Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
38. (1) Âûñøàÿ âëàñòü â Õàëêèäå ïðèíàäëåæàëà ïîñëå èçãíàíèÿ Ýâòèìèäà Ìèêèòèîíó è Êñåíîêëèäó. Ñàìè ëè îíè çàïîäîçðèëè íåëàäíîå, èëè èì äîíåñëè î çàãîâîðå, íî òîëüêî, ñíà÷àëà îõâà÷åííûå ñòðàõîì, îíè íå íàäåÿëèñü íè íà ÷òî, êðîìå áåãñòâà. (2) Îäíàêî ïîçæå, êîãäà ñòðàõ óíÿëñÿ, ñòàëî ïîíÿòíî, ÷òî ïðåäàííûì, áðîøåííûì íà ïðîèçâîë ñóäåá îñòàíåòñÿ è îòå÷åñòâî, è ñîþç ñ ðèìëÿíàìè. È âîò îíè ïðèäóìàëè âûõîä. (3)  ýòî âðåìÿ â Ýðåòðèè êàê ðàç ñïðàâëÿëîñü åæåãîäíîå ñâÿùåííîäåéñòâèå â ÷åñòü Äèàíû Àìàðèíôñêîé106, ïðàçäíîâàòü ñ.179 êîòîðîå ñõîäÿòñÿ êàê òàìîøíèå æèòåëè, òàê è êàðèñòèéöû. (4) Òóäà-òî è ïîñëàëè Ìèêèòèîí è Êñåíîêëèä, óìîëÿÿ ýðåòðèéöåâ è êàðèñòèéöåâ êàê óðîæåíöåâ òîãî æå îñòðîâà ñæàëèòüñÿ íàä èõ äîëåé è âñïîìíèòü î ñîþçå ñ ðèìëÿíàìè. Äà íå ïîïóñòÿò îíè ñòàòü Õàëêèäå ýòîëèéñêîé — âåäü, çàõâàòèâ ãîðîä, îíè îâëàäåþò è Åâáååé. Ñóðîâûìè ãîñïîäàìè áûëè ìàêåäîíÿíå — åùå íåâûíîñèìåå áóäóò ýòîëèéöû. (5) Óâàæåíèå ê ðèìëÿíàì ïîáóäèëî ãîðîäà äåéñòâîâàòü — (6) âåäü îíè óñïåëè óæå èçâåäàòü êàê äîáëåñòü ðèìëÿí íà âîéíå, òàê è èõ ñïðàâåäëèâîñòü è áëàãîæåëàòåëüíîñòü ïîñëå ïîáåäû. Èòàê, îáà ãîðîäà âîîðóæèëè è îòïðàâèëè â ïîõîä âåñü öâåò ñâîåé ìîëîäåæè. (7) Õàëêèäöû ïðåïîðó÷èëè èì îõðàíó ãîðîäñêèõ ñòåí, à ñàìè âñåì âîéñêîì ïåðåïðàâèëèñü ÷åðåç Åâðèï è ðàçáèëè ëàãåðü ó Ñàëãàíåé107. (8) Îòòóäà ê ýòîëèéöàì îòðÿæåí áûë ñíà÷àëà ãîíåö, à çàòåì è ïîñëû ñïðîñèòü, ÷òî æå õàëêèäöû ñêàçàëè èëè ñäåëàëè òàêîãî, ÷òîáû ýòîëèéöû, ñîþçíèêè èõ è äðóçüÿ, ïîøëè áðàòü ïðèñòóïîì èõ ãîðîä. (9) Ôîàíò, ïðåäâîäèòåëü ýòîëèéöåâ, îòâåòèë, ÷òî íå áðàòü ãîðîä èäóò îíè, íî îñâîáîæäàòü åãî îò ðèìëÿí; (10) ñåé÷àñ, äåñêàòü, õàëêèäöû çàêîâàíû â öåïè, ïóñòü áîëåå áëåñòÿùèå, íî è áîëåå òÿæêèå, ÷åì â òå âðåìåíà, êîãäà ó íèõ â êðåïîñòè ñòîÿë ìàêåäîíñêèé ãàðíèçîí. Íî õàëêèäöû âîçðàæàëè, ãîâîðÿ, ÷òî íèêåì îíè íå ïîðàáîùåíû è â çàùèòå íè÷üåé íå íóæäàþòñÿ. (11) Òàê ïåðåãîâîðèâ, îíè ðàçîøëèñü; ïîñëû âåðíóëèñü ê ñâîèì, à Ôîàíò ñ ýòîëèéöàìè — âîñâîÿñè, ïîñêîëüêó âñå íàäåæäû îíè âîçëàãàëè íà íåîæèäàííîñòü íàïàäåíèÿ, (12) à ê ïðàâèëüíîé âîéíå è îñàäå ãîðîäà, óêðåïëåííîãî ñ ñóøè è ñ ìîðÿ, áûëè ñîâñåì íå ãîòîâû. (13) Ýâòèìèä, óñëûøàâ, ÷òî åãî ñîîòå÷åñòâåííèêè ðàçáèëè ëàãåðü ó Ñàëãàíåé, à ýòîëèéöû óõîäÿò, è ñàì âîçâðàòèëñÿ èç Ôèâ â Àôèíû. (14) Ãåðîäîð æå íåñêîëüêî äíåé ïðîâåë â íàïðÿæåííîì îæèäàíèè íà Àòàëàíòå; òàê è íå äîæäàâøèñü óñëîâëåííîãî çíàêà, îí ïîñëàë äîçîðíîå ñóäíî óçíàòü, â ÷åì ïðè÷èíà çàäåðæêè. Óáåäèâøèñü, ÷òî ñîþçíèêè îòêàçûâàþòñÿ îò ïðåäïðèÿòèÿ, îí îòïðàâèëñÿ íàçàä, â Òðîíèé, îòêóäà è ïðèáûë. |
38. Micythio et Xenoclides, penes quos tum summa rerum pulso Euthymida Chalcide erat, seu ipsi per se suspicati seu indicata re, primo pavidi nihil usquam spei nisi in fuga ponebant; [2] deinde postquam resedit terror et prodi et deseri non patriam modo sed etiam Romanorum societatem cernebant, consilio tali animum adiecerunt. [3] Sacrum anniversarium eo forte tempore Eretriae Amarynthidis Dianae erat, quod non popularium modo sed Carystiorum etiam coetu celebratur. [4] Eo miserunt qui orarent Eretrienses Carystiosque, ut et suarum fortunarum in eadem insula geniti misererentur et Romanam societatem respicerent; ne sinerent Aetolorum Chalcidem fieri; Euboeam habituros, si Chalcidem habuissent; [5] graves fuisse Macedonas dominos; multo minus tolerabiles futuros Aetolos. [6] Romanorum maxime respectus civitates movit, et virtutem nuper in bello et in victoria iustitiam benignitatemque expertas. Itaque quod roboris in iuventute erat utraque civitas armavit misitque. [7] Iis tuenda moenia Chalcidis oppidani cum tradidissent, ipsi omnibus copiis transgressi Euripum ad Salganea posuerunt castra. [8] Inde caduceator primum, deinde legati ad Aetolos missi percunctatum, quo suo dicto factove socii atque amici ad se oppugnandos venirent. [9] Respondit Thoas, dux Aetolorum, non ad oppugnandos sed ad liberandos ab Romanis venire sese; [10] splendidiore nunc eos catena, sed multo graviore vinctos esse quam cum praesidium Macedonum in arce habuissent. Se vero negare Chalcidenses aut servire ulli aut praesidio cuiusquam egere. [11] Ita digressi ex colloquio legati ad suos; Thoas et Aetoli, ut qui spem omnem in eo ut improviso opprimerent, habuissent, [12] ad iustum bellum oppugnationemque urbis mari ac terra munitae haudquaquam pares, domum rediere. [13] Euthymidas postquam castra popularium ad Salganea esse profectosque Aetolos audivit, et ipse a Thebis Athenas rediit; [14] et Herodorus cum per aliquot dies intentus ab Atalante signum nequiquam expectasset, missa speculatoria nave, ut quid morae esset sciret, postquam rem omissam ab sociis vidit, Thronium unde venerat repetit. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß