Ïåðåâîä Í. Í. Êàçàíñêîãî. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1924. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
30. (1) Çàòåì ïðîøëè âûáîðû âîåííûõ òðèáóíîâ ñ êîíñóëüñêîé âëàñòüþ, ïðè÷åì âûáðàíû áûëè ïîðîâíó ïàòðèöèè è ïëåáåè [379 ã.]. (2) Èç îòöîâ — Ïóáëèé è Ãàé Ìàíëèè ñ Ëóöèåì Þëèåì; èç ïëåáååâ — Ãàé Ñåêñòèëèé, Ìàðê Àëüáèíèé è Ëóöèé Àíòèñòèé. (3) Ìàíëèè, êîòîðûå ðîäîâèòîñòüþ ïðåâîñõîäèëè ïëåáååâ, à âëèÿíèåì Ëóöèÿ Þëèÿ, âíå ïîðÿäêà — áåç æåðåáüåâêè, áåç ñîãëàøåíèÿ ñ ñîòîâàðèùàìè — ïîëó÷èëè êîìàíäîâàíèå â âîéíå ñ âîëüñêàìè, î ÷åì ñàìè âïîñëåäñòâèè ñîæàëåëè, êàê è ïîðó÷èâøèå èì ýòî äåëî ñåíàòîðû. (4) Ìàíëèè ïîñëàëè êîãîðòû çà ïðîäîâîëüñòâèåì, íå ïðîèçâåäÿ ðàçâåäêè; êîãäà æå îáìàíîì èì áûëî ñîîáùåíî, áóäòî ýòè êîãîðòû îêðóæåíû, îíè, äàæå íå çàäåðæàâ ìíèìîãî ñâèäåòåëÿ, êîòîðûé èõ îäóðà÷èë (ýòî áûë âðàã-ëàòèí, ñ.310 ïðèêèíóâøèéñÿ ðèìñêèì âîèíîì), ïîñïåøíî êèíóëèñü íà ïîìîùü è ñàìè óãîäèëè â çàïàäíþ. (5) È ïîêà òàì, íà íåâûãîäíîé ïîçèöèè, ñîïðîòèâëÿÿñü òîëüêî áëàãîäàðÿ ñâîåé äîáëåñòè, âîèíû óáèâàëè è óìèðàëè89, âðàãè íàïàëè ñ òûëà íà ðèìñêèé ëàãåðü, ðàñêèíóòûé íà ðàâíèíå. (6) Âîæäè ïî ñâîåìó áåçðàññóäñòâó è íåóìåíèþ çàãóáèëè äåëî è òàì è òóò — òîëüêî äîáëåñòüþ âîèíîâ, íåèçìåííîé è â îòñóòñòâèå ïîëêîâîäöà, ñïàñåíî áûëî òî, ÷òî îñòàëîñü îò ñ÷àñòüÿ ðèìñêîãî íàðîäà. (7) Êîãäà äîíåñåíèå îá ýòîì ïðèøëî â Ðèì, ñïåðâà õîòåëè áûëî íàçíà÷èòü äèêòàòîðà; ëèøü çàòåì, êîãäà èç âîëüñêèõ çåìåëü íà÷àëè ïðèõîäèòü óñïîêîèòåëüíûå âåñòè (âûÿñíèëîñü, ÷òî âðàãè íå óìåëè èñïîëüçîâàòü ïîáåäó è âûãîäíûé ñëó÷àé), òî äàæå îòîçâàëè îòòóäà âîéñêî è âîæäåé, è íàñòàë ïîêîé, ïî êðàéíåé ìåðå îò âîëüñêîâ. (8) Òîëüêî ïîä êîíåö ãîäà îí íàðóøèëñÿ, èáî ïðåíåñòèíöû âîññòàëè, ïîäáèâ ê ýòîìó è ïëåìåíà ëàòèíîâ. (9)  òîò æå ãîä íîâûå ïîñåëåíöû áûëè íàçíà÷åíû â Ñåòèþ ïî æàëîáå æèòåëåé íà íåõâàòêó â ëþäÿõ. Óòåøåíèåì â íåóäàâøåéñÿ âîéíå áûëî äîìàøíåå ñïîêîéñòâèå, êîòîðîå îáåñïå÷èëè âîåííûå òðèáóíû èç ïëåáååâ, ïîëüçîâàâøèåñÿ ñðåäè ñâîèõ ëþáîâüþ è óâàæåíèåì. |
30. comitia inde habita tribunorum militum consulari potestate, quibus aequatus patriciorum plebeiorumque numerus. [2] ex patribus creati P. et C. Manlii cum L. Iulio; plebes C. Sextilium M. Albinium L. Antistium dedit. [3] Manliis, quod genere plebeios, gratia Iulium anteibant, Volsci, provincia sine sorte, sine comparatione extra ordinem data; cuius et ipsos postmodo et patres qui dederant paenituit. [4] inexplorato pabulatum cohortes misere; quibus velut circumventis, cum id falso nuntiatum esset, dum praesidio ut essent citati feruntur, ne auctore quidem adservato qui eos hostis Latinus pro milite Romano frustratus erat, ipsi in insidias praecipitavere. [5] ibi dum iniquo loco sola virtute militum restantes caeduntur caeduntque, castra interim Romana iacentia in campo ab altera parte hostes invasere. [6] ab ducibus utrobique proditae temeritate atque inscitia res; quidquid superfuit fortunae populi Romani, id militum etiam sine rectore stabilis virtus tutata est. [7] quae ubi Romam sunt relata, primum dictatorem dici placebat; deinde, postquam quietae res ex Volscis adferebantur et apparuit nescire eos victoria et tempore uti, revocati etiam inde exercitus ac duces, otiumque inde, quantum a Volscis, fuit; [8] id modo extremo anno tumultuatum quod Praenestini concitatis Latinorum populis rebellarunt. [9] eodem anno Setiam ipsis querentibus penuriam hominum novi coloni adscripti. rebusque haud prosperis bello domestica quies, quam tribunorum militum ex plebe gratia maiestasque inter suos obtinuit, solacium fuit. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß