia Potestas perugina, «AIV» 73, 2 (1913) 415—429.
Castelli G. Alcune osservazioni giuridiche sull’epitaffio di Allia Potestas, «RIL» 47 (1914) 369—380.
Costa E. L’elogio di Allia Potestas, «RAIB» 6 (1912—13) 30—38.
Costa E. Ancora sull’epitaffio di Allia Potestas, «RAIB» 7 (1913—14) 41—43.
De Marchi A. Allia Potestas, «Corriere della Sera» 12 Maggio 1914, 3.
Desmed R. L’épitaphe d’Allia Potestas (CIL VI 37965) et ses problèmes, «RBPh» 47 (1969) 584—585.
Fossataro P. Qualche altra osservazione e proposta sull’epitaffio di Allia Potestas, «Athenaeum» 2 (1914) 330—334.
Fossataro P. Sull’epitaffio di Allia Potestas, vv. 28—32, «BFC» 20 (1913—14) 233—234.
Gandiglio A. Intorno al v. 22 dell’epitaffio di Allia Potestas, «A & R» 16 (1913) 329—332.
Gil J. Epigraphica II, «CFC» 13 (1977) 287—291.
Gordon A. E. Illustrated Introduction to Latin Epigraphy, Berkeley 1983, 145—148.
Gurlitt L. Die Allia-Inschrift, «Philologus» 73 (1914) 289—301.
Hartman J. J. De Alliae Potestatis epitaphio, «Mnemosyne» 43 (1915) 385—403.
Horsfall N. M. CIL VI 37965 = CLE 1988 (Epitaph of Allia Potestas): A Commentary, «ZPE» 61 (1985) 251—272.
Kroll W. Die Grabschrift der Allia Potestas, «Philologus» 72 (1914) 274—287.
Lenchantin de Gubernatis M. L’epitafio di Allia Potestas, «RPh» 41 (1913) 385—400.
Lenchantin de Gubernatis M. Ancora sull’epitafio di Allia Potestas, «BFC» 20 (1913—14) 109—114.
A. F. Liljeholm, Gravskriften över Allia Potestas, «Eranos» 21 (1923) 97—119.
Anthologia Latina. Pars II: Carmina Latina Epigraphica, 3 Supplementum cur. E. Lommatzsch, Lipsiae 1926. [CLE 1988]
Mancini G. ROMA. Nuove scoperte nella città e nel suburbio, «NSA» 9 (1912) 155—158.
Pascal C. Una strana iscrizione metrica latina, «A & R» 16 (1913) 257—272.
Procacci G. A proposito dell’epitafio di Allia Potestas, «BAAR» 4 (1914) 49—56.
Rasi P. Gli studi recenti sull’epitaffio di Allia Potestas e la metrica del carme, «AIV» 73, 2 (1913—14) 687—733.
Rasi P. Sul verso 32 dell’epitaffio Alliano, «BFC» 23 (1916—17) 16.
Rizzelli G. Il dibattito sulle ll. 28—29 dell’elogio di Allia Potestas, «SDHI» 61 (1995) 623—655.
Stampini E. Curiosità Alliane, «RPh» 46 (1918) 95—98.
Saltelli E. L’epitaffio di Allia Potestas (CIL VI 37965; CLE 1988): un commento. Biblioteca Scientifica del Sito dell’Università Ca’ Foscari di Venezia, 2004, P. 1—27.
Terzaghi N. Perché Allia fu infamis? (A proposito dell’iscrizione di Allia Potestas), «A & R» 17 (1914) 115—119.
Credits:
© 2015. Photo: Ilya Shurygin.
Info: the museum annotation.
THE GALLERY OF ANCIENT ART
Keywords: epigraphia epigraphy inscription iscrizione epigrafia epigraphik epigrafik inschrift épigraphie roman romano romana romani römisch römische romaine gravestone funerary inscriptions epitaph in pietra tombale epitaffio grabstein-inschrift de pierre épitaphe freedwoman freedwomen freigelassener freigelassene freigelassenen affranchie liberta libertae ελευθερωμένη l’epitaffio di allia potestas carmina tituli sepulcrales sepolcrum salarium sepolcretto sepolcro salario cil vi 37965 dis manibus alliae auli potestatis hic perusina sita est qua non pretiosior ulla femina multis vix una aut altera visa sedula seriola parva tam magna teneris crudelis fati rector duraque persiphone quid bona diripitis exsuperantque mala quaeritur a cunctìs iam respondere fatigor dant lachrimas animi signa benigna sui fortis sancta tenax insons fidissima custos munda domi sat foras notissima volgo sola erat ut posset factis occurrere cunctis exiguo sermone inreprehensa manebat prima toro delapsa fuit eadem ultima lecto se tulit ad quietem positis ex ordine rebus lana cui e nuncquam sine caussa recessit opsequioque prior nulla moresque salubres haec sibi placuit numquam libera candida luminibus pulchris aurata capillis et nitor facie permansit eburneus illae qualem mortalem nullam habuisse ferunt pectore niveo brevis illi forma papillae crura atalantes status comicus ipse anxia mansit sed corpore pulchra benigno levia membra pilus quaesitus ubique quod duris fuerit culpabere forsan nil nisi per fecerat ipsa nosse nullum studium satis esse putabat infamis quia admiserat umquam duo dum vixit iuvenes ita rexit amantes exemplo fierent similes pyladisque orestae domus capiebat eos unusque spiritus illis post hanc nunc idem diversi quisque senescunt struxit talis puncta lacessunt aspicite troiam fecerit olim sit precor hoc iustum exemplis parvo grandibus uti hos tibi dat versus lachrimans fine patronus muneris amissae es adempta quae putat amissis munera gratia dari te proba qui vivit cernit sua funera vivos auro tuum nomen fert ille refertque lacerto retinere potest conlata quantumque tamen praeconia nostra valebunt versiculis vives quandiucumque meis effigiem pro teneo solacia nostri quam colimus sancte sertaque multa datur cumque at veniam mecum comitata sequetur infelix sollemnia mandem si extiterit tantum credere possim unum felix amissa mihi ero ei vicisti sors mea facta tua laedere poterit ausus quoque divos titulo insignis credite numen habet inv no 58694
History of Ancient Rome