Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà VI, ãë. 30

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. Í. Êàçàíñêîãî. Êîììåíòàðèé Ã. Ï. ×èñòÿêîâà.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1924.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9

30. (1) Çàòåì ïðî­øëè âûáî­ðû âîåí­íûõ òðè­áó­íîâ ñ êîí­ñóëü­ñêîé âëà­ñòüþ, ïðè­÷åì âûáðà­íû áûëè ïîðîâ­íó ïàò­ðè­öèè è ïëå­áåè [379 ã.]. (2) Èç îòöîâ — Ïóá­ëèé è Ãàé Ìàí­ëèè ñ Ëóöè­åì Þëè­åì; èç ïëå­áå­åâ — Ãàé Ñåêñ­òè­ëèé, Ìàðê Àëü­áè­íèé è Ëóöèé Àíòè­ñòèé.

(3) Ìàí­ëèè, êîòî­ðûå ðîäî­âè­òî­ñòüþ ïðå­âîñ­õî­äè­ëè ïëå­áå­åâ, à âëè­ÿ­íè­åì Ëóöèÿ Þëèÿ, âíå ïîðÿä­êà — áåç æåðå­áüåâ­êè, áåç ñîãëà­øå­íèÿ ñ ñîòî­âà­ðè­ùà­ìè — ïîëó­÷è­ëè êîìàí­äî­âà­íèå â âîéíå ñ âîëüñêà­ìè, î ÷åì ñàìè âïî­ñëåä­ñò­âèè ñîæà­ëå­ëè, êàê è ïîðó­÷èâ­øèå èì ýòî äåëî ñåíà­òî­ðû. (4) Ìàí­ëèè ïîñëà­ëè êîãîð­òû çà ïðî­äî­âîëü­ñò­âè­åì, íå ïðî­èç­âåäÿ ðàç­âåä­êè; êîãäà æå îáìà­íîì èì áûëî ñîîá­ùå­íî, áóä­òî ýòè êîãîð­òû îêðó­æå­íû, îíè, äàæå íå çàäåð­æàâ ìíè­ìî­ãî ñâèäå­òå­ëÿ, êîòî­ðûé èõ îäó­ðà­÷èë (ýòî áûë âðàã-ëàòèí, ñ.310 ïðè­êè­íóâ­øèé­ñÿ ðèì­ñêèì âîè­íîì), ïîñïåø­íî êèíó­ëèñü íà ïîìîùü è ñàìè óãî­äè­ëè â çàïàä­íþ. (5) È ïîêà òàì, íà íåâû­ãîä­íîé ïîçè­öèè, ñîïðî­òèâ­ëÿ­ÿñü òîëü­êî áëà­ãî­äà­ðÿ ñâî­åé äîá­ëå­ñòè, âîè­íû óáè­âà­ëè è óìè­ðà­ëè89, âðà­ãè íàïà­ëè ñ òûëà íà ðèì­ñêèé ëàãåðü, ðàñ­êè­íó­òûé íà ðàâ­íèíå. (6) Âîæäè ïî ñâî­å­ìó áåç­ðàñ­ñóä­ñòâó è íåóìå­íèþ çàãó­áè­ëè äåëî è òàì è òóò — òîëü­êî äîá­ëå­ñòüþ âîè­íîâ, íåèç­ìåí­íîé è â îòñóò­ñò­âèå ïîë­êî­âî­ä­öà, ñïà­ñå­íî áûëî òî, ÷òî îñòà­ëîñü îò ñ÷à­ñòüÿ ðèì­ñêî­ãî íàðî­äà. (7) Êîãäà äîíå­ñå­íèå îá ýòîì ïðè­øëî â Ðèì, ñïåð­âà õîòå­ëè áûëî íàçíà­÷èòü äèê­òà­òî­ðà; ëèøü çàòåì, êîãäà èç âîëü­ñêèõ çåìåëü íà÷à­ëè ïðè­õî­äèòü óñïî­êî­è­òåëü­íûå âåñòè (âûÿñ­íè­ëîñü, ÷òî âðà­ãè íå óìå­ëè èñïîëü­çî­âàòü ïîáåäó è âûãîä­íûé ñëó­÷àé), òî äàæå îòî­çâà­ëè îòòóäà âîé­ñêî è âîæäåé, è íàñòàë ïîêîé, ïî êðàé­íåé ìåðå îò âîëü­ñêîâ. (8) Òîëü­êî ïîä êîíåö ãîäà îí íàðó­øèë­ñÿ, èáî ïðå­íå­ñòèí­öû âîñ­ñòà­ëè, ïîä­áèâ ê ýòî­ìó è ïëå­ìå­íà ëàòè­íîâ. (9)  òîò æå ãîä íîâûå ïîñå­ëåí­öû áûëè íàçíà­÷å­íû â Ñåòèþ ïî æàëî­áå æèòå­ëåé íà íåõâàò­êó â ëþäÿõ.

