Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà I, ãë. 22

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Â. Ì. Ñìèðèíà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: W. Weissenborn, H. J. Müller, 1898.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7

22. (1) Íóìà óìåð, è âíîâü íàñòó­ïè­ëî ìåæ­äó­öàð­ñò­âèå. Çàòåì íàðîä èçáðàë öàðåì Òóë­ëà Ãîñòè­ëèÿ82, âíó­êà òîãî Ãîñòè­ëèÿ, êîòî­ðûé ïðî­ñëà­âèë­ñÿ áèò­âîé ñ ñàáè­íÿ­íà­ìè ó ïîä­íî­æèÿ êðå­ïî­ñòè; ñ.29 îòöû óòâåð­äè­ëè ýòî ðåøå­íèå. (2) Íîâûé öàðü íå òîëü­êî íå áûë ïîõîæ íà ïðåä­øå­ñò­âåí­íè­êà, íî âîèí­ñò­âåí­íî­ñòüþ ïðå­âîñ­õî­äèë äàæå Ðîìó­ëà. Ìîëî­äûå ñèëû è äåäîâ­ñêàÿ ñëà­âà âîë­íî­âà­ëè åãî. È âîò, ðåøèâ, ÷òî â ïîêîå ãîñóäàð­ñòâî äðÿõ­ëå­åò, ñòàë îí ïîâñþäó èñêàòü ïîâî­äà ê âîéíå. (3) Ñëó­÷è­ëîñü, ÷òî ðèì­ñêèå ïîñå­ëÿíå óãíà­ëè ñêîò ñ àëü­áàí­ñêîé çåì­ëè, àëü­áàí­ñêèå, â ñâîé ÷åðåä, — ñ ðèì­ñêîé. Âëàñò­âî­âàë â Àëü­áå òîãäà Ãàé Êëó­è­ëèé. (4) Ñ îáå­èõ ñòî­ðîí áûëè îòïðàâ­ëå­íû ïîñëû òðå­áî­âàòü âîç­ìå­ùå­íèÿ óáûò­êîâ. Ñâî­èì ïîñëàì Òóëë íàêà­çàë èäòè ïðÿ­ìî ê öåëè, íå îòâëå­êà­ÿñü íè÷åì: îí òâåð­äî çíàë, ÷òî àëü­áàí­öû îòâå­òÿò îòêà­çîì è òîãäà ìîæ­íî áóäåò ñ ÷èñòîé ñîâå­ñòüþ îáú­ÿâèòü âîé­íó. (5) Àëü­áàí­öû äåé­ñò­âî­âà­ëè íàìíî­ãî áåñ­ïå÷­íåå; âñòðå­÷åí­íûå Òóë­ëîì ãîñòå­ïðè­èì­íî è ðàäóø­íî, îíè âåñå­ëî ïèðî­âà­ëè ñ öàðåì. Ìåæ­äó òåì ðèì­ñêèå ïîñëû è ïåð­âû­ìè ïîòðå­áî­âà­ëè óäî­âëå­òâî­ðå­íèÿ, è îòêàç ïîëó­÷è­ëè ïåð­âû­ìè; îíè îáú­ÿâè­ëè àëü­áàí­öàì âîé­íó, êîòî­ðàÿ äîëæ­íà áûëà íà÷àòü­ñÿ ÷åðåç òðèä­öàòü äíåé. Î òîì îíè è äîëî­æè­ëè Òóë­ëó. (6) Òóò îí ïðè­ãëà­øà­åò àëü­áàí­ñêèõ ïîñëîâ âûñêà­çàòü, ðàäè ÷åãî îíè ÿâè­ëèñü. Òå, íè î ÷åì íå äîãà­äû­âà­ÿñü, ñíà­÷à­ëà çðÿ òðà­òÿò âðå­ìÿ íà îïðàâ­äà­íèÿ: îíè-äå è íå õîòå­ëè áû ãîâî­ðèòü íè÷å­ãî, ÷òî ìîã­ëî á íå ïîíðà­âèòü­ñÿ Òóë­ëó, íî ïîâè­íó­þò­ñÿ ïðè­êà­çó: îíè ïðè­øëè çà âîç­ìå­ùå­íüåì óáûò­êîâ, à åñëè ïîëó­÷àò îòêàç, èì âåëå­íî îáú­ÿâèòü âîé­íó. (7) À Òóëë â îòâåò: «Ïåðå­äàé­òå âàøå­ìó öàðþ, ÷òî ðèì­ñêèé öàðü áåðåò â ñâèäå­òå­ëè áîãîâ: ÷üÿ ñòî­ðî­íà ïåð­âîé îòî­ñëà­ëà ïîñëîâ, íå óâà­æèâ èõ ïðîñü­áû, íà íåå ïóñòü è ïàäóò âñå áåä­ñò­âèÿ âîé­íû».

22. Nu­mae mor­te ad in­ter­reg­num res re­diit. in­de Tul­lum Hos­ti­lium, ne­po­tem Hos­ti­li, cui­us in in­fi­ma ar­ce cla­ra pug­na ad­ver­sus Sa­bi­nos fue­rat, re­gem po­pu­lus ius­sit; [2] pat­res auc­to­res fac­ti. hic non so­lum pro­xi­mo re­gi dis­si­mi­lis sed fe­ro­cior etiam quam Ro­mu­lus fuit. cum aetas vi­res­que tum avi­ta quo­que glo­ria ani­mum sti­mu­la­bat. se­nes­ce­re igi­tur ci­vi­ta­tem otio ra­tus un­di­que ma­te­riam ex­ci­tan­di bel­li quae­re­bat. for­te eve­nit, [3] ut ag­res­tes Ro­ma­ni ex Al­ba­no ag­ro, Al­ba­ni ex Ro­ma­no prae­das in vi­cem age­rent. [4] im­pe­ri­ta­bat tum C. Clui­lius Al­bae. ut­rim­que le­ga­ti fe­re sub idem tem­pus ad res re­pe­ten­das mis­si. Tul­lus prae­ce­pe­rat suis, ne quid pri­us quam man­da­ta age­rent; sa­tis scie­bat ne­ga­tu­rum Al­ba­num; ita pie bel­lum in­di­ci pos­se. [5] ab Al­ba­nis so­cor­dius res ac­ta: ex­cep­ti hos­pi­tio ab Tul­lo blan­de ac be­nig­ne, co­mi­ter re­gis con­vi­vium ce­leb­rant. tan­tis­per Ro­ma­ni et res re­pe­ti­ve­rant prio­res et ne­gan­ti Al­ba­no bel­lum in tri­ce­si­mum diem in­di­xe­rant. [6] haec re­nun­tiant Tul­lo. tum le­ga­tis Tul­lus di­cen­di po­tes­ta­tem, quid pe­ten­tes ve­ne­rint, fa­cit. il­li om­nium ig­na­ri pri­mum pur­gan­do te­runt tem­pus: se in­vi­tos quic­quam, quod mi­nus pla­ceat Tul­lo, dic­tu­ros, sed im­pe­rio su­bi­gi; res re­pe­ti­tum se ve­nis­se; ni red­dan­tur, bel­lum in­di­ce­re ius­sos. [7] ad haec Tul­lus «nun­tia­te» in­quit «re­gi vestro re­gem Ro­ma­num deos fa­ce­re tes­tes, uter pri­us po­pu­lus res re­pe­ten­tes le­ga­tos as­per­na­tus di­mi­se­rit, ut in eum om­nes ex­pe­tant hui­us­ce cla­des bel­li.»

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 82Òóëë Ãîñòè­ëèé ïðà­âèë, ïî ïðå­äà­íèþ, â 672—640 ãã. äî í. ý.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364000123 1364000124 1364000125