Åñòåñòâåííàÿ èñòîðèÿ

Êí. II, ãë. 50

Òåêñò ïî èçäàíèþ: Àðõèâ èñòîðèè íàóêè è òåõíèêè. Âûï. 3. Ñáîðíèê ñòàòåé. Íàóêà, Ìîñêâà, 2007. Ñ. 287—366.
Ïåðåâîä ñ ëàò. è êîììåíòàðèè Á. À. Ñòàðîñòèíà.
Ëàò. òåêñò: C. Plini Secundi Naturalis Historiae Libri XXXVII. Vol. 1, ed. C. Mayhoff. Lipsiae, Teubner, 1906.
Ñêàí òîéáíåðîâñêîãî èçä. 1906.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
  • 50. (51) 135 Ìîë­íèè ðåä­êè çèìîé è ëåòîì ïî ïðî­òè­âî­ïî­ëîæ­íîé ïðè­÷èíå. Èáî çèìîé âîçäóõ ñãó­ùà­åò­ñÿ, òàê êàê îáëà÷­íûé ïîêðîâ ãóùå è âñå âûäû­õà­íèå Çåì­ëè æåñò­êîå è õîëîä­íîå, îíî óãà­øà­åò ëþáûå ïîëó­÷àå­ìûå åþ îãíåí­íûå èñïà­ðå­íèÿ. Ïîýòî­ìó â Ñêè­ôèè è çåì­ëÿõ îêî­ëî íåå ìàëî ìîë­íèé. Íî è íàîáî­ðîò: Åãè­ïåò çàùè­ùåí îò ìîë­íèé ÷ðåç­ìåð­íûì æàðîì. Òàì ãîðÿ­÷èå è ñóõèå âûäî­õè Çåì­ëè î÷åíü ðåä­êî ñãó­ùà­þò­ñÿ â îáëà­êà, ðàç­âå ÷òî â âåñü­ìà òîí­êèå.
  • 136 Âåñ­íîé æå è îñå­íüþ ìîë­íèè áûâà­þò ÷àùå, ïîñêîëü­êó â ýòè âðå­ìå­íà ãîäà ïðè­÷è­íû, äåé­ñò­âó­þ­ùèå çèìîé è ëåòîì, êàê áû ñî÷å­òà­þò­ñÿ93.  Èòà­ëèè îíè ÷àñòû, òàê êàê áîëåå ìÿã­êàÿ çèìà è îáëà÷­íîå ëåòî äåëà­þò âîçäóõ áîëåå ïîäâèæ­íûì: âñå­ãäà, ìîæ­íî ñêà­çàòü, ëèáî âåñ­íà, ëèáî îñåíü. Åñòü â Èòà­ëèè òàê­æå âûòÿ­íó­òûå ñ ñåâå­ðà íà þã îáëà­ñòè, íàïðè­ìåð, ïîëî­ñà Ëàòè­óì — Êàì­ïà­íèÿ, ãäå ìîë­íèè áûâà­þò è â çèì­íèå è â ëåò­íèå ìåñÿ­öû. Íè â êàêèõ äðó­ãèõ ìåñòàõ ýòî­ãî íåò.
  • 50. (51) [135] Hie­me et aes­ta­te ra­ra ful­mi­na contra­riis de cau­sis, quo­niam hie­me den­sa­tus aër nu­bium cras­sio­re co­rio spis­sa­tur, om­nis­que ter­ra­rum ex­ha­la­tio ri­gens ac ge­li­da quic­quid ac­ci­pit ig­nei va­po­ris exstin­guit. quae ra­tio in­mu­nem Scy­thiam et cir­ca ri­gen­tia a ful­mi­num ca­su praes­tat, e di­ver­so ni­mius ar­dor Aegyp­tum, si­qui­dem ca­li­di sic­ci­que ha­li­tus ter­rae ra­ro ad­mo­dum te­nues­que et in­fir­mas den­san­tur in nu­bes.
  • [136] ve­re autem et autum­no creb­rio­ra ful­mi­na, cor­rup­tis in ut­ro­que tem­po­re aes­ta­tis hie­mis­que cau­sis, qua ra­tio­ne creb­ra in Ita­lia, quia mo­bi­lior aer mi­tio­re hie­me et aes­ta­te nim­bo­sa sem­per quo­dam­mo­do ver­nat vel autum­nat. Ita­liaeque par­ti­bus iis, quae a sep­tentrio­ne des­cen­dunt ad te­po­rem, qua­lis est ur­bis et Cam­pa­niae trac­tus, iux­ta hie­me et aes­ta­te ful­gu­rat, quod non in alio si­tu.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 93ïðè­÷è­íû, äåé­ñò­âó­þ­ùèå çèìîé è ëåòîì, êàê áû ñî÷å­òà­þò­ñÿ — «ñî÷å­òà­þò­ñÿ», cor­rip­tis — èñïðàâ­ëå­íî ñîâð. èçäà­òå­ëÿ­ìè (âìå­ñòî cor­rup­tis — â îðèã.).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1260010237 1260010314 1260010301 1327002051 1327002052 1327002053