9. Óëüïèàí â 1-é êíèãå «Îá îáÿçàííîñòÿõ ïðîêîíñóëà».
( pr.) È íåò â ïðîâèíöèè òàêîãî (äåëà), êîòîðîå íå ìîã áû ðåøèòü îí ñàì. Îäíàêî åñëè èìååòñÿ äåíåæíàÿ òÿæáà, ñâÿçàííàÿ ñ ôèñêîì, êîòîðàÿ âõîäèò â êîìïåòåíöèþ ïðîêóðàòîðà ïðèíöåïñà, òî ïðîêîíñóë ïîñòóïèò áîëåå ïðàâèëüíî, åñëè íå ñòàíåò â ýòî âìåøèâàòüñÿ.
( 1)  òåõ ñëó÷àÿõ, êîãäà íåîáõîäèìî ñóäåáíîå ïîñòàíîâëåíèå, ïðîêîíñóë íå ìîæåò ñðàçó ðåøèòü äåëî êàê æàëîáó èñòöà. Âåäü âñå äåëà, êîòîðûå ïî êàêîé áû òî íè áûëî ïðè÷èíå òðåáóþò ñóäåáíîãî ðàçáèðàòåëüñòâà, íå ìîãóò áûòü ðåøåíû ñðàçó êàê æàëîáà.
( 2) Ïðîêîíñóë äîëæåí ïðîÿâëÿòü òåðïèìîñòü ïî îòíîøåíèþ ê àäâîêàòàì, îäíàêî ñ óìîì, ÷òîáû íå ïîêàçàëîñü, ÷òî èì ìîæíî ïðåíåáðåãàòü, — òàê, íàïðèìåð, åìó íå ñëåäóåò ñìîòðåòü ñêâîçü ïàëüöû íà òåõ (èç íèõ), êòî ÿâëÿåòñÿ óñòðîèòåëåì èëè îòêóïùèêîì òÿæá, è òîëüêî òåì äîëæåí îí ðàçðåøàòü âîçáóæäåíèå ñóäåáíîãî äåëà, êîìó ýòî äîçâîëåíî åãî ýäèêòîì.
( 3) Áåç ñóäåáíîãî ðàçáèðàòåëüñòâà ïðîêîíñóë ìîæåò ðåøàòü ñëåäóþùèå (äåëà): ïîâåëåòü, ÷òîáû îêàçûâàëîñü ïî÷òåíèå ðîäèòåëÿì, ïàòðîíàì, äåòÿì ïàòðîíîâ, ïðèãðîçèòü ñûíó, äîñòàâëåííîìó îòöîì, è ïðèïóãíóòü åãî, åñëè èçâåñòíî, ÷òî îí äóðíî ñåáÿ âåäåò, è ðàâíûì îáðàçîì óñìèðèòü íåïîñëóøíîãî âîëüíîîòïóùåííèêà — ëèáî âíóøåíèåì, ëèáî íàêàçàíèåì ïàëêàìè.
( 4) Îí òàêæå äîëæåí ñëåäèòü, ÷òîáû ñîáëþäàëñÿ îïðåäåëåííûé ïîðÿäîê (ðàçáîðà) ñóäåáíûõ õîäàòàéñòâ, òî åñòü ÷òîáû áûëè âûñëóøàíû ïîæåëàíèÿ âñåõ òÿæóùèõñÿ è ÷òîáû íå ïîääàòüñÿ âûñîêîìó ïîëîæåíèþ ïðîñèòåëåé è íå óñòóïèòü íàãëîñòè, â òî âðåìÿ êàê ëþäè ïðîñòîãî çâàíèÿ, ëèáî âîîáùå íå ïðèãëàøàÿ àäâîêàòîâ, ëèáî íå ïîäûñêèâàÿ îïûòíûõ è çàíèìàþùèõ äîñòàòî÷íî âûñîêîå ïîëîæåíèå çàùèòíèêîâ, òàê è íå ïðåäúÿâëÿþò ñâîèõ ïîæåëàíèé.
( 5) Îí òàêæå äîëæåí íàçíà÷èòü àäâîêàòîâ òåì, êòî åãî îá ýòîì ïðîñèò, òî åñòü â áîëüøèíñòâå ñëó÷àåâ æåíùèíàì, ìàëîëåòíèì, íàõîäÿùèìñÿ ïîä îïåêîé, è òåì, ÷üÿ äååñïîñîáíîñòü îãðàíè÷åíà êàê-òî åùå, à òàêæå óìàëèøåííûì, åñëè êòî-íèáóäü ïðîñèò çà íèõ; åñëè æå çà íèõ íèêòî íå ïðîñèò, òî ïðîêîíñóë ïî ñîáñòâåííîìó ïî÷èíó äîëæåí äàòü èì àäâîêàòà. Âåäü íåëüçÿ äîïóñêàòü, ÷òîáû ïðîòèâíèê ìîã òàê ïîäàâëÿòü ñâîèì ìîãóùåñòâîì, è åñëè ÷åëîâåê âåäåò ñåáÿ òàê ñàìîâëàñòíî, ÷òî âñå áîÿòñÿ âûñòóïèòü â êà÷åñòâå àäâîêàòà ïðîòèâíîé ñòîðîíû, òî ýòî ìîæåò âûçâàòü äàæå âðàæäåáíîå îòíîøåíèå ê ïðàâèòåëþ ïðîâèíöèè.
( 6) Ýòî â ðàâíîé ìåðå îòíîñèòñÿ êî âñåì ïðåçèäàì, è âñå îíè äîëæíû ïðèíèìàòü ýòî âî âíèìàíèå.
|
9. Idem libro primo de officio proconsulis
B. 6, 2, 11 (pr.) nec quicquam est in provincia, quod non per ipsum expediatur. sane si fiscalis pecuniaria causa sit, quae ad procuratorem principis respicit, melius fecerit, si abstineat.
(1) Ubi decretum necessarium est, per libellum id expedire proconsul non poterit: D. 50, 17, 71 omnia enim, quaecumque causae cognitionem desiderant, per libellum non possunt expediri.
(D) Ep. 14, 2 not. (2) Circa advocatos patientem esse proconsulem oportet, sed cum ingenio, ne contemptibilis videatur, nec adeo dissimulare, (Ep.) si quos causarum concinnatores vel redemptores depraehendat, eosque solos pati postulare, quibus per edictum eius postulare permittitur.
(3) De plano autem proconsul potest expedire haec: ut obsequium parentibus et patronis liberisque patronorum exhiberi iubeat: comminari etiam et terrere filium a patre oblatum, qui non ut oportet conversari dicatur, poterit de plano: similiter et libertum non obsequentem emendare aut verbis aut fustium castigatione.
(B) (4) Observare itaque eum oportet, ut sit ordo aliquis postulationum, scilicet ut omnium desideria audiantur, ne forte dum honori postulantium datur vel improbitati ceditur, mediocres desideria sua non proferant, qui aut omnino non adhibuerunt, aut minus frequentes neque in aliqua dignitate positos advocatos sibi prospexerunt.
B. l. c. Ep. 14, 68 (5) Advocatos quoque petentibus debebit indulgere plerumque: feminis vel pupillis vel alias debilibus vel his, qui suae mentis non sunt, si quis eis petat: vel si nemo sit qui petat, ultro eis dare debebit. sed si qui per potentiam adversarii non invenire se advocatum dicat, aeque oportebit ei advocatum dare. (Ep.) ceterum oprimi aliquem per adversarii sui potentiam non oportet: hoc enim etiam ad invidiam eius qui provinciae praeest spectat, si quis tam impotenter se gerat, ut omnes metuant adversus eum advocationem suscipere.
(6) Quae etiam omnium praesidum communia sunt et debent et ab his observari.
|