Óòå­øå­íè­åì â íåóäàâ­øåé­ñÿ âîéíå áûëî äîìàø­íåå ñïî­êîé­ñò­âèå, êîòî­ðîå îáåñ­ïå­÷è­ëè âîåí­íûå òðè­áó­íû èç ïëå­áå­åâ, ïîëü­çî­âàâ­øè­å­ñÿ ñðå­äè ñâî­èõ ëþáî­âüþ è óâà­æå­íè­åì.

30. co­mi­tia in­de ha­bi­ta tri­bu­no­rum mi­li­tum con­su­la­ri po­tes­ta­te, qui­bus aequa­tus pat­ri­cio­rum ple­beiorum­que nu­me­rus. [2] ex pat­ri­bus crea­ti P. et C. Man­lii cum L. Iulio; ple­bes C. Sex­ti­lium M. Al­bi­nium L. An­tis­tium de­dit. [3] Man­liis, quod ge­ne­re ple­beios, gra­tia Iuli­um an­tei­bant, Volsci, pro­vin­cia si­ne sor­te, si­ne com­pa­ra­tio­ne extra or­di­nem da­ta; cui­us et ip­sos postmo­do et pat­res qui de­de­rant pae­ni­tuit. [4] inexplo­ra­to pa­bu­la­tum co­hor­tes mi­se­re; qui­bus ve­lut cir­cum­ven­tis, cum id fal­so nun­tia­tum es­set, dum prae­si­dio ut es­sent ci­ta­ti fe­run­tur, ne auc­to­re qui­dem ad­ser­va­to qui eos hos­tis La­ti­nus pro mi­li­te Ro­ma­no frustra­tus erat, ip­si in in­si­dias prae­ci­pi­ta­ve­re. [5] ibi dum ini­quo lo­co so­la vir­tu­te mi­li­tum res­tan­tes cae­dun­tur cae­duntque, castra in­te­rim Ro­ma­na iacen­tia in cam­po ab al­te­ra par­te hos­tes in­va­se­re. [6] ab du­ci­bus ut­ro­bi­que pro­di­tae te­me­ri­ta­te at­que insci­tia res; quid­quid su­per­fuit for­tu­nae po­pu­li Ro­ma­ni, id mi­li­tum etiam si­ne rec­to­re sta­bi­lis vir­tus tu­ta­ta est. [7] quae ubi Ro­mam sunt re­la­ta, pri­mum dic­ta­to­rem di­ci pla­ce­bat; dein­de, postquam quie­tae res ex Volscis ad­fe­re­ban­tur et ap­pa­ruit nes­ci­re eos vic­to­ria et tem­po­re uti, re­vo­ca­ti etiam in­de exer­ci­tus ac du­ces, oti­um­que in­de, quan­tum a Volscis, fuit; [8] id mo­do extre­mo an­no tu­mul­tua­tum quod Prae­nes­ti­ni con­ci­ta­tis La­ti­no­rum po­pu­lis re­bel­la­runt.

[9] eodem an­no Se­tiam ip­sis que­ren­ti­bus pe­nu­riam ho­mi­num no­vi co­lo­ni adscrip­ti. re­bus­que haud pros­pe­ris bel­lo do­mes­ti­ca quies, quam tri­bu­no­rum mi­li­tum ex ple­be gra­tia maies­tas­que in­ter suos ob­ti­nuit, so­la­cium fuit.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 89Âèäè­ìî, ðåìè­íèñ­öåí­öèÿ èç «Ýíå­èäû» Âåð­ãè­ëèÿ (X, 756—757): «…ñ îáå­èõ ñòî­ðîí óáè­âà­ëè ðàâ­íî è âàëè­ëèñü / Ìóæè…»
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364000631 1364000632 1364000633