Ïåðåâîä ñ ëàòèíñêîãî Ñ. Â. Øåðâèíñêîãî.
Êîììåíòàðèé Í. À. Ñòàðîñòèíîé.
Ëàò. òåêñò ïðèâîäèòñÿ ïî èçä.: Virgil. T. I. Eclogues. Georgics. Aeneid I—VI // Loeb Classical Library, 1938 (2-å èñïð. ïåðåèçä. 1916).
Âî âðåìÿ íàïèñàíèÿ ýêëîãè Âåðãèëèþ âíîâü ñòàëà ãðîçèòü îïàñíîñòü ëèøèòüñÿ èìåíèÿ, ïîýòîìó ïàñòóõ ýêëîãè IX èçãíàí èç ñ÷àñòëèâîé Àðêàäèè. Ñàì Âåðãèëèé ñêðûò ïîä èìåíåì Ìåíàëêà, î êîòîðîì ãîâîðèò Ìåðèñ.  æàíðîâîì îòíîøåíèè ýêëîãà ïðåäñòàâëÿåò ñîáîé ïîïûòêó ñîñòÿçàíèÿ â ïåíèè: ïàñòóõè îáìåíèâàþòñÿ íà÷àëàìè òðàäèöèîííûõ ïåñåí î Ãàëàòåå (ñòèõè 39—
Ëèêèä
Ìåðèñ, êóäà òåáÿ íîãè íåñóò? Íàïðàâëÿåøüñÿ â ãîðîä? Ìåðèñ
Âîò ÷åãî ìû, Ëèêèä, äîæäàëèñü: ïðèøëåö, çàâëàäåâøèé |
|
Lycidas
Quo te, Moeri, pedes? an, quo via ducit, in urbem?
Moeris
O Lycida, vivi pervenimus, advena nostri |
|
5 |  ãîðåñòè, âûãíàííûé âîí, — äî ÷åãî æ ïåðåìåí÷èâî ñ÷àñòüå! — Ýòèõ êîçëÿò ÿ íåñó äëÿ íåãî æå — áóäü åìó ïóñòî! Ëèêèä
Âñ¸ æ ãîâîðÿò, è íå çðÿ, ÷òî îòòóäà, ãäå íà÷èíàþò |
nunc victi, tristes, quoniam Fors omnia versat, hos illi (quod nec vertat bene) mittimus haedos. Lycidas
Certe equidem audieram, qua se subducere colles |
|
10 | Ïåñíÿìè çåìëþ ñâîþ âàø Ìåíàëê ñîõðàíèë çà ñîáîþ.
Ìåðèñ
Ïðàâäó, Ëèêèä, ñêàçàëè òåáå, — íî, ïðè çâîíå îðóæüÿ, |
omnia carminibus vestrum servasse Menalcan.
Moeris
Audieras, et fama fuit; sed carmina tantum |
|
15 | Íå ïîâåëåëà ìíå âïðåäü íå ïóñêàòüñÿ â íîâûå òÿæáû, Áîëüøå íè Ìåðèñó çäåñü íå æèòü áû, íè äàæå Ìåíàëêó. Ëèêèä
Êòî æå íàäóìàë, óâû, òàêîå çëîäåéñòâî? Ñ òîáîþ |
ante sinistra cava monuisset ab ilice cornix, nec tuus hic Moeris, nec viveret ipse Menalcas. Lycidas
Heu, cadit in quemquam tantum scelus? heu, tua nobis |
|
20 | Ñòàë áû çäåñü óñòèëàòü, ðîäíèêè óêðûâàë áû ëèñòâîþ; Ïåñíè áû ïåë, êàêèå íà äíÿõ ó òåáÿ ÿ ïîäñëóøàë, — Ê Àìàðèëëèäå êàê ðàç òû ñïåøèë, ê ìîåìó íàñëàæäåíüþ: «Òèòèð, ïîêà ÿ âåðíóñü, ïîïàñè ìîèõ êîç, — ÿ íå äîëãî. À íàåäÿòñÿ — âåäè ê âîäîïîþ. Êîãäà æå îáðàòíî |
spargeret aut viridi fontis induceret umbra? vel quae sublegi tacitus tibi carmina nuper, cum te ad delicias ferres, Amaryllida, nostras? «Tityre, dum redeo (brevis est via) pasce capellas, et potum pastas age, Tityre, et inter agendum |
|
25 | Áóäåøü èäòè, áåðåãèñü, íå âñòðåòüñÿ ñ êîçëîì — îí áîäó÷èé!»
Ìåðèñ
Ëó÷øå ñïîåì, ÷òî Âàðó îí ïåë, åùå íå îòäåëàâ: |
occursare capro (cornu ferit ille) caveto».
Moeris
Immo haec, quae Varo necdum perfecta canebat: |
|
Ëèêèä |
|
30 | Ïóñòü æå ï÷åëû òâîè êèðíåéñêèõ òèñîâ èçáåãíóò! Ïóñòü æå äðîê è êîðîâ íàñûòèò, ÷òîá âûìÿ íàäóëîñü! Åñëè ÷òî åñòü, íà÷èíàé! È ìåíÿ Ïèåðèäû ïîýòîì Ñäåëàëè, è ó ìåíÿ åñòü ïåñíè; ìåíÿ íàçûâàþò Òîæå ïåâöîì ïàñòóõè, — äà íå î÷åíü ÿ èì äîâåðÿþ: |
Lycidas |
|
Sic tua Cyrneas fugiant examina taxos, sic cytiso pastae distendant ubera vaccae: incipe, si quid habes. et me fecere poetam Pierides, sunt et mihi carmina, me quoque dicunt vatem pastores; sed non ego credulus illis. |
|
35 | Çíàþ, ÷òî ïåñíè ìîè íåäîñòîéíû Âàðèÿ ñ Öèííîé — Ïðàâî, êàê ãóñü ãîãî÷ó ïîñðåäè ëåáåäèíîãî ïåíüÿ. Ìåðèñ
Ìîë÷à, Ëèêèä, â óìå ÿ ïåñíè ïåðåáèðàþ, |
nam neque adhuc Vario videor nec dicere Cinna digna, sed argutos inter strepere anser olores. Moeris
Id quidem ago et tacitus, Lycida, mecum ipse voluto, |
|
40 | Çäåñü çàïåñòðåëà âåñíà, çåìëÿ âîçëå ðåê ðàññûïàåò Ìíîæåñòâî ðàçíûõ öâåòîâ; ñåðåáðèñòûé âûñèòñÿ òîïîëü Âîçëå ïåùåðû, øàòðîì çàïëåòàþòñÿ ãèáêèå ëîçû. Î ïðèõîäè! Ïóñòü âîëíû, ÿðÿñü, óäàðÿþòñÿ â áåðåã!» Ëèêèä
|
hic ver purpureum, varios hic flumina circum fundit humus flores, hic candida populus antro imminet et lentae texunt umbracula vites: huc ades; insani feriant sine litora fluctus». Lycidas
|
|
45 | Ïåë òû îäèí? ß çíàþ íàïåâ, — ñëîâà áû ïðèïîìíèòü! «Äàôíèñ, çà÷åì íà âîñõîä ñîçâåçäèé ñìîòðèøü òû âå÷íûõ? Öåçàðÿ íûíå âçîøëî ñâåòèëî; ñûíà Äèîíû, Òî, ïîä êîòîðûì ïîñåâ óðîæàåì îáðàäîâàí áóäåò, È íà îòêðûòûõ õîëìàõ âèíîãðàä çàðóìÿíèòñÿ äðóæíî. |
audieram? numeros memini, si verba tenerem. «Daphni, quid antiquos signorum suspicis ortus? ecce Dionaei processit Caesaris astrum, astrum, quo segetes gauderent frugibus et quo duceret apricis in collibus uva colorem. |
|
50 | Ãðóøè, Äàôíèñ, ñàæàé — ïëîäû ïóñòü âíóêè ñðûâàþò!»
Ìåðèñ
Âñ¸-òî óíîñÿò ãîäà, — è ïàìÿòü. Áûâàëî, íåðåäêî |
insere, Daphni, piros; carpent tua poma nepotes».
Moeris
Omnia fert aetas, animum quoque; saepe ego longos |
|
55 | Âñå æå òû ïåñíè ìîè îò Ìåíàëêà íåðåäêî óñëûøèøü.
Ëèêèä
Ìåðèñ, òàê ãîâîðÿ, òû ìîè ëèøü óäâîèë æåëàíüÿ. |
sed tamen ista satis referet tibi saepe Menalcas.
Lycidas
Causando nostros in longum ducis amores. |
|
60 | Õîëì ïîãðåáàëüíûé óæå ïîêàçàëñÿ. Òóò, ãäå ñåëÿíå Ëîç ïðîðåçàþò ëèñòâó, äàâàé ïðîïîåì ñâîè ïåñíè! Ðÿäîì êîçëÿò ïîëîæè. Ìû âîâðåìÿ â ãîðîä ïîñïååì. À êîëè ñòðàøíî, ÷òî íî÷ü íàãîíèò äîæäÿ äî ïðèõîäà  ãîðîä, ìîæåì èäòè ìû è ïåòü — òàê ëåã÷å äîðîãà. |
incipit apparere Bianoris: hic, ubi densas agricolae stringunt frondes, hic, Moeri, canamus; hic haedos depone, tamen veniemus in urbem. aut si, nox pluviam ne colligat ante, veremur, cantantes licet usque (minus via laedit) eamus; |
|
65 | À ÷òîá èäòè íàì è ïåòü, òåáÿ ÿ èçáàâëþ îò íîøè.
Ìåðèñ
Íåò, ìàëü÷óãàí, ïåðåñòàíü: ñïåðâà íåîòëîæíîå ñïðàâèì. |
cantantes ut eamus, ego hoc te fasce levabo.
Moeris
Desine plura, puer, et quod nunc instat agamus; |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß