Ïåðåâîä Ã. Ñ. Êíàáå.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
28. (1) Îêîí÷èâ ïðèãîòîâëåíèÿ, Êâèíêöèé ïîêèíóë ñòîÿíêó è íà äðóãîé äåíü ïðèáûë â Ñåëëàñèþ67, íà òîé ñòîðîíå ðåêè Ýíóíò, â òî ìåñòî, ãäå, êàê ðàññêàçûâàþò, Àíòèãîí, öàðü Ìàêåäîíèè, áèëñÿ ñ Êëåîìåíîì, òèðàíîì Ëàêåäåìîíà. (2) Óçíàâøè, ÷òî ñïóñê òðóäåí è äîðîãè óçêè, Êâèíêöèé ïðåäïî÷åë íåáîëüøîé îáõîä ïî ãîðàì, ïîñëàâ âïåðåä ëþäåé ïðîêëàäûâàòü äîðîãó, äîñòàòî÷íî øèðîêóþ è ñ êîòîðîé áûëî áû õîðîøî âèäíî âî âñå ñòîðîíû. Îí äîøåë äî Åâðîòà, êîòîðûé òå÷åò ïî÷òè ïîä ñòåíàìè ãîðîäà68. (3) Íà ðèìëÿí, êîãäà ðàçìå÷àëè îíè ìåñòî äëÿ ëàãåðÿ, è íà ñàìîãî Êâèíêöèÿ, êîòîðûé óøåë âïåðåä ñ êîííèêàìè è ëåãêîâîîðóæåííûìè, íàïàëè ñ.129 âñïîìîãàòåëüíûå îòðÿäû òèðàíà; ñòðàõ è ñìÿòåíèå îâëàäåëè ðèìëÿíàìè; îíè òàêîãî íå îæèäàëè, èáî âî âñå âðåìÿ ïîõîäà íèêîãî íè ðàçó íå âñòðåòèëè è çåìëè, ïî êàêèì øëè, êàçàëèñü ñîâñåì ìèðíûìè. (4) Íå ïîëàãàÿñü íà ñîáñòâåííûå ñèëû, êîííèêè çâàëè íà ïîìîùü ëåãêîâîîðóæåííûõ, òå çâàëè êîííèêîâ, è îòòîãî ðîñëî îáùåå ñìÿòåíèå. Íî ïîÿâèëèñü ëåãèîíû, (5) è åäâà øåäøèå âïåðåäè êîãîðòû âñòóïèëè â áîé, âðàãè, îõâà÷åííûå óæàñîì, òîò÷àñ óêðûëèñü çà ñòåíàìè. (6) Ðèìëÿíå æå îòîøëè îò ñòåí òàê, ÷òîáû íå äîëåòàëè äî íèõ äðîòû, è ñòîÿëè íåêîòîðîå âðåìÿ â ïðàâèëüíîì ñòðîþ; íî íèêòî íà íèõ íå âûøåë, è òîãäà âîçâðàòèëèñü â ëàãåðü. (7) Íà äðóãîé äåíü Êâèíêöèé îïÿòü ïîâåë ñâîè âîéñêà ñòðîåì âäîëü ðåêè, ìèìî ãîðîäà, ìèìî ãîðû Ìåíåëàé. Âïåðåäè øàãàëè ëåãèîííûå êîãîðòû, ëåãêîâîîðóæåííûå è êîííèêè çàìûêàëè ñòðîé. (8) Íàáèñ â ñòåíàõ ãîðîäà ïîñòàâèë â áîåâîé ãîòîâíîñòè ñâîèõ íàåìíèêîâ (íà íèõ îí âîçëàãàë âñå íàäåæäû) ñ íàìåðåíèåì íàïàñòü íà ðèìëÿí ñ òûëà. (9) È êàê òîëüêî ïðîøëè ïîñëåäíèå ðÿäû, íàåìíèêè âûëåòåëè èç ãîðîäà ÷åðåç íåñêîëüêî âîðîò ðàçîì — ñ òåì æå íåèñòîâñòâîì, ÷òî è íàêàíóíå. (10) Ëåãêîâîîðóæåííûõ è êîííèêîâ, ÷òî çàìûêàëè êîëîííû, âåë Àïïèé Êëàâäèé; ïðåäâèäÿ, ÷òî ìîæåò ñëó÷èòüñÿ, è íå æåëàÿ áûòü çàñòèãíóòûì âðàñïëîõ, îí ïðèóãîòîâèë ñâîèõ, è îíè ñðàçó æå ïîâåðíóëè ïðîòèâ âðàãà çíàìåíà è ðàçâåðíóëè âåñü ñòðîé. (11) Òàê ñîøëèñü äâà ñòðîÿ, íà÷àëàñü íàñòîÿùàÿ áèòâà è äëèëàñü íåìàëîå âðåìÿ. Íàêîíåö âîéñêà Íàáèñà íå óñòîÿëè. Îíè íå áåæàëè áû â òàêîì ñìÿòåíèè è áåñïîðÿäêå, åñëè áû íå íàñåëè íà íèõ àõåéöû, õîðîøî çíàâøèå çäåøíèå ìåñòà. Àõåéöû óñòðîèëè âåëèêóþ ðåçíþ, ó ìíîãèõ îòíÿëè îðóæèå, êîãäà òå â áåãñòâå ñâîåì ðàññåÿëèñü ïî îêðåñòíîñòè. Êâèíêöèé ñòàë ëàãåðåì íåäàëåêî îò Àìèêë69, (12) îïóñòîøèë ýòè ïðèãîðîäíûå ìåñòà, ÷òî ðàäîâàëè âçîð è ïðèâëåêàëè ìíîæåñòâî ãîðîæàí, à óâèäåâøè, ÷òî íèêòî íå ïîêàçûâàåòñÿ èç âîðîò, ïåðåíåñ ëàãåðü íà áåðåã Åâðîòà. Îòòóäà ðàçîðÿë îí äîëèíó ó ïîäíîæèÿ Òàéãåòà è ïîëÿ, êîòîðûå òÿíóòñÿ âïëîòü äî ìîðÿ. |
