Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XLIV, ãë. 26

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì III. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Î. Ë. Ëåâèíñêîé.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, A. C. Schlesinger, 1951/1989.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

26. (1) È íå òîëü­êî ýòî óïó­ñòèë Ïåð­ñåé èç-çà ñâî­åé ñêà­ðåä­íî­ñòè, êîãäà, çàïëà­òè îí Ýâìå­íó, ìîã ëèáî äîáûòü ñåáå ÷åðåç íåãî ìèð, êîòî­ðûé ñòî­è­ëî êóïèòü õîòü çà ÷àñòü öàð­ñòâà; ëèáî, åñëè áû îêà­çàë­ñÿ îáìà­íóò, ìîã âûñòà­âèòü ïåðåä ðèì­ëÿ­íà­ìè Ýâìå­íà ìçäî­èì­öåì è íàâëå÷ü íà íåãî — ïîäå­ëîì — èõ âðàæ­äó. (2) Íåò, åùå ðàíü­øå ãîòî­âûé óæå ñîþç ñ Ãåí­òè­åì ïðî­âà­ëèë Ïåð­ñåé ñâî­åé ñêó­ïî­ñòüþ. Óïó­ñòèë îí è ìîù­íóþ ïîä­ìî­ãó ãàë­ëîâ, áðî­äèâ­øèõ òîãäà ïî Èëëè­ðèè73. (3) Øëî ê Ïåð­ñåþ äåñÿòü òûñÿ÷ êîí­íè­êîâ è ñòîëü­êî æå ïåõî­òèí­öåâ, áûñò­ðûõ, êàê êîí­íè­êè, — â ñðà­æå­íèè îíè âñêà­êè­âà­ëè íà êîíåé, ïîòå­ðÿâ­øèõ âñàä­íè­êîâ, è ïðî­äîë­æà­ëè áîé. (4) Äîãî­âîð ñ ãàë­ëà­ìè áûë òàêîé: ïî ïðè­áû­òèè êàæ­äûé êîí­íûé ïîëó­÷àë äåñÿòü çîëîòûõ, ïåøèé ïÿòü, à âîæäü — òûñÿ­÷ó. (5) Ïåð­ñåé ñ ïîëî­âè­íîþ ñâî­åãî âîé­ñêà øåë èç ýëïåé­ñêî­ãî ëàãå­ðÿ èì íàâñòðå­÷ó, îáú­ÿâ­ëÿÿ ïî îêðåñò­íûì ñåëå­íè­ÿì è ãîðî­äàì âäîëü äîðîã ñáîð ïðî­äî­âîëü­ñò­âèÿ, ÷òîáû âñå­ãî áûëî âäî­âîëü: õëå­áà, âèíà, ñêîòà. (6) Ñàì îí âåç äàðû ãàëëü­ñêèì íà÷àëü­íè­êàì — êîíåé, êîí­ñêèå óáî­ðû, ïëà­ùè; áûëî ó íåãî è çîëî­òî, íî ñàìàÿ ìàëîñòü, ÷òîáû ðàçäàòü íåìíî­ãèì, à òîë­ïó îí äóìàë çàâëå÷ü ïîñó­ëà­ìè. (7) Äîé­äÿ äî ãîðî­äà Àëìà­íû, Ïåð­ñåé ñòàë ëàãå­ðåì íà áåðå­ãó Àêñèÿ, à ãàëëü­ñêîå âîé­ñêî óæå äîæè­äà­ëîñü îáå­ùàí­íûõ äåíåã ïîä­ëå Äåñóäàáû, â ñòðàíå ìåäîâ74. (8) Òóäà Ïåð­ñåé îòïðà­âèë îäíî­ãî èç ñâî­èõ ïðè­äâîð­íûõ, Àíòè­ãî­íà, ñ ïðè­êà­çîì: ïåðå­íå­ñòè ëàãåðü ê Áèëà­çî­ðå (ýòî â Ïåî­íèè), à íà÷àëü­íè­êàì âñåì ÿâèòü­ñÿ â ëàãåðü öàðÿ. À ñòî­ÿ­ëè ãàë­ëû â ñåìè­äå­ñÿ­òè ïÿòè ìèëÿõ îò öàð­ñêî­ãî ëàãå­ðÿ è Àêñèÿ. (9) Àíòè­ãîí èñïîë­íèë öàð­ñêîå ïîðó­÷å­íèå ñ.505 è îò ñåáÿ ñêà­çàë, ñêîëü ìíî­ãî âñÿ­êî­ãî äîáðà ïðè­ïàñ äëÿ íèõ öàðü çàáîò­ëè­âîþ ðóêîé, òàê ÷òî ïóòü èì ëåæèò ñðå­äè ïîë­íî­ãî èçîáè­ëèÿ, è êàêè­ìè ïîäàð­êà­ìè âñòðå­òèò öàðü èõ ñòà­ðåé­øèí — áóäåò òàì è îäåæ­äà, è çîëî­òî, è êîíè. Íà ýòî ãàë­ëû ñêà­çà­ëè, ÷òî òàì âèä­íî áóäåò, (10) è ñïðî­ñè­ëè, ïðè­âåç ëè îí ñ ñîáîé çîëî­òî, ÷òîáû ñåé­÷àñ æå ðàçäàòü, êàê óñëîâ­ëå­íî, êàæ­äî­ìó êîí­íè­êó è ïåõî­òèí­öó. (11) Îòâå­òà íå ïîñëå­äî­âà­ëî, è òîãäà Êëîí­äèê75, ãàëëü­ñêèé öàðåê, ñêà­çàë Àíòè­ãî­íó: «Ñòó­ïàé ê öàðþ è ñêà­æè: ãàë­ëû ñ ìåñòà íå ñäâè­íóò­ñÿ, ïîêóäà íå ïîëó­÷àò çîëîòà è çàëîæ­íè­êîâ!»

(12) Êîãäà öàðþ îá ýòîì äîëî­æè­ëè, îí ñîáðàë ñîâåò, íî, óâèäåâ, ê ÷åìó âñå ñòà­íóò ñêëî­íÿòü åãî, è ïðè­âûê­øè ëó÷­øå ñòå­ðå÷ü êàç­íó, ÷åì öàð­ñòâî, ïðè­íÿë­ñÿ òâåð­äèòü, ÷òî ãàë­ëû è âåðî­ëîì­íû è äèêè, ÷òî è â ïðåæ­íèå âðå­ìå­íà îò íèõ ìíî­ãèå ïîñòðà­äà­ëè (13) è ÷òî îïàñ­íî âïóñ­êàòü â Ìàêåäî­íèþ òàêóþ áîëü­øóþ òîë­ïó — êàê áû íå íàòåð­ïåòü­ñÿ îò ýòèõ ñîþç­íè­êîâ áîëü­øå, ÷åì îò âðà­ãîâ-ðèì­ëÿí. (14) Äîâîëü­íî-äå áóäåò è ïÿòè òûñÿ÷ âñàä­íè­êîâ, êîòî­ðûå áóäóò è íà âîéíå ïîëåç­íû, è íå òàê ìíî­ãî­÷èñ­ëåí­íû, ÷òîáû èõ áîÿòü­ñÿ.

26. Nec haec tan­tum Per­sei per ava­ri­tiam est di­mis­sa res, cum pe­cu­nia sta­tu­ta aut pa­cem ha­be­re per Eume­nen, quae vel par­te reg­ni re­di­men­da es­set, aut de­cep­tus prot­ra­he­re ini­mi­cum mer­ce­de onus­tum et hos­tes me­ri­to ei Ro­ma­nos pos­set fa­ce­re; [2] sed et an­te Gen­ti re­gis pa­ra­ta so­cie­tas et tum Gal­lo­rum ef­fu­so­rum per Il­ly­ri­cum in­gens ob­la­tum auxi­lium ava­ri­tia di­mis­sum est. [3] Ve­nie­bant de­cem mi­lia equi­tum, par nu­me­rus pe­di­tum et ip­so­rum iun­gen­tium cur­sum equis et in vi­cem pro­lap­so­rum equi­tum va­cuos ca­pien­tium ad pug­nam equos. [4] Hi pac­ti erant eques de­nos prae­sen­tes aureos, pe­des qui­nos, mil­le dux eorum. [5] Ve­nien­ti­bus his Per­seus ab El­peo ex castris pro­fec­tus ob­viam cum di­mi­dia co­pia­rum par­te de­nun­tia­re per vi­cos ur­bes­que quae viae pro­pin­quae sunt coe­pit ut com­mea­tus ex­pe­di­rent, fru­men­ti, vi­ni, pe­co­rum ut co­pia es­set. [6] Ip­se equos pha­le­ras­que et sa­gu­la do­num prin­ci­pi­bus fer­re et par­vum auri, quod in­ter pau­cos di­vi­de­ret, mul­ti­tu­di­nem cre­dens tra­hi spe pos­se. [7] Ad Al­ma­nam ur­bem per­ve­nit et in ri­pa flu­mi­nis Axi po­suit castra. Cir­ca De­su­da­bam in Mae­di­ca exer­ci­tus Gal­lo­rum con­se­de­rat, mer­ce­dem pac­tam op­pe­riens. [8] Eo mit­tit An­ti­go­num, ex pur­pu­ra­tis unum, qui iube­ret mul­ti­tu­di­nem Gal­lo­rum ad By­la­zo­ra — Paeo­niae is lo­cus est — castra mo­ve­re, prin­ci­pes ad se ve­ni­re fre­quen­tes. Sep­tua­gin­ta quin­que mi­lia ab Axio flu­mi­ne et castris re­gis abe­rant. [9] Haec man­da­ta ad eos cum per­tu­lis­set An­ti­go­nus adie­cis­set­que, per quan­tam om­nium prae­pa­ra­tam cu­ra re­gis co­piam itu­ri fo­rent qui­bus­que mu­ne­ri­bus prin­ci­pes ad­ve­nien­tes ves­tis, ar­gen­ti equo­rum­que ex­cep­tu­rus rex es­set, de his qui­dem se co­ram cog­ni­tu­ros res­pon­dent, [10] il­lud quod prae­sens pe­pi­gis­sent, in­ter­ro­gant, ec­quid aurum, quod in sin­gu­los pe­di­tes equi­tes­que di­vi­den­dum es­set, se­cum ad­ve­xis­set. [11] Cum ad id ni­hil res­pon­de­re­tur, Clon­di­cus, re­gu­lus eorum, «abi re­nun­tia er­go» in­quit «re­gi ni­si aurum ob­si­des­que ac­ce­pis­sent, nus­quam in­de Gal­los lon­gius ves­ti­gium mo­tu­ros».

[12] Haec re­la­ta re­gi cum es­sent ad­vo­ca­to con­si­lio cum quid om­nes sua­su­ri es­sent ap­pa­re­ret, ip­se pe­cu­niae quam reg­ni me­lior cus­tos insti­tit de per­fi­dia et fe­ri­ta­te Gal­lo­rum dis­se­re­re, mul­to­rum iam an­te cla­di­bus ex­per­ta: [13] pe­ri­cu­lo­sum es­se tan­tam mul­ti­tu­di­nem in Ma­ce­do­niam ac­ci­pe­re, ne gra­vio­res eos so­cios ha­beant quam hos­tes Ro­ma­nos. [14] Quin­que mi­lia equi­tum sa­tis es­se, qui­bus et uti ad bel­lum pos­sent, et quo­rum mul­ti­tu­di­nem ip­si non ti­meant.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 73Øëå­ñèí­äæåð â ñâî­åì êîì­ìåí­òà­ðèè ïîëà­ãà­åò, ÷òî ïîä ãàë­ëà­ìè çäåñü ñëå­äó­åò ïîíè­ìàòü áàñòàð­íîâ — ãåð­ìàí­ñêîå, êàê ìíî­ãèå ñ÷è­òà­þò (ñì. ïðè­ìå÷. 140 ê êí. XL), ïëå­ìÿ, êîòî­ðîå â äðåâ­íî­ñòè íåðåä­êî ïðè­÷èñ­ëÿ­ëè ê ãàëëü­ñêèì (ñð.: XL, 57, 7; ïðè­ìå÷. 143, 144 ê êí. XL, à òàê­æå: Ïîëè­áèé, XXV, 6). Ê òîìó æå âîæäÿ ýòèõ «ãàë­ëîâ» çîâóò òàê æå Êëîí­äèê, êàê âîæäÿ áàñòàð­íîâ (XL, 58, 8). Ñð. òàê­æå (î áàñòàð­íàõ): XLI, 5, 10; 19, 3—11.
  • 74Âîç­ìîæ­íî, â ñðåä­íåì òå÷å­íèè Ñòðè­ìî­íà (ñîâð. ð. Ñòðó­ìà).
  • 75Ñð. â ïðè­ìå÷. 73.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1364004323 1364004404 1364004409 1364004427 1364004428 1364004429