75. Óëüïèàí â 5-é êíèãå «Îáñóæäåíèé».
( pr.) Åñëè ëåãàò èëè ôèäåèêîìèññ áóäåò îñòàâëåí òàê: «åñëè íàñëåäíèê ðåøèò », «åñëè îäîáðèò », «åñëè ñî÷òåò ïðàâèëüíûì », è ëåãàò, è ôèäåèêîìèññ áóäóò ïðè÷èòàòüñÿ, ïîòîìó ÷òî ñêîðåå ýòî äîâåðåíî åìó êàê äîáðîïîðÿäî÷íîìó ìóæó, à íå îòíåñåíî íà ÷èñòîå óñìîòðåíèå íàñëåäíèêà.
( 1) Åñëè ìíå áûëî îòêàçàíî òî, ÷òî äîëæåí Òèöèé, à Òèöèé íå äîëæåí, ñëåäóåò çíàòü, ÷òî íè÷åãî íå îòêàçàíî. Êîíå÷íî, åñëè íå óêàçàíî êîëè÷åñòâî, íè÷åãî íå ïðè÷èòàåòñÿ ïî î÷åâèäíîé ïðè÷èíå, òàê êàê íå ÿñíî, ñêîëüêî áûëî îòêàçàíî; íî è åñëè ÿ îòêàæó Òèöèþ òî, ÷òî åìó äîëæåí áåç óêàçàíèÿ êîëè÷åñòâà, èçâåñòíî, ÷òî ëåãàò íè÷òîæåí, õîòÿ, åñëè ÿ îòêàæó 10, êîòîðûå äîëæåí Òèöèþ, à Òèöèþ íè÷åãî íå äîëæåí, îøèáî÷íîå îïðåäåëåíèå íå óíè÷òîæàåò ëåãàò, êàê îòâåòèë Þëèàí â îòíîøåíèè ëåãàòà ïðèäàíîãî.
( 2) Åñëè æå äîáàâèë: «10, êîòîðûå Òèöèé äîëæåí ìíå, îòêàçûâàþ », íåò ñîìíåíèÿ, ÷òî â ëåãàòå äàíî íè÷åãî íå áóäåò: âåäü áîëüøàÿ ðàçíèöà ìåæäó îøèáî÷íûì óêàçàíèåì (ïðåäìåòà) è îøèáî÷íûì óñëîâèåì èëè îñíîâàíèåì. Òî÷íî òàê æå è åñëè ÿ îòêàæó Òèöèþ 10, êîòîðûå ìíå äîëæåí Ñåé, ëåãàò áóäåò íè÷òîæíûì: âåäü äîëæåí áûòü äîëæíèê; èáî åñëè áû ÿ ïðè æèçíè äîáèëñÿ (óïëàòû äîëãà), ëåãàò îêàçàëñÿ áû ïîãàøåí, è åñëè îí îñòàåòñÿ äîëæíèêîì, ïðåäîñòàâèòü èñêè ïðîòèâ íåãî ìîæíî çàñòàâèòü òîëüêî ìîåãî íàñëåäíèêà.
( 3) Åñëè êòî-òî, âûãîâîðèâ ñåáå ñ ïîìîùüþ ñòèïóëÿöèè òàê: «Ñòèõà èëè 10, ëþáîå ïî ìîåìó âûáîðó », îòêàçàë ïî çàâåùàíèþ òî, ÷òî åìó ïðè÷èòàëîñü, åãî íàñëåäíèê áóäåò îòâå÷àòü, ñ òåì ÷òîáû îáåñïå÷èòü èñê ëåãàòàðèþ, íàìåðåâàþùåìóñÿ âûáðàòü, ÷òî èìåííî îí ïðåäïî÷èòàåò ïîëó÷èòü — Ñòèõà èëè 10.
( 4) Òàêæå, åñëè îòêàæåò ïî çàâåùàíèþ Ñòèõà, êîãäà òîò åìó äîëæåí áûë Ñòèõà èëè 10, îòêàçîïîëó÷àòåëþ ñëåäóåò èñê ñ íåîïðåäåëåííîé èíòåíöèåé ïðîòèâ íàñëåäíèêà, êàê íàïèñàë Þëèàí â 33-é êíèãå äèãåñò, ÷òîáû ñ ïîìîùüþ ýòîãî èñêà çàñòàâèòü íàñëåäíèêà èñòðåáîâàòü (äîëã) ÷åðåç ñóä; è åñëè ïîëó÷èò Ñòèõà, îòäàñò åãî, åñëè 10, íè÷åãî íå ïîëó÷èò.  ñîîòâåòñòâèè ñ ýòèì áóäåò îòäàíî íà óñìîòðåíèå äîëæíèêà, ñòàíåò ëè òîò, êîìó îòêàçàí Ñòèõ, îòêàçîïîëó÷àòåëåì.
|
75. Ulpianus libro quinto disputationum
B. 44, 1, 71 (pr.) Si sic legatum vel fidei commissum sit relictum «si aestimaverit heres» «si comprobaverit» «si iustum putaverit», et legatum et fideicommissum debebitur, quoniam quasi viro potius bono ei commissum est, non in meram voluntatem heredis collatum.
(1) Si mihi quod Titius debet fuerit legatum neque Titius debeat, sciendum est nullum esse legatum. et quidem si quantitas non sit adiecta, evidenti ratione nihil debebitur, quia non apparet, quantum fuerit legatum: nam et si quid ego Titio debeo ei legavero quantitate non adiecta, constat nullum esse legatum, cum, si decem quae Titio debeo legavero nec quicquam Titio debeam, falsa demonstratio non peremit legatum, ut in legato dotis Iulianus respondit.
(2) Quod si addiderit: «decem quae mihi Titius debet lego», sine dubio nihil erit in legato: nam inter falsam demonstrationem et falsam condicionem sive causam multum interest. proinde et si Titio decem, quae mihi Seius debet, legavero, nullum erit legatum: esse enim debitor debet: nam et si vivus exegissem, exstingueretur legatum et, si debitor maneret, actiones adversus eum heres meus dumtaxat praestare cogeretur.
(3) Si quis ita stipulatus: «Stichum aut decem, utrum ego velim» legaverit quod ei debebatur, tenebitur heres eius, ut praestet legatario actionem electionem habituro, utrum Stichum an decem persequi malit.
(4) Proinde si Stichum legaverit, cum ille ei Stichum aut decem deberet, incerti actio legatario adversus heredem competit, ut scripsit Iulianus libro trigesimo tertio digestorum, per quam actionem compellat heredem experiri: et, si Stichum consecutus fuerit, praestabit ei, si decem, nihil consequetur. secundum quod erit in arbitrio debitoris, an sit legatarius is cui Stichus legatus est.
|