Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà III, ãë. 72

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7

72. (1) Êîí­ñó­ëû, çàìå­òèâ, êàê òèõî è ñ êàêèì ñî÷óâ­ñò­âè­åì ñëó­øà­þò Ñêàï­òèÿ, ïðè­çâà­ëè áîãîâ è ëþäåé â ñâèäå­òå­ëè ïðî­òèâ ýòîé ãíóñ­íîé çàòåè è ïðè­ãëà­ñè­ëè çíàò­íåé­øèõ ñåíà­òî­ðîâ. (2) Âìå­ñòå ñ íèìè îíè îáõî­äè­ëè òðè­áû, çàêëè­íàÿ íàðîä íå ñîâåð­øàòü áåñ­÷åñò­íî­ãî ïîñòóï­êà, êîòî­ðûé ïîñëó­æèò îáðàç­öîì äëÿ õóä­øèõ áåç­çà­êî­íèé, è, îñòà­âà­ÿñü ñóäüÿ­ìè, íå îáðà­ùàòü â ñâîþ ïîëü­çó ñïîð­íûé ïðåä­ìåò, èáî, äàæå åñëè á ñóäüå è äîç­âî­ëå­íî áûëî ïðå­ñëå­äî­âàòü ñîá­ñò­âåí­íóþ âûãî­äó, ïðè­îá­ðå­òå­íèå ýòîé çåì­ëè äàñò ïðè­áûëü, íåèç­ìå­ðè­ìî ìåíü­øóþ òîãî óáûò­êà, êîòî­ðûé áóäåò ïîíå­ñåí, êîãäà èç-çà áåñ­÷åñò­íî­ãî ïîñòóï­êà îò Ðèìà îòïà­äóò ñîþç­íè­êè. (3) Óùåðá, êîòî­ðûé áóäåò íàíå­ñåí íàøå­ìó äîá­ðî­ìó èìå­íè, ñòîëü âåëèê, ÷òî åãî è íå èçìå­ðèøü: âåäü îá ýòîì ïîñëû ðàñ­ñêà­æóò äîìà, îá ýòîì óçíà­þò âñå — äîé­äåò äî ñîþç­íè­êîâ, äîé­äåò è äî âðà­ãîâ, êàêîå îãîð­÷å­íèå äëÿ îäíèõ, êàêàÿ ðàäîñòü äëÿ äðó­ãèõ! (4) Âû äóìà­å­òå, ó ñîñåä­íèõ íàðî­äîâ ïîâå­ðÿò, ÷òî âñå çàòå­ÿë ýòîò ñòà­ðûé Ñêàï­òèé, òîð­÷à­ùèé íà ñîáðà­íè­ÿõ?  òàêîì âîò âèäå îí è ïðî­ñëà­âèò­ñÿ, à î ðèì­ñêîì íàðî­äå ñòà­íóò ãîâî­ðèòü êàê î ïàä­êîì íà áàðû­øè êëå­âåò­íè­êå è çàõâàò­÷è­êå èìó­ùå­ñòâà â ÷óæîì ñïî­ðå. (5) Âèäåë ëè êòî-íèáóäü ñóäüþ ïî ÷àñò­íî­ìó äåëó, ÷òîá îí ñàìî­ìó ñåáå ïðè­ñóæ­äàë ñïîð­íóþ âåùü? Äàæå ñàì Ñêàï­òèé, õîòü â íåì óæå ìîë­÷èò ñîâåñòü, òàêî­ãî íå ñäå­ëà­åò.  îäèí ãîëîñ òâåð­äè­ëè îá ýòîì êîí­ñó­ëû è ñåíà­òî­ðû; (6) íî âåðõ âçÿ­ëà àë÷­íîñòü è ïðî­áóäèâ­øèé åå Ñêàï­òèé. Ñîçâàí­íûå òðè­áû îáú­ÿâè­ëè ñïîð­íóþ çåì­ëþ ñîá­ñò­âåí­íî­ñòüþ ðèì­ñêî­ãî íàðî­äà. (7) Óòâåð­æäà­þò, ÷òî è ïðè äðó­ãèõ ñóäüÿõ âñå áûëî áû òàê æå, íî â òàêèõ îáñòî­ÿ­òåëü­ñòâàõ äàæå ïðàâîòà íå ìîã­ëà áû ñìûòü ïîçîð ñ ýòî­ãî ïðè­ãî­âî­ðà, è ðèì­ñêèì ñåíà­òî­ðàì îí áûë íå ìåíåå ãàäîê è ãîðåê, ÷åì àðäå­ÿ­íàì è àðè­öèé­öàì. Îñòà­òîê ãîäà ïðî­øåë ñïî­êîé­íî — áåç âîë­íå­íèé â Ãîðî­äå è áåç óãðîç èçâíå.

72. con­su­les, cum Scap­tium non si­len­tio mo­do, sed cum ad­sen­su etiam audi­ri ani­mad­ver­tis­sent, deos ho­mi­nes­que tes­tan­tes fla­gi­tium in­gens fie­ri pat­rum pri­mo­res ar­ces­sunt. [2] cum iis cir­cu­mi­re tri­bus, ora­re ne pes­si­mum fa­ci­nus peio­re exemplo ad­mit­te­rent iudi­ces in suam rem li­tem ver­ten­do, cum prae­ser­tim etiam si fas sit cu­ram emo­lu­men­ti sui iudi­ci es­se, ne­qua­quam tan­tum ag­ro in­ter­ci­pien­do ad­qui­ra­tur, quan­tum amit­ta­tur alie­nan­dis iniu­ria so­cio­rum ani­mis. [3] nam fa­mae qui­dem ac fi­dei dam­na maio­ra es­se quam quae aes­ti­ma­ri pos­sent. hoc le­ga­tos re­fer­re do­mum, hoc vol­ga­ri, hoc so­cios audi­re, hoc hos­tes, [4] quo cum do­lo­re hos, quo cum gau­dio il­los! Scap­tio­ne hoc, con­tio­na­li se­ni, ad­sig­na­tu­ros pu­ta­rent fi­ni­ti­mos po­pu­los? cla­rum hac fo­re ima­gi­ne Scap­tium; sed po­pu­lum Ro­ma­num quad­rup­la­to­ris et in­ter­cep­to­ris li­tis alie­nae per­so­nam la­tu­rum. [5] quem enim hoc pri­va­te rei iudi­cem fe­cis­se ut si­bi contro­ver­sio­sam adiu­di­ca­ret rem? Scap­tium ip­sum id qui­dem, et­si prae­mor­tui iam sit pu­do­ris, non fac­tu­rum. [6] haec con­su­les, haec pat­res vo­ci­fe­ran­tur; sed plus cu­pi­di­tas et auc­tor cu­pi­di­ta­tis Scap­tius va­let. vo­ca­tae tri­bus iudi­ca­ve­runt ag­rum pub­li­cum po­pu­li Ro­ma­ni es­se. [7] nec ab­nui­tur ita fuis­se, si ad iudi­ces alios itum fo­ret; nunc haud sa­ne quic­quam bo­no cau­sae le­va­tur de­de­cus iudi­cii; id­que non Ari­ci­nis Ar­dea­ti­bus­que quam pat­ri­bus Ro­ma­nis foe­dius at­que acer­bius vi­sum. re­li­quum an­ni quie­tum ab ur­ba­nis mo­ti­bus et ab ex­ter­nis man­sit.

ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
1327007031 1327007042 1327008013 1364000400 1364000401 1364000402