39. Óëüïèàí â 21-é êíèãå «Êîììåíòàðèåâ ê Ñàáèíó».
( pr.) Êîëü ñêîðî îòêàçàííûé ïî çàâåùàíèþ ðàá íàõîäèòñÿ â áåãàõ ëèáî åãî èñòðåáóþò, êîãäà îí ïðåáûâàåò äàëåêî, íàñëåäíèê îáÿçàí ïðèëîæèòü óñèëèÿ ê òîìó, ÷òîáû îòûñêàòü è ïðåäîñòàâèòü ýòó âåùü, è òàê ïèøåò Þëèàí. Ñî ñâîåé ñòîðîíû âîïðîñ î òîì, îáÿçàí ëè íàñëåäíèê è ïðîèçâîäèòü ðàñõîäû íà ýòó âåùü, ðàññìàòðèâàåò Àôðèêàí â 20-é êíèãå «Ïèñåì », (öèòèðîâàííîé) ó Þëèàíà, è ñ÷èòàåò, ÷òî íóæíî ïðîèçâîäèòü ðàñõîäû; è ÿ òîæå äóìàþ, ÷òî íóæíî ýòî ñîáëþäàòü.
( 1) Ïðåäìåòîì (ñóäåáíîãî) ðàçáèðàòåëüñòâà ñòàíîâÿòñÿ íå òå ïëîäû (òî åñòü äîõîäû), êîòîðûå ïîëó÷èë íàñëåäíèê, à òå, êîòîðûå ìîã ïîëó÷èòü îòêàçîïîëó÷àòåëü; ýòî æå ñëåäóåò ñêàçàòü è â îòíîøåíèè òðóäà ðàáîâ èëè (äîõîäîâ îò) ïëàòû çà ïðîâîç ñ óïðÿæåê èëè êîðàáëåé. Òî, ÷òî ãîâîðèòñÿ ïî ïîâîäó äîõîäîâ, íóæíî áóäåò ðàçóìåòü è ïðèìåíèòåëüíî ê àðåíäíîé ïëàòå ñ ãîðîäñêèõ ñòðîåíèé. Ïðè îïðåäåëåíèè æå óðîâíÿ ïðîöåíòíîé ñòàâêè íóæíî áóäåò ñîáëþäàòü ìåñòíûå îáû÷àè; çíà÷èò, ñóäüÿ îöåíèò è óñòàíîâèò ðàçìåð ïðîöåíòîâ. À òàêæå (íàñëåäíèê) îáÿçàí (âîçìåñòèòü) óíè÷òîæåíèå ñàìîé âåùè ïîñëå ïðîñðî÷êè (èñïîëíåíèÿ), ïîäîáíî òîìó êàê ïðè ñòèïóëÿöèè, åñëè âåùü ïîãèáëà ïîñëå ïðîñðî÷êè (èñïîëíåíèÿ), ïðåäîñòàâëÿåòñÿ åå ñòîèìîñòü. Òàêæå íàñëåäíèê îáÿçàí ïðåäîñòàâèòü è ïîòîìñòâî ðàáûíü, è åñëè îòêàçàí ðàá, òî è íàñëåäñòâî, è ëåãàò, è âñå, ÷òî ïðèîáðåòåíî ÷åðåç ýòîãî ðàáà.
( 2) Åñëè Òèöèé êóïèë ó ìåíÿ âåùü è åå æå îòêàçàë ìíå ïî çàâåùàíèþ ïðåæäå, ÷åì ÿ (åå) åìó ïåðåäàë, à ïîòîì ÿ (åå) åìó ïåðåäàì è ïîëó÷ó öåíó, òî íà ïåðâûé âçãëÿä êàæåòñÿ, ÷òî îí îòêàçàë ìíå ìîþ âåùü è ïîýòîìó ëåãàò íåäåéñòâèòåëåí. Íî, îñâîáîäèâøèñü îò (îòâåòñòâåííîñòè) ïî èñêó èç êóïëè, ÿ âî âñÿêîì ñëó÷àå â ñèëó ëåãàòà áóäó âïðàâå ïðåäúÿâëÿòü (ïóòåì âèíäèêàöèè) ñâîè ïðàâà íà âåùü, êîòîðóþ ÿ ïåðåäàë. Íî åñëè öåíà ìíå åùå íå áûëà óïëà÷åíà, òî, ïèøåò Þëèàí, ÿ áóäó ïðåäúÿâëÿòü èñê èç ïðîäàæè, ÷òîáû âûðó÷èòü öåíó, à èñê èç çàâåùàíèÿ — ÷òîáû ïîëó÷èòü íàçàä âåùü, êîòîðóþ ÿ ïðîäàë è ïåðåäàë. Îí æå äîáàâëÿåò, ÷òî åñëè öåíà ìíå áûëà óïëà÷åíà, à âåùü ÿ åùå íå ïåðåäàë, òî, ïðåäúÿâèâ èñê îá èñïîëíåíèè ëåãàòà, ÿ äîáüþñü îñâîáîæäåíèÿ (îò îáÿçàòåëüñòâà).
( 3) Òîò æå Þëèàí ïèøåò: åñëè çàâåùàòåëü îòêàçàë ìíå ïîìåñòüå, êîòîðîå ïðåæäå êóïèë ó äðóãîãî, íàñëåäíèêà ñëåäóåò çàñòàâèòü ïðåäîñòàâèòü ìíå (ïðàâî íà) èñê èç êóïëè, ðàçóìååòñÿ, åñëè âåùü åùå íå áûëà ïåðåäàíà óìåðøåìó ëèáî íàñëåäíèêó.
( 4) Åñëè êòî-òî êîìó-íèáóäü îòêàçàë ïî çàâåùàíèþ äîçâîëåíèå ëîìàòü (òî åñòü äîáûâàòü) êàìåíü, âîçíèê âîïðîñ: ïîëüçóåòñÿ ëè ýòèì ëåãàòîì è íàñëåäíèê? È Ìàðöåëë îòðèöàåò, ÷òî ïðàâî ïåðåõîäèò ê íàñëåäíèêó, åñëè èìÿ íàñëåäíèêà íå áóäåò äîáàâëåíî ê ëåãàòó.
( 5) Íàñëåäíèê ïðèíóæäàåòñÿ óïëàòèòü çà îòêàçàííîå ïî çàâåùàíèþ èìåíèå íåóïëà÷åííóþ àðåíäíóþ ïëàòó (âåêòèãàëü), èëè âîåííóþ ïîäàòü (òðèáóò), èëè ïëàòó ñîáñòâåííèêó çåìëè (solarium), èëè âçíîñ íà ÷èñòêó êëîàê, èëè ïëàòó çà êàíàë.
( 6) ß çíàþ, ÷òî, èñõîäÿ èç ôàêòè÷åñêèõ îáñòîÿòåëüñòâ äåëà, ðàññìàòðèâàëñÿ âîïðîñ, êîãäà íåêòî, èìåÿ äâà ïîìåñòüÿ ñ îäíèì è òåì æå íàçâàíèåì, îòêàçàë ïî çàâåùàíèþ Êîðíåëèåâî ïîìåñòüå, è îäíî ïîìåñòüå ñòîèëî áîëüøå, à äðóãîå — ìåíüøå, è íàñëåäíèê ãîâîðèë, ÷òî îòêàçàíî ïîìåñòüå ìåíüøåé ñòîèìîñòè, à ëåãàòàðèé — ÷òî áîëüøåé; îáû÷íî áóäåò ïðèçíàâàòüñÿ, ÷òî âî âñÿêîì ñëó÷àå îí îòêàçàë ïî çàâåùàíèþ ïîìåñòüå ìåíüøåé ñòîèìîñòè, åñëè ëåãàòàðèé íå ñìîæåò äîêàçàòü, ÷òî áîëüøåé.
( 7) Èçâåñòíî, ÷òî ìîæíî îòêàçûâàòü ïî çàâåùàíèþ òàêæå è ÷óæèå âåùè, îäíàêî, åñëè òîëüêî îíè ìîãóò áûòü ïðèîáðåòåíû, ïóñòü äàæå ïðèîáðåñòè èõ è íåïðîñòî.
( 8) Åñëè æå êòî îòêàæåò ïî çàâåùàíèþ Ñàëëþñòèåâû ñàäû, ïðèíàäëåæàùèå Àâãóñòó, èëè Àëüáàíñêîå ïîìåñòüå, ñëóæàùåå äëÿ èìïåðàòîðñêîãî ïîëüçîâàíèÿ, òî âïèñûâàòü â çàâåùàíèå òàêèå ëåãàòû ïðèñòàëî áåçóìíîìó.
( 9) Òàêæå èçâåñòíî, ÷òî íåëüçÿ îòêàçàòü ïî çàâåùàíèþ Ìàðñîâî ïîëå, ðèìñêèé Ôîðóì èëè õðàì.
( 10) Íî è åñëè òå èìåíèÿ Öåçàðÿ, êîòîðûå âêëþ÷åíû â ñîñòàâ èìóùåñòâà èìïåðàòîðà è ïîä÷èíåíû ïðîêóðàòîðó èìïåðàòîðñêîãî èìóùåñòâà, îòêàæóò ïî çàâåùàíèþ, èõ ñòîèìîñòü ïðåäîñòàâëÿòüñÿ íå äîëæíà, ïîòîìó ÷òî èõ îáîðîò îñóùåñòâëÿåòñÿ <ëèøü ïî ïðèêàçàíèþ èìïåðàòîðà >20, ïîñêîëüêó îáû÷íî èõ íå ïðîäàþò.
|
39. Ulpianus libro vicesimo primo ad Sabinum
B. 44, 1, 38 (pr.) Cum servus legatus in fuga esset vel longinquo absens exigatur, operam praestare heres debet, ut eam rem requirat et praestet, et ita Iulianus scribit. nam et sumptum an in hanc rem facere heres deberet, Africanus libro vicesimo epistularum apud Iulianum quaerit putatque sumptum praestandum, quod et ego arbitror sequendum.
(1) Fructus autem hi deducuntur in petitionem, non quos heres percepit, sed quos legatarius percipere potuit: et id in operis servorum vel vecturis iumentorum vel naulis navium dicendum. quod in fructibus dicitur, hoc et in pensionibus urbanorum aedificiorum intellegendum erit. in usurarum autem quantitate mos regionis erit sequendus: iudex igitur usurarum modum aestimabit et statuet. ipsius quoque rei interitum post moram debet, sicut in stipulatione, si post moram res interierit, aestimatio eius praestatur. item partus ancillarum et, si servus fuerit legatus, et hereditas vel legatum vel quid per eum adquisitum sit heres praestare debet.
(2) Si Titius a me rem emisset et eandem mihi legasset antequam ei traderem, mox ei tradidero et pretium recepero, videtur quidem is prima facie rem mihi meam legasse et ideo legatum non consistere. sed ex empto actione liberatus utique per legatum rem vindicare potero quam tradidi. sed si nondum erat solutum mihi pretium, Iulianus scribit ex vendito quidem me acturum, ut pretium exsequar, ex testamento vero, ut rem quam vendidi et tradidi recipiam. idem subiungit, si pretium quidem mihi erat solutum, rem autem nondum tradideram, ex testamento me agentem liberationem consequi.
(3) Idem Iulianus scribit si fundum testator, quem ab alio emerat, mihi legavit, heredem cogendum mihi actionem ex empto praestare, scilicet si nondum res tradita fuerit vel defuncto vel heredi.
(4) Si quis alicui legaverit licere lapidem caedere, quaesitum est, an etiam ad heredem hoc legatum transeat. et Marcellus negat ad heredem transmitti, nisi nomen heredis adiectum legato fuerit.
(5) Heres cogitur legati praedii solvere vectigal praeteritum vel tributum vel solarium vel cloacarium vel pro aquae forma.
(6) Scio ex facto tractatum, cum quidam duos fundos eiusdem nominis habens legasset fundum Cornelianum et esset alter pretii maioris, alter minoris et heres diceret minorem legatum, legatarius maiorem: volgo fatebitur utique minorem eum legasse, si maiorem non potuerit docere legatarius.
(7) Constat etiam res alienas legari posse, utique si parari possint, etiamsi difficilis earum paratio sit.
(8) Si vero Sallustianos hortos, qui sunt Augusti, vel fundum Albanum, qui principalibus usibus deservit, legaverit quis, furiosi est talia legata testamento adscribere.
(9) Item campum Martium aut forum Romanum vel aedem sacram legari non posse constat.
(10) Sed et ea praedia Caesaris, quae in formam patrimonii redacta sub procuratore patrimonii sunt, si legentur, nec aestimatio eorum debet praestari, quoniam commercium eorum nisi iussu principis non sit, cum distrahi non soleant.
|