Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1924. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
26. (1) Íà âûáîðàõ âîåííûõ òðèáóíîâ ïàòðèöèè, ïðèëîæèâ âñå óñèëèÿ, äîáèëèñü èçáðàíèÿ Ìàðêà Ôóðèÿ Êàìèëëà [394 ã.]. Îíè ïðèòâîðÿëèñü, áóäòî â ðàññóæäåíèè âîéíû çàáîòÿòñÿ î ïîëêîâîäöå, à íà ñàìîì äåëå èì òðåáîâàëñÿ ïðîòèâîáîðåö òðèáóíñêèì ùåäðîòàì. (2) Âìåñòå ñ Êàìèëëîì57 âîåííûìè òðèáóíàìè ñ êîíñóëüñêîé âëàñòüþ áûëè èçáðàíû Ëóöèé Ôóðèé Ìåäóëëèí â øåñòîé ðàç, Öåçîí Ýìèëèé, Ëóöèé Âàëåðèé Ïóáëèêîëà, Ñïóðèé Ïîñòóìèé, Ïóáëèé Êîðíåëèé58 âî âòîðîé ðàç. (3)  íà÷àëå ãîäà, ïîêà Ìàðê Ôóðèé íå îòáûë â çåìëþ ôàëèñêîâ, âîéíà ñ êîòîðûìè áûëà åìó ïîðó÷åíà, íàðîäíûå òðèáóíû íå äàâàëè äåëó õîäà.  êîíöå êîíöîâ èç-çà ïðîâîëî÷åê î íåì âîîáùå çàáûëè, à Êàìèëë, ÷üåãî ïðåêîñëîâèÿ òðèáóíû áîëüøå âñåãî îïàñàëèñü, ñòÿæàë ñåáå ñëàâó â âîéíå ñ ôàëèñêàìè. (4) Äåëî â òîì, ÷òî âðàãè ïî÷ëè çà áëàãî óäàëèòüñÿ ïîä çàùèòó ñòåí, ñ÷èòàÿ ýòî ñàìûì áåçîïàñíûì, à îí, ãðàáÿ ïîëÿ è ñæèãàÿ ñåëåíèÿ, ïðèíóäèë èõ âûéòè èç ãîðîäà. (5) Îäíàêî ñòðàõ íå äàë èì ïðîäâèíóòüñÿ äàëåêî — ïî÷òè â ìèëå îò ãîðîäà îíè ðàçáèëè ëàãåðü. Âûáðàííîå ìåñòî êàçàëîñü èì íàäåæíûì ëèøü íà òîì îñíîâàíèè, ÷òî ïîäõîä ê íåìó áûë çàòðóäíåí îáðûâàìè, êðóòûìè ñêëîíàìè, à äîðîãè áûëè òðóäíîäîñòóïíû. (6) Íî Êàìèëë, âûáðàâ â ïðîâîäíèêè ïëåííîãî, ðîäîì èç ýòèõ ìåñò, ãëóáîêîé íî÷üþ ñíÿëñÿ ñ ñ.256 ëàãåðÿ è óæå íà ðàññâåòå ïîÿâèëñÿ çíà÷èòåëüíî âûøå òîé òî÷êè, ãäå áûë íåïðèÿòåëü. (7) Ðèìñêèå òðèàðèè ïðèíÿëèñü âîçâîäèòü óêðåïëåíèÿ, à ïðî÷åå âîéñêî ñòîÿëî, ãîòîâîå ê áîþ. Êîãäà âðàãè ïîïûòàëèñü ïîìåøàòü ñòðîèòåëüñòâó, ïîëêîâîäåö ðàçáèë èõ è îáðàòèë â áåãñòâî. Ôàëèñêîâ îáúÿë òàêîé ñòðàõ, ÷òî, çàõâà÷åííûå ïîâàëüíûì áåãñòâîì, îíè áðîñèëèñü ê ãîðîäó ìèìî ñîáñòâåííîãî ëåæàùåãî âáëèçè ëàãåðÿ. Ìíîãèå áûëè óáèòû è ðàíåíû, (8) ïðåæäå ÷åì îõâà÷åííîå ïàíèêîé âîéñêî âîðâàëîñü â âîðîòà. Ëàãåðü áûë âçÿò, äîáû÷à æå îòäàíà êâåñòîðàì, ê ñèëüíîìó íåäîâîëüñòâó âîèíîâ. Îäíàêî, ñëîìëåííûå ñóðîâîñòüþ êîìàíäîâàíèÿ, îíè ïðè âñåé íåíàâèñòè ê Êàìèëëó âîñõèùàëèñü åãî íåïðåêëîííîñòüþ. (9) Çàòåì, âî âðåìÿ îñàäû, ãîðîæàíå ñîâåðøàëè âûëàçêè ïðîòèâ ðèìñêèõ óêðåïëåíèé, è äàæå çàñòàâû èíîãäà ïîäâåðãàëèñü áåñïîðÿäî÷íûì íàïàäåíèÿì. Ïðîèñõîäèëè ìåëêèå ñòû÷êè: òàê òÿíóëîñü âðåìÿ, íî íè îäíà èç ñòîðîí íå ïîëó÷àëà ïåðåâåñà, à ìåæäó òåì ó îñàæäåííûõ ïðîäîâîëüñòâèÿ è äðóãèõ çàïàñîâ áûëî ïðèãîòîâëåíî áîëüøå, ÷åì ó îñàæäàþùèõ. (10) Êàçàëîñü, ÷òî çäåñü ïîòðåáóþòñÿ óñèëèÿ, ñòîëü æå äëèòåëüíûå, êàê ïîä Âåéÿìè, íî âäðóã ñóäüáà äàðîâàëà ðèìñêîìó ïîëêîâîäöó âìåñòå ñî ñêîðîé ïîáåäîé è ñëó÷àé ïðîÿâèòü ñâîþ äîáëåñòü, îäíàêî íå íà âîåííîì ïîïðèùå, ãäå îíà áûëà îáùåèçâåñòíà, à â äåëå íåîæèäàííîì. |
26. comitiis tribunorum militum patres summa ope evicerunt ut M. Furius Camillus crearetur. propter bella simulabant parari ducem; sed largitioni tribuniciae adversarius quaerebatur. [2] cum Camillo creati tribuni militum consulari potestate L. Furius Medullinus sextum C. Aemilius L. Valerius Publicola Sp. Postumius P. Cornelius iterum. [3] principio anni tribuni plebis nihil moverunt, donec M. Furius Camillus in Faliscos, cui id bellum mandatum erat proficisceretur. differendo deinde elanguit res, et Camillo, quem adversarium maxime metuebant, gloria in Faliscis crevit. [4] nam cum primo moenibus se hostes tenerent tutissimum id rati, populatione agrorum atque incendiis villarum coegit eos egredi urbe. [5] sed timor longius progredi prohibuit; mille fere passuum ab oppido castra locant nulla re alia fidentes ea satis tuta esse quam difficultate aditus, asperis confragosisque circa et partim artis partim arduis viis. [6] ceterum Camillus captivum indidem ex agris secutus ducem castris multa nocte motis prima luce aliquanto superioribus locis se ostendit. [7] trifariam Romani muniebant, alius exercitus proelio intentus stabat. ibi impedire opus conatos hostes fundit fugatque; tantumque inde pavoris Faliscis iniectum est ut effusa fuga castra sua quae propiora erant praelati urbem peterent. [8] multi caesi volneratique priusquam paventes portis inciderent. castra capta; praeda ad quaestores redacta cum magna militum ira; sed severitate imperii victi eandem virtutem et oderant et mirabantur. [9] obsidio inde urbis et munitiones, et interdum per occasionem impetus oppidanorum in Romanas stationes proeliaque parva fieri, et teri tempus neutro inclinata spe, cum frumentum copiaeque aliae ex ante convecto largius obsessis quam obsidentibus suppeterent. [10] videbaturque aeque diuturnus futurus labor ac Veiis fuisset, ni fortuna imperatori Romano simul et cognitae rebus bellicis virtutis specimen et maturam victoriam dedisset. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß