Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà I, ãë. 54

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Â. Ì. Ñìèðèíà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: W. Weissenborn, H. J. Müller, 1898.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

54. (1) Ñ ýòî­ãî âðå­ìå­íè Ñåêñ­òà ñòà­ëè ïðè­ãëà­øàòü â ñîâåò. Òàì, âî âñåì îñòàëü­íîì ñîãëà­øà­ÿñü ñî ñòà­ðû­ìè ãàáèé­öà­ìè, êîòî­ðûå-äå ëó÷­øå çíà­þò ñâîè äåëà, îí áåñ­ïðå­ñòàí­íî ïðåä­ëà­ãà­åò îòêðûòü âîåí­íûå äåé­ñò­âèÿ — â ýòîì îí, ïî åãî ìíå­íèþ, ðàç­áè­ðà­åò­ñÿ êàê ðàç õîðî­øî, ïîñêîëü­êó çíà­åò ñèëû òîãî è äðó­ãî­ãî íàðî­äà è ïîíè­ìà­åò, ÷òî ãîð­äû­íÿ öàðÿ íàâåð­íÿ­êà íåíà­âèñò­íà è ãðàæ­äà­íàì, åñëè äàæå ñîá­ñò­âåí­íûå äåòè íå ñìîã­ëè åå âûíå­ñòè. (2) Òàê Ñåêñò èñïîä­âîëü ïîä­áè­âàë ãàáèé­ñêèõ ñòà­ðåé­øèí âîç­îá­íî­âèòü âîé­íó, à ñàì ñ íàè­áî­ëåå ãîðÿ­÷è­ìè þíî­øà­ìè õîäèë çà äîáû­÷åþ è â íàáå­ãè; âñå­ìè ñâî­è­ìè îáìàí­