28. Quinctius satis iam omnibus paratis profectus ab stativis die altero ad Sellasiam super Oenunta fluvium pervenit, quo in loco Antigonus, Macedonum rex, cum Cleomene, Lacedaemoniorum tyranno, signis collatis dimicasse dicebatur. [2] Inde cum audisset descensum difficilis et artae viae esse, brevi per montes circuitu praemissis qui munirent viam, lato satis et patenti limite ad Eurotam amnem, sub ipsis prope fluentem moenibus, pervenit. [3] Ubi castra metantes Romanos Quinctiumque ipsum cum equitibus atque expeditis praegressum auxiliares tyranni adorti in terrorem ac tumultum coniecerunt nihil tale expectantes,quia nemo iis obvius toto itinere fuerat, ac velut pacato agro transierant. [4] Aliquamdiu peditibus equites, equitibus pedites vocantibus, cum in se cuique minimum fiduciae esset, trepidatum est; tandem signa legionum supervenerunt et, [5] cum primi agminis cohortes inductae in proelium essent, qui modo terrori fuerant, trepidantes in urbem compulsi sunt. [6] Romani, cum tantum a muro recessissent ut extra ictum teli essent, acie derecta paulisper steterunt; postquam nemo hostium contra exibat, redierunt in castra. [7] Postero die Quinctius prope flumen praeter urbem sub ipsas Menelai montis radices ducere copias instructas pergit; primae legionariae cohortes ibant, levis armatura et equites agmen cogebant. [8] Nabis intra murum instructos paratosque sub signis habebat mercennarios milites, in quibus omnis fiducia erat, ut ab tergo hostem adgrederetur. [9] Postquam extremum agmen praeteriit, tum ab oppido, eodem quo pridie eruperant, tumultu pluribus simul locis erumpunt. [10] Ap. Claudius agmen cogebat; qui ad id quod futurum erat, ne inopinatum accideret, praeparatis suorum animis signa extemplo convertit totumque in hostem agmen circumegit. [11] Itaque, velut rectae acies concurrissent, iustum aliquamdiu proelium fuit; tandem Nabidis milites in fugam inclinarunt; quae minus infesta ac trepida fuisset, ni Achaei locorum prudentes institissent. Ii et caedem ingentem ediderunt et dispersos passim fuga plerosque armis exuerunt. Quinctius prope Amyclas posuit castra; [12] unde cum perpopulatus omnia circumiecta urbi frequentis et amoeni agri loca esset, nullo iam hostium porta excedente castra movit ad fluvium Eurotam. Inde vallem Taygeto subiectam agrosque ad mare pertinentes evastat. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß