Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1935/1984. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
35. (1) Ñîçâàííûé ïî ýòîìó ñëó÷àþ ìíîãîëþäíûé ñîâåò âíèìàë ðå÷è ïîñëà. (2) Òîò ñêàçàë: óæå è ïðåæäå êàê òîé, òàê è äðóãîé ñòîðîíîé îòðÿæàëèñü ìèðíûå ïîñîëüñòâà, íî òùåòíî. À òåïåðü åãî îáíàäåæèâàåò èìåííî òî îáñòîÿòåëüñòâî, ÷òî åãî ïðåäøåñòâåííèêè íè÷åãî íå äîáèëèñü: âåäü â ïðîøëîì ïðåäìåòîì ñïîðà áûëà Ñìèðíà, Ëàìïñàê, Àëåêñàíäðèÿ Òðîàäñêàÿ, à â Åâðîïå Ëèñèìàõèÿ. (3) Íî èç ýòèõ ãîðîäîâ Ëèñèìàõèþ öàðü óæå óñòóïèë, äàáû íå ãîâîðèëè, ÷òî ó íåãî åñòü âëàäåíüÿ â Åâðîïå, à òå ãîðîäà, ÷òî íàõîäÿòñÿ â Àçèè, îí òîæå ãîòîâ îòäàòü, äà è âñå ïðî÷èå, êàêèå ðèìëÿíå çàõîòÿò, ïîñêîëüêó òå èõ ïîääåðæèâàëè, èçáàâèòü îò âëàñòè öàðÿ. (4) Êðîìå òîãî, öàðü âûïëàòèò ðèìñêîìó íàðîäó ïîëîâèíó åãî âîåííûõ ðàñõîäîâ. (5) Òàêîâû áûëè óñëîâèÿ ìèðà, îñòàëüíàÿ æå ðå÷ü ñâîäèëàñü ê òîìó, ÷òî ðèìëÿíå, ïàìÿòóÿ, êàêîâû ñóòü ïóòè ÷åëîâå÷åñêèå, äîëæíû áû è ñâîþ ñóäüáó íå èñïûòûâàòü, è ÷óæóþ íå îòÿã÷àòü. Äà îãðàíè÷àò îíè Åâðîïîé ñâîþ äåðæàâó, êîòîðàÿ è òàê íåîáúÿòíà. (6) Âåäü ïðèñîåäèíÿòü ÷àñòü çà ÷àñòüþ áûëî èì ëåã÷å, ÷åì òåïåðü óäåðæèâàòü âñå âìåñòå. (7) Åñëè æå îíè õîòÿò çàïîëó÷èòü ñåáå åùå è êàêóþ-òî ÷àñòü Àçèè, òî öàðü ðàäè ìèðà è ñîãëàñèÿ ïîæåðòâóåò ñâîåþ óìåðåííîñòüþ â óãîäó ðèìñêîé àë÷íîñòè — ëèøü áû ãðàíèöà áûëà ÷åòêî îïðåäåëåíà. Íî ÷òî ïîñëó êàçàëîñü äîñòàòî÷íûì äëÿ äîñòèæåíèÿ ìèðà, òîãî ðèìëÿíàì áûëî ìàëî: (8) ïî èõ ìíåíèþ, ñïðàâåäëèâîñòü òðåáîâàëà, ÷òîáû öàðü ñïîëíà îïëàòèë âñå âîåííûå ðàñõîäû — (9) âåäü è âîéíà íà÷àëàñü ïî åãî âèíå; íåäîñòàòî÷íûì êàçàëñÿ è óõîä öàðñêèõ ñ.247 ãàðíèçîíîâ òîëüêî èç Èîíèè è Ýîëèäû: (10) ïîäîáíî òîìó êàê Ãðåöèÿ áûëà îñâîáîæäåíà öåëèêîì, àçèéñêèå ãîðîäà òîæå íàäî îñâîáîäèòü âñå. À ýòî âîçìîæíî ëèøü â òîì ñëó÷àå, åñëè Àíòèîõ îòêàæåòñÿ îò îáëàäàíèÿ Àçèåé ïî ñþ ñòîðîíó Òàâðñêèõ ãîð. |
35. Advocato frequenti consilio legati verba sunt audita. [2] Is, multis ante legationibus ultro citroque nequiquam de pace missis, eam ipsam fiduciam impetrandi sibi esse dixit, quod priores legati nihil impetrassent: Zmyrnam enim et Lampsacum et Alexandriam Troadem et Lysimachiam in Europa iactatas in illis disceptationibus esse; [3] quarum Lysimachia iam cessisse regem, ne quid habere eum in Europa dicerent; eas quae in Asia sint civitates tradere paratum esse, et si quas alias Romani, quod suarum partium fuerint, vindicare ab imperio regio velint; [4] impensae quoque in bellum factae partem dimidiam regem praestaturum populo Romano. [5] Hae condiciones erant pacis; reliqua oratio fuit ut memores rerum humanarum et suae fortunae moderarentur et alienam ne urgerent. Finirent Europa imperium, id quoque immensum esse; [6] et parari singula acquirendo facilius potuisse quam universa teneri posse; [7] quod si Asiae quoque partem aliquam abstrahere velint, dummodo non dubiis regionibus finiant, vinci suam temperantiam Romana cupiditate pacis et concordiae causa regem passurum. Ea, quae legato magna ad pacem impetrandam videbantur, parva Romanis visa: [8] nam et impensam quae in bellum facta esset, omnem praestare regem aequum censebant, [9] cuius culpa bellum excitatum esset, et non Ionia modo atque Aeolide deduci debere regia praesidia, [10] sed sicut Graecia omnis liberata esset, ita quae in Asia sint omnes liberari urbes; id aliter fieri non posse, quam ut cis Taurum montem possessione Asiae Antiochus cedat. |