Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà II, ãë. 42

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. À. Ïîçäíÿêîâîé. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: W. Weissenborn, H. J. Müller, 1898.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

42. (1) Íåäî­ëîã áûë ãíåâ íàðî­äà íà Êàñ­ñèÿ. Ñîáëàçí çåìåëü­íî­ãî çàêî­íà è ñàì ïî ñåáå, êîãäà åãî ïîáîð­íèê áûë óæå óñòðà­íåí, îâëà­äå­âàë äóøà­ìè, æåëà­íèå ýòî ïîäî­ãðå­âà­ëîñü åùå ñêó­ïî­ñòüþ ñåíà­òî­ðîâ, êîòî­ðûå ïîñëå ïîáåäû â òîì ãîäó íàä âîëüñêà­ìè è ýêâà­ìè îáî­øëè âîè­íîâ äîáû­÷åþ: (2) âñå îòíÿ­òîå ó âðà­ãîâ êîí­ñóë Ôàáèé ïðî­äàë, à äåíü­ãè îòäàë â êàç­íó. Èç-çà ýòî­ãî êîí­ñó­ëà ñàìî èìÿ Ôàáè­åâ ñòà­ëî íåíà­âèñò­íî ïëå­áå­ÿì; è âñå æå ïàò­ðè­öèè äîáè­ëèñü, ÷òîáû âìå­ñòå ñ Ëóöè­åì Ýìè­ëè­åì êîí­ñó­ëîì ñòàë Öåçîí Ôàáèé [484 ã.]. (3) Ýòî îæå­ñòî­÷è­ëî ïëå­áå­åâ, è èõ ìÿòåæ ïðè­áëè­çèë âíåø­íþþ âîé­íó. Âîé­íîþ è áûëè ïðè­îñòà­íîâ­ëå­íû ãðàæ­äàí­ñêèå ðàç­íî­ãëà­ñèÿ. Ïàò­ðè­öèè è ïëå­áåè, îáú­åäè­íåí­íûå îáùèì ïîðû­âîì, â óäà÷­íîì ñðà­æå­íèè ïîä íà÷à­ëîì Ýìè­ëèÿ ðàç­áè­ëè âîëü­ñêîâ è ýêâîâ.

(4) È áîëü­øå âðà­ãîâ áûëî óíè­÷òî­æå­íî â áåã­ñòâå, ÷åì â áèò­âå, òàê îæå­ñòî­÷åí­íî ïðå­ñëå­äî­âà­ëà áåãó­ùèõ êîí­íè­öà. (5)  òîì æå ãîäó â êâèí­òèëü­ñêèå èäû áûë îñâÿ­ùåí õðàì Êàñòî­ðà. Ýòîò îáåò äàë âî âðå­ìÿ ëàòèí­ñêîé âîé­íû äèê­òà­òîð Ïîñòó­ìèé; îñâÿ­ùàë õðàì óæå åãî ñûí, èçáðàí­íûé äëÿ ýòî­ãî â äóóì­âè­ðû96.

(6) È â ýòîì ãîäó çàìàí­÷è­âîñòü çåìåëü­íî­ãî çàêî­íà ñìó­ùà­ëà ïðî­ñòîé íàðîä. Íàðîä­íûå òðè­áó­íû ñòà­ðà­ëèñü âîç­âå­ëè­÷èòü ñâîþ óãîä­íóþ íàðî­äó âëàñòü óãîä­íûì íàðî­äó çàêî­íîì; à ñåíà­òî­ðû, ñ.98 ïîëà­ãàÿ, ÷òî è áåç òîãî äîñòà­òî÷­íî áóé­ñò­âó­åò òîë­ïà, ñòðà­øè­ëèñü ùåä­ðîò è ñîáëàç­íîâ, âëå­êó­ùèõ íàðîä ê áåç­ðàñ­ñóä­ñòâó. (7) Ñàìû­ìè ðüÿ­íû­ìè âîæäÿ­ìè ñåíà­òîð­ñêî­ãî ïðî­òè­âî­äåé­ñò­âèÿ áûëè êîí­ñó­ëû. Èõ ñòî­ðî­íà âçÿ­ëà âåðõ â ãîñóäàð­ñòâå, ïðå­äî­ñòà­âèâ êîí­ñóëü­ñòâî íà ñëå­äóþ­ùèé ãîä [483 ã.] Ìàð­êó Ôàáèþ, áðà­òó Öåçî­íà, è åùå áîëåå íåíà­âèñò­íî­ìó ïëå­áå­ÿì Ëóöèþ Âàëå­ðèþ, êîòî­ðûé áûë îáâè­íè­òå­ëåì Ñïó­ðèÿ Êàñ­ñèÿ. (8) Áîðü­áà ñ òðè­áó­íà­ìè ïðî­äîë­æà­ëàñü è â ýòîì ãîäó, íî çàêîí íå ïðî­øåë, è åãî ñòî­ðîí­íè­êè, íåñìîò­ðÿ íà âîç­áóæ­äåí­íîå èìè âîë­íå­íèå, îñòà­ëèñü íè ñ ÷åì. Çàòî âåëè­êîé ñòà­ëà ñëà­âà Ôàáè­åâ, êîòî­ðûå íà ïðî­òÿ­æå­íèè òðåõ êîí­ñóëüñòâ ïîä­ðÿä èñïû­òû­âà­ëè ñåáÿ â ïðî­òè­âî­áîð­ñòâå ñ íàðîä­íû­ìè òðè­áó­íà­ìè; ïîòî­ìó-òî êîí­ñóëü­ñêàÿ äîëæ­íîñòü åùå êàêîå-òî âðå­ìÿ îñòà­âà­ëàñü â èõ äîìå, ñëîâ­íî â íàäåæ­íûõ ðóêàõ.

(9) Ïîòîì íà÷à­ëè âîé­íó âåé­ÿíå, âîñ­ñòà­ëè è âîëü­ñêè. Âïðî­÷åì, äëÿ âíåø­íèõ âîéí ñèë áûëî áîëåå ÷åì äîñòà­òî÷­íî, à òðà­òè­ëèñü îíè â ìåæ­äî­óñîá­íîé áîðü­áå. (10) Ê îáùå­ìó áåñ­ïî­êîé­ñòâó äîáà­âè­ëèñü ãðîç­íûå íåáåñ­íûå çíà­ìå­íèÿ, ïî÷òè åæå­äíåâ­íûå â ãîðî­äå è îêðó­ãå; ïðî­ðè­öà­òå­ëè, ãàäàÿ òî ïî âíóò­ðåí­íî­ñòÿì æèâîò­íûõ, òî ïî ïîëå­òó ïòèö, âîç­âå­ùà­ëè ãîñóäàð­ñòâó è ÷àñò­íûì ëèöàì, ÷òî åäèí­ñò­âåí­íàÿ ïðè­÷è­íà òàêî­ãî áåñ­ïî­êîé­ñòâà áîãîâ — íàðó­øå­íèå ïîðÿä­êà â ñâÿ­ùåí­íî­äåé­ñò­âè­ÿõ. (11) Ñòðà­õè ýòè ðàç­ðå­øè­ëèñü òåì, ÷òî âåñòàë­êó Îïïèþ îñóäè­ëè çà áëóä è êàç­íè­ëè.

42. haud diu­tur­na ira po­pu­li in Cas­sium fuit. dul­ce­do ag­ra­riae le­gis ip­sa per se dempto auc­to­re su­bi­bat ani­mos, ac­cen­sa­que ea cu­pi­di­tas est ma­lig­ni­ta­te pat­rum, qui de­vic­tis eo an­no Volscis Aequis­que mi­li­tem prae­da frau­da­ve­re. [2] quid­quid cap­tum ex hos­ti­bus est, ven­di­dit Fa­bius con­sul ac re­de­git in pub­li­cum. in­vi­sum erat Fa­bium no­men ple­bi prop­ter no­vis­si­mum con­su­lem; te­nue­re ta­men pat­res, ut cum L. Aemi­lio Cae­so Fa­bius con­sul crea­re­tur. [3] eo in­fes­tior fac­ta ple­bes se­di­tio­ne do­mes­ti­ca bel­lum ex­ter­num ex­ci­vit. bel­lo dein­de ci­vi­les dis­cor­diae in­ter­mis­sae. uno ani­mo pat­res ac plebs re­bel­lan­tes Volscos et Aequos du­ce Aemi­lio pros­pe­ra pug­na vi­ce­re. [4] plus ta­men hos­tium fu­ga quam proe­lium ab­sumpsit: adeo per­ti­na­ci­ter fu­sos in­se­cu­ti sunt equi­tes. [5] Cas­to­ris aedes eodem an­no idi­bus Quin­ti­li­bus de­di­ca­ta est. vo­ta erat La­ti­no bel­lo a Pos­tu­mio dic­ta­to­re; fi­lius eius duum­vir ad id ip­sum crea­tus de­di­ca­vit.

[6] sol­li­ci­ta­ti et eo an­no sunt dul­ce­di­ne ag­ra­riae le­gis ani­mi ple­bis. tri­bu­ni ple­bi po­pu­la­rem po­tes­ta­tem le­ge po­pu­la­ri ce­leb­ra­bant; pat­res sa­tis su­per­que gra­tui­ti fu­ro­ris in mul­ti­tu­di­ne cre­den­tes es­se, lar­gi­tio­nes te­me­ri­ta­tis­que in­vi­ta­men­ta hor­re­bant. acer­ri­mi pat­ri­bus du­ces ad re­sis­ten­dum con­su­les fue­re. [7] ea igi­tur pars rei pub­li­cae vi­cit nec in prae­sens mo­do, sed in ve­nien­tem etiam an­num M. Fa­bium, Cae­so­nis frat­rem, et ma­gis in­vi­sum al­te­rum ple­bi ac­cu­sa­tio­ne Sp. Cas­si, L. Va­le­rium, con­su­les de­dit. cer­ta­tum eo quo­que an­no cum tri­bu­nis est. [8] va­na lex va­ni­que le­gis auc­to­res iac­tan­do in­ri­tum mu­nus fac­ti. Fa­bium in­de no­men in­gens post tres con­ti­nuos con­su­la­tus uno­que ve­lut te­no­re om­nes ex­per­tos tri­bu­ni­ciis cer­ta­mi­ni­bus ha­bi­tum; ita­que, ut be­ne lo­ca­tus, man­sit in ea fa­mi­lia ali­quam­diu ho­nos. bel­lum in­de Veiens ini­tum, et Volsci re­bel­la­runt. [9] sed ad bel­la ex­ter­na pro­pe su­pe­re­rant vi­res, abu­te­ban­tur­que iis in­ter se­met ip­sos cer­tan­do. [10] ac­ces­se­re ad aeg­ras iam om­nium men­tes pro­di­gia cae­les­tia, pro­pe co­ti­dia­nas in ur­be ag­ris­que os­ten­tan­tia mi­nas; mo­ti­que ita nu­mi­nis cau­sam nul­lam aliam va­tes ca­ne­bant pub­li­ce pri­va­tim­que nunc ex­tis nunc per aves con­sul­ti, quam haud ri­te sac­ra fie­ri. [11] qui ter­ro­res ta­men eo eva­se­re, ut Op­pia vir­go Ves­ta­lis dam­na­ta in­ces­ti poe­nas de­de­rit.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 96Î äèê­òà­òî­ðå Ïîñòó­ìèè è îáå­òå, êîòî­ðûé îí äàë âî âðå­ìÿ áèò­âû ïðè Ðåãèëëü­ñêîì îçå­ðå (îêî­ëî 496 ã. äî í. ý.), ñì. âûøå; II, 19—20. Õðàì Êàñòî­ðà è Ïîë­ëóê­ñà (ñì. ïðè­ìå÷. 52) îáû÷­íî íàçû­âà­ëè ïî èìå­íè ïåð­âî­ãî èç íèõ (ñð.: Öèöå­ðîí. Çà Ìèëî­íà, 91). Äëÿ ñòðî­è­òåëü­ñòâà è îñâÿ­ùå­íèÿ õðà­ìà, âîç­âî­äè­ìî­ãî ïî îáå­òó óìåð­øå­ãî, èçáè­ðà­ëèñü ñïå­öè­àëü­íûå äóóì­âè­ðû (êîë­ëå­ãèÿ äâî­èõ).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364000243 1364000244 1364000245