Òèòóë II. Î ïðîèñõîæäåíèè ïðàâà è âñåõ ìàãèñòðàòîâ è î ïðååìñòâåííîñòè ìóäðåöîâ
1. Ãàé â 1-é êíèãå «Êîììåíòàðèåâ ê XII òàáëèöàì».
Ïðèñòóïàÿ ê òîëêîâàíèþ çàêîíîâ äðåâíîñòè, ÿ ðåøèë, ÷òî ìíå ïî íåîáõîäèìîñòè ïðèäåòñÿ âíà÷àëå îáðàòèòüñÿ ê îñíîâàíèþ Ãîðîäà: íå ïîòîìó, ÷òî ÿ õî÷ó ñäåëàòü êîììåíòàðèè ìíîãîñëîâíûìè, à ïîòîìó, ÷òî, êàê ÿ çàìåòèë, âî âñÿêîì äåëå ñîâåðøåííî òî, â ÷åì ïðèñóòñòâóþò âñå åãî ÷àñòè, ïðè÷åì íåñîìíåííî òî, ÷òî âàæíåéøàÿ ÷àñòü ëþáîãî äåëà åñòü íà÷àëî. Çàòåì, åñëè íà ôîðóìå âî âðåìÿ ðàçáîðà òÿæá ïðåäñòàâèëîñü, òàê ñêàçàòü, íåçàêîííûì ïîñëå âñòóïëåíèÿ íå èçëîæèòü ñóäüå íèêàêîãî äåëà, òî íàñêîëüêî áîëåå íåñîîòâåòñòâóþùèì áûëî áû äëÿ òåõ, êòî îáåùàåò (äàòü) òîëêîâàíèå (çàêîíîâ), îòáðîñèâ íà÷àëî è íå âûÿñíèâ ïðîèñõîæäåíèÿ, à òàêæå, òàê ñêàçàòü, íå ïîìûâ ðóê, ñðàçó æå ïðèñòóïèòü ê èçëîæåíèþ ñóòè òîëêîâàíèÿ? Âåäü, åñëè ÿ íå îøèáàþñü, ýòè âñòóïëåíèÿ ñ ãîðàçäî áîëüøåé îõîòîé ïðèòÿãèâàþò íàñ ê ÷òåíèþ ïðåäëîæåííîé ìàòåðèè è, êîãäà ìû îáðàùàåìñÿ ê íåé, äåëàþò ãîðàçäî áîëåå ÿñíûì åå ïîíèìàíèå.
|
II. De origine iuris et omnium magistratuum et successione prudentium
1. Gaius libro primo ad legem duodecim tabularum
Ep. 1, 38. 14, 70 Facturus legum vetustarum interpretationem necessario prius ab urbis initiis repetendum existimavi, non quia velim verbosos commentarios facere, sed quod in omnibus rebus animadverto id perfectum esse, quod ex omnibus suis partibus constaret: et certe cuiusque rei * potissima pars principium est. deinde si in foro causas dicentibus nefas ut ita dixerim videtur esse nulla praefatione facta iudici rem exponere: quanto magis interpretationem promittentibus inconveniens erit omissis initiis atque origine non repetita atque illotis ut ita dixerim manibus protinus materiam interpretationis tractare? namque nisi fallor istae praefationes et libentius nos ad lectionem propositae materiae producunt et cum ibi venerimus, evidentiorem praestant intellectum.
|