Строительные мероприятия Агриппы в Риме

с.89 Это при­ло­же­ние содер­жит более длин­ные отрыв­ки из сочи­не­ний гре­че­ских и латин­ских авто­ров, а так­же тек­сты, кото­рые цити­ру­ют­ся в кни­ге боль­ше одно­го раза.

Dio: XLIX. 43 (эди­ли­тет Агрип­пы)

τῷ δ’ ὑστέ­ρῳ ἔτει ἀγο­ρανό­μος ὁ ᾿Αγρίπ­πας ἑκὼν ἐγέ­νετο, καὶ πάν­τα μὲν τὰ οἰκο­δομή­ματα τὰ κοινὰ πά­σας δὲ τὰς ὁδούς, μηδὲν ἐκ τοῦ δη­μοσίου λα­βών, ἐπεσ­κεύασε, τούς τε ὑπο­νό­μους ἐξε­κάθη­ρε, καὶ ἐς τὸν Τί­βεριν δι’ αὐτῶν ὑπέπ­λευ­σε. κἀν τῷ ἱπ­ποδ­ρό­μῳ σφαλ­λο­μένους τοὺς ἀνθρώ­πους περὶ τὸν τῶν διαύλων ἀριθ­μὸν ὁρῶν τούς τε δελ­φῖ­νας καὶ τὰ ᾠοειδῆ δη­μιουρ­γή­ματα κα­τεσ­τή­σατο, ὅπως δι’ αὐτῶν αἱ πε­ρίοδοι τῶν πε­ριδ­ρό­μων ἀνα­δεικ­νύων­ται.

LIII. 27 (Бази­ли­ка Неп­ту­на, Лако­ник Суда­то­рий и Пан­те­он)

Αὔγουσ­τος μὲν ταῦτά τε ἐν τοῖς πο­λέμοις ἔπρα­ξε, καὶ τὸ τοῦ ᾿Ιανοῦ τε­μένισ­μα ἀνοιχθὲν δι’ αὐτοὺς ἔκλει­σεν, ᾿Αγρίπ­πας δὲ ἐν τού­τῳ τὸ ἄστυ τοῖς ἰδίοις τέ­λε­σιν ἐπε­κόσ­μη­σε. τοῦ­το μὲν γὰρ τὴν στοὰν τὴν τοῦ Πο­σειδῶ­νος ὠνο­μασ­μέ­νην καὶ ἐξῳ­κοδό­μη­σεν ἐπὶ ταῖς ναυκ­ρα­τίαις καὶ τῇ τῶν ᾿Αργο­ναυτῶν γραφῇ ἐπε­λάμπρυ­νε, τοῦ­το δὲ τὸ πυ­ριατή­ριον τὸ Λα­κωνι­κὸν κα­τεσ­κεύασε· Λα­κωνι­κὸν γὰρ τὸ γυμ­νά­σιον, ἐπει­δήπερ οἱ Λα­κεδαι­μόνιοι γυμ­νοῦσθαί τε ἐν τῷ τό­τε χρό­νῳ καὶ λί­πα ἀσκεῖν μά­λισ­τα ἐδό­κουν, ἐπε­κάλε­σε. τό τε Πάν­θειον ὠνο­μασ­μέ­νον ἐξε­τέλε­σε· προ­σα­γορεύεται δὲ οὕτω τά­χα μὲν ὅτι πολ­λῶν θεῶν εἰκό­νας ἐν τοῖς ἀγάλ­μα­σι, τῷ τε τοῦ ῎Αρεως καὶ τῷ τῆς ᾿Αφρο­δί­της, ἔλα­βεν, ὡς δὲ ἐγὼ νο­μίζω, ὅτι θο­λοειδὲς ὂν τῷ οὐρανῷ προ­σέοικεν. ἠβου­λή­θη μὲν οὖν ὁ ᾿Αγρίπ­πας καὶ τὸν Αὔγουσ­τον ἐνταῦθα ἱδρῦσαι, τήν τε τοῦ ἔργου ἐπίκ­λη­σιν αὐτῷ δοῦ­ναι· μὴ δε­ξαμέ­νου δὲ αὐτοῦ μη­δέτε­ρον ἐκεῖ μὲν τοῦ προ­τέ­ρου Καίσα­ρος, ἐν δὲ τῷ προ­νάῳ τοῦ τε Αὐγούσ­του καὶ ἑαυτοῦ ἀνδριάν­τας ἔστη­σε.

LIV. 29. 4 (Сады и Тер­мы)

καὶ τό­τε γοῦν κή­πους τέ σφι­σι καὶ τὸ βα­λανεῖον τὸ ἐπώ­νυ­μον αὐτοῦ κα­τέλι­πεν, ὥστε προ­ῖκα αὐτοὺς λοῦσ­θαι, χω­ρία τι­νὰ ἐς τοῦ­το τῷ Αὐγούσ­τῳ δούς. καὶ ὃς οὐ μό­νον ταῦτ’ ἐδη­μοσίευ­σεν, ἀλλὰ καὶ καθ’ ἑκα­τὸν δραχ­μὰς τῷ δή­μῳ ὡς καὶ ἐκεί­νου κε­λεύσαν­τος διένει­με.

с.90 LV. 8. 3 (Поле Агрип­пы, Пор­тик Вип­са­нии, Дири­би­то­рий)

τό τε πε­δίον τὸ ᾿Αγρίπ­πειον, πλὴν τῆς στοᾶς, καὶ τὸ δι­ριβι­τώριον αὐτὸς ὁ Αὔγουσ­τος ἐδη­μοσίευσε. τοῦ­το μὲν γάρ (ἦν δὲ οἶκος μέ­γισ­τος τῶν πώ­ποτε μίαν ὀροφὴν σχόν­των· νῦν γὰρ δὴ πά­σης τῆς στέ­γης αὐτοῦ κα­θαι­ρεθεί­σης, ὅτι οὐκ ἠδυ­νήθη αὖθις συσ­τῆ­ναι, ἀχα­νής ἐστιν) ὅ τε ᾿Αγρίπ­πας οἰκο­δομού­μενον κα­τέλι­πε, καὶ τό­τε συ­νετε­λέσ­θη· ἡ δὲ ἐν τῷ πε­δίῳ στοά, ἣν ἡ Πῶλ­λα ἡ ἀδελφὴ αὐτοῦ ἡ καὶ τοὺς δρό­μους διακοσ­μή­σασα ἐποίει, οὐδέ­πω ἐξείρ­γαστο.

LXVI. 24 (Сеп­та, Бази­ли­ка Неп­ту­на, Тер­мы, Пан­те­он, Дири­би­то­рий)

Πῦρ δὲ δὴ ἕτε­ρον ἐπί­γειον τῷ ἑξῆς ἔτει πολ­λὰ πά­νυ τῆς ῾Ρώ­μης, τοῦ Τί­του πρὸς τὸ πά­θημα τὸ ἐν τῇ Καμ­πα­νίᾳ γε­νόμε­νον ἐκδη­μήσαν­τος, ἐπε­νείμα­το· καὶ γὰρ τὸ Σε­ραπεῖον καὶ τὸ ᾿Ισεῖον τά τε σέπ­τα καὶ τὸ Πο­σειδώ­νιον τό τε βα­λανεῖον τὸ τοῦ ᾿Αγρίπ­που καὶ τὸ πάν­θειον τό τε δι­ριβι­τώριον καὶ τὸ τοῦ Βάλ­βου­ θέατ­ρον καὶ τὴν τοῦ Πομ­πηίου σκη­νήν, καὶ τὰ ᾿Οκταουίεια οἰκή­ματα με­τὰ τῶν βιβ­λίων, τόν τε νεὼν τοῦ Διὸς τοῦ Κα­πιτω­λίου με­τὰ τῶν συν­νάων αὐτοῦ κα­τέκαυ­σεν.

Stra­bo. II. 5. 17. C 120 (кар­та Агрип­пы)

διὰ γὰρ τῶν τοιούτων ἤπει­ροί τε καὶ ἔθνη καὶ πό­λεων θέ­σεις εὐφυεῖς ἐνε­νοήθη­σαν καὶ τἆλ­λα ποικίλ­μα­τα, ὅσων μεσ­τός ἐστιν ὁ χω­ρογ­ρα­φικὸς πί­ναξ.

V. 3. 8. C 235—236 (кана­ли­за­ции, акве­ду­ки, дру­гие построй­ки Агрип­пы, поле Агрип­пы)

οἱ δ’ ὑπό­νομοι συν­νό­μῳ λί­θῳ κα­τακαμφθέν­τες ὁδοὺς ἁμά­ξαις χόρ­του πο­ρευτὰς ἐνίας ἀπο­λελοίπα­σι. το­σοῦτον δ’ ἐστὶ τὸ εἰσα­γώγι­μον ὕδωρ διὰ τῶν ὑδρα­γωγίων, ὥστε πο­ταμοὺς διὰ τῆς πό­λεως καὶ τῶν ὑπο­νό­μων ῥεῖν, ἅπα­σαν δὲ οἰκίαν σχε­δὸν δε­ξαμε­νὰς καὶ σί­φωνας καὶ κρου­νοὺς ἔχειν ἀφθό­νους, ὧν πλείσ­την ἐπι­μέ­λειαν ἐποιήσα­το Μάρ­κος ᾿Αγρίπ­πας, πολ­λοῖς καὶ ἄλ­λοις ἀνα­θήμα­σι κοσ­μή­σας τὴν πό­λιν. (далее идёт опи­са­ние горо­да Рима, осо­бен­но Мар­со­ва поля). πλη­σίον δ’ ἐστὶ τοῦ πε­δίου τού­του καὶ ἄλ­λο πε­δίον καὶ στοαὶ κύκ­λῳ παμπλη­θεῖς καὶ ἄλση καὶ θέατ­ρα τρία καὶ ἀμφι­θέατ­ρον καὶ ναοὶ πο­λυ­τε­λεῖς καὶ συ­νεχεῖς ἀλλή­λοις, ὡς πά­ρερ­γον ἂν δό­ξαιεν ἀπο­φαίνειν τὴν ἄλ­λην πό­λιν.

XIII. 1. 19. С 590 (Стаг­нум Агрип­пы, Эврип, лев Лисип­па)

ἐντεῦθεν (т. е. из Ламп­са­ка) δὲ με­τήνεγ­κεν ᾿Αγρίπ­πας τὸν πεπ­τω­κότα λέον­τα, Λυ­σίπ­που ἔργον· ἀνέ­θηκε δὲ ἐν τῷ ἄλσει τῷ με­ταξὺ τῆς λίμ­νης καὶ τοῦ εὐρί­που.

Plin. Nat. Hist. XXXVI. 102 (Дири­би­то­рий)

Nec ut cir­cum ma­xi­mum a Cae­sa­re dic­ta­to­re exstruc­tum lon­gi­tu­di­ne sta­dio­rum tri­um, la­ti­tu­di­ne uni­us, sed cum aedi­fi­ciis iuge­rum qua­ter­num, ad se­dem CCL, in­ter mag­na ope­ra di­ca­mus: non in­ter mag­ni­fi­ca ba­si­li­cam Pau­li co­lum­nis e Phry­gi­bus mi­ra­bi­lem fo­rum­que di­vi Augus­ti et templum Pa­cis Ves­pa­sia­ni Imp. Aug., pul­cher­ri­ma ope­rum, quae um­quam vi­dit or­bis? Non et tec­tum di­ri­bi­to­ri ab Ag­rip­pa fac­ti, cum theat­rum an­te te­xe­rit Ro­mae Va­le­rius Os­tien­sis ar­chi­tec­tus lu­dis Li­bo­nis?

XXXVI. 104—108 (кана­ли­за­ции)

Sed tum se­nes ag­ge­ris vas­tum spa­tium, sub­struc­tio­nes Ca­pi­to­lii mi­ra­ban­tur, prae­te­rea cloa­cas, opus om­nium dic­tu ma­xi­mum, sub­fos­sis mon­ti­bus at­que, ut paul­lo an­te re­tu­li­mus, ur­be pen­si­li sub­ter­que na­vi­ga­ta M. Ag­rip­pae in aedi­li­ta­te post con­su­la­tum. (105) Per­meant con­ri­va­ti sep­tem am­nes cur­su­que prae­ci­pi­ti tor­ren­tium mo­do ra­pe­re at­que aufer­re om­nia coac­ti, in­su­per imbri­um mo­le con­ci­ta­ti va­da ac la­te­ra qua­tiunt, ali­quan­do Ti­be­ris ret­ro in­fu­sus re­ci­pi­tur, pug­nantque di­ver­si aqua­rum (106) im­pe­tus in­tus, et ta­men ob­ni­xa fir­mi­tas re­sis­tit. Tra­hun­tur mo­les su­per­ne tan­tae non suc­cum­ben­ti­bus ca­vis ope­ris, pul­sant rui­nae spon­te prae­ci­pi­tes aut in­pac­tae in­cen­diis, qua­ti­tur so­lum ter­rae mo­ti­bus, du­rant ta­men a Tar­qui­nio Pris­co an­nis DCC pro­pe inex­pug­na­bi­les, non omit­ten­do me­mo­ra­bi­li exemplo vel ma­gis, quo­niam ce­le­ber­ri­mis re­rum con­di­to­ri­bus omis­sum est. (107) Cum id opus Tar­qui­nius Pris­cus ple­bis ma­ni­bus fa­ce­ret, es­set­que la­bor in­cer­tum maior an lon­gior, pas­sim con­sci­ta ne­ce Qui­ri­ti­bus tae­dium fu­gien­ti­bus, no­vum, inex­co­gi­ta­tum an­te pos­tea­que re­me­dium in­ve­nit il­le rex, ut om­nium ita de­functo­rum cor­po­ra fi­ge­ret cru­ci spec­tan­da ci­vi­bus si­mul et fe­ris vo­luc­ri­bus­que (108) la­ce­ran­da. Quam ob rem pu­dor Ro­ma­ni no­mi­nis prop­rius, qui sae­pe res per­di­tas ser­va­vit in proe­liis, tunc quo­que sub­ve­nit, sed il­lo tem­po­re in post vi­tam eru­bes­cens, cum pu­de­ret vi­vos, tam­quam pu­di­tu­rum es­set ex­tinctos. Ampli­tu­di­nem ca­vis eam fe­cis­se pro­di­tur, ut ve­hem fae­ni lar­ge onus­tam transmit­te­ret.

XXXVI. 121 (акве­ду­ки)

Q. Mar­cius Rex, ius­sus a se­na­tu aqua­rum Ap­piae, Anie­nis, Te­pu­lae duc­tus re­fi­ce­re, no­vam a no­mi­ne suo ap­pel­la­tam cu­ni­cu­lis с.92 per mon­tes ac­tis intra prae­tu­rae suae tem­pus ad­du­xit; Ag­rip­pa ve­ro in aedi­li­ta­te adiec­ta Vir­gi­ne aqua ce­te­ris­que con­ri­va­tis at­que emen­da­tis la­cus DCC fe­cit, prae­te­rea sa­lien­tes D, cas­tel­la CXXX, complu­ra et cul­tu mag­ni­fi­ca, ope­ri­bus iis sig­na CCC aerea aut mar­mo­rea in­po­suit, co­lum­nas e mar­mo­re CCCC, eaque om­nia an­nuo spa­tio. adi­cit ip­se aedi­li­ta­tis suae con­me­mo­ra­tio­ne et lu­dos die­bus un­de­se­xa­gin­ta fac­tos et gra­tui­ta prae­bi­ta ba­li­nea CLXX, quae nunc Ro­mae ad in­fi­ni­tum auxe­re nu­me­rum.

Suet. Vit. Claud. 18 (Дири­би­то­рий)

Ur­bis an­no­nae­que cu­ram sol­li­ci­tis­si­me sem­per egit. Cum Aemi­lia­na per­ti­na­cius ar­de­rent, in di­ri­bi­to­rio dua­bus noc­ti­bus man­sit ac de­fi­cien­te mi­li­tum ac fa­mi­lia­rum tur­ba auxi­lio ple­bem per ma­gistra­tus ex om­ni­bus uicis co­nuo­cauit ac po­si­tis an­te se cum pe­cu­nia fis­cis ad sub­uenien­dum hor­ta­tus est, rep­rae­sen­tans pro ope­ra dig­nam cui­que mer­ce­dem.

Aeli­us Spar­tia­nus. Vit. Had­ria­ni, 19. 9—10 (рестав­ра­ции Адри­а­на)

Cum ope­ra ubi­que in­fi­ni­ta fe­cis­set, num­quam ip­se ni­si in Tra­iani pat­ris templo no­men suum scrip­sit. Ro­mae instau­ra­vit Pan­the­um, saep­ta, ba­si­li­cam Nep­tu­ni, sac­ras aedes plu­ri­mas, fo­rum Augus­ti, la­vac­rum Ag­rip­pae, eaque om­nia prop­riis auc­to­rum no­mi­ni­bus con­sec­ra­vit.

Cu­rio­sum и No­ti­tia (Реги­о­ны VII и IX)

с.93