Ïåðåâîä Í. À. Ïîçäíÿêîâîé. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: W. Weissenborn, H. J. Müller, 1898. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
19. (1) Êîíñóëû Ñåðâèé Ñóëüïèöèé è Ìàíèé Òóëëèé [500 ã.]; íè÷åãî äîñòîïàìÿòíîãî íå ñäåëàíî. Çà íèìè Òèò Ýáóöèé è Ãàé Âåòóñèé [499 ã.]. (2)  èõ êîíñóëüñòâî Ôèäåíû îñàæäåíû, Êðóñòóìåðèÿ âçÿòà, Ïðåíåñòà49 ïåðåøëà îò ëàòèíîâ ê ðèìëÿíàì. Íåëüçÿ áûëî äîëüøå îòêëàäûâàòü ëàòèíñêóþ âîéíó, èñïîäâîëü òëåâøóþ óæå íåñêîëüêî ëåò. (3) Äèêòàòîð Àâë Ïîñòóìèé è íà÷àëüíèê êîííèöû Òèò Ýáóöèé âûñòóïèëè ñ áîëüøèìè ïåøèìè è êîííûìè ñèëàìè è ó Ðåãèëëüñêîãî îçåðà â òóñêóëàíñêîé çåìëå âñòðåòèëè âîéñêî íåïðèÿòåëÿ; (4) óñëûøàâ æå, ÷òî â ëàòèíñêîì âîéñêå áûëè Òàðêâèíèè, íå ìîãëè ñäåðæàòü ãíåâà è òîò÷àñ íà÷àëè ñðàæåíèå. (5) Îòòîãî ýòà áèòâà áûëà òÿæåëåé è æåñòî÷å äðóãèõ. Íå òîëüêî ðàñïîðÿæàÿñü, âîæäè çàïðàâëÿëè äåëîì, íî è ñàìè áèëèñü âðóêîïàøíóþ, ñìåøèâàÿñü ñ äðóãèìè âîèíàìè, è ïî÷òè íèêòî èç çíàòíûõ, êðîìå ðèìñêîãî äèêòàòîðà, íè ñâîé, íè ÷óæîé, íå âûøåë èç áîÿ íåïîðàíåííûì. (6) Íà Ïîñòóìèÿ, ÷òî îáîäðÿë è âûñòðàèâàë âîèíîâ â ïåðâîì ðÿäó, íàïðàâèë êîíÿ Òàðêâèíèé Ãîðäûé, óæå îòÿæåëåâøèé ñ ãîäàìè è ñèëîé âðàãó óñòóïàâøèé; îí áûë ïîðàæåí â áîê, è ñâîè, ïîäáåæàâ, óâåëè åãî â áåçîïàñíîå ìåñòî. (7) È íà äðóãîì êðûëå íà÷àëüíèê êîííèöû Ýáóöèé áðîñèëñÿ íà Îêòàâèÿ Ìàìèëèÿ, íî íå çàñòàë òóñêóëàíñêîãî âîæäÿ âðàñïëîõ, è òîò, îáðàòèâøèñü ê íåìó, ïðèøïîðèë êîíÿ. (8) Âðàãè íàëåòåëè äðóã íà äðóãà ñ êîïüÿìè íàïåðåâåñ, è óäàð áûë òàê ñèëåí, ÷òî Ýáóöèþ ïðîáèëî ðóêó, Ìàìèëèÿ ðàíèëî â ãðóäü. (9) Îí îòñòóïèë âî âòîðîé ðÿä ëàòèíîâ, Ýáóöèé æå, ÷üÿ ïîâðåæäåííàÿ ðóêà íå ìîãëà óäåðæàòü äðîòèêà, óøåë ñ ïîëÿ áîÿ. (10) Ëàòèíñêèé âîæäü, íè÷óòü íå óñòðàøåííûé ðàíîþ, õî÷åò ðàçæå÷ü áèòâó è, óâèäåâ, ÷òî âîèíû åãî îòñòóïàþò, ïðèçûâàåò êîëîííó ðèìñêèõ èçãíàííèêîâ âî ãëàâå ñ ñûíîì Ëóöèÿ Òàðêâèíèÿ50. È ýòè, ñðàæàÿñü ñ âåëèêîé çëîáîé çà îòîáðàííîå äîáðî è ðîäèíó îòíÿòóþ, íà âðåìÿ âçÿëè âåðõ â áèòâå. |
19. consules Ser. Sulpicius M′. Tullius; nihil dignum memoria actum; [2] T. Aebutius deinde et C. Vetusius. his consulibus Fidenae obsessae, Crustumeria capta; Praeneste ab Latinis ad Romanos descivit. nec ultra bellum Latinum gliscens iam per aliquot annos dilatum. [3] A. Postumius dictator T. Aebutius magister equitur magnis copiis peditum [4] equitumque profecti ad lacum Regillum in agro Tusculano agmini hostium occurrerunt et, quia Tarquinios esse in exercitu Latinorum auditum est, sustineri ira non potuit, quin extemplo confligerent. [5] ergo etiam proelium aliquanto quam cetera gravius atque atrocius fuit. non enim duces ad regendam modo consilio rem adfuere, sed suismet ipsi corporibus dimicantes miscuere certamina, nec quisquam procerum ferme hac aut illa ex acie sine vulnere praeter dictatorem Romanum excessit. [6] in Postumium prima in acie suos adhortantem instruentemque Tarquinius Superbus, quamquam iam aetate et viribus erat gravior, equum infestus admisit ictusque ab latere concursu suorum receptus in tutum est. [7] et ad alterum cornu Aebutius magister equitum in Octavium Mamilium impetum dederat nec fefellit veniens Tusculanum ducem; contra quem et ille concitat equum. tantaque vis infestis venientium hastis fuit, [8] ut bracchium Aebutio traiectum sit, Mamilio pectus percussum. hunc quidem in secundam aciem Latini recepere; [9] aebutius cum saucio bracchio tenere telum non posset, pugna excessit. [10] Latinus dux nihil deterritus vulnere proelium ciet et, quia suos perculsos videbat, arcessit cohortem exulum Romanorum, cui L. Tarquini filius praeerat. ea, quo maiore pugnabat ira ob erepta bona patriamque ademptam, pugnam parumper restituit. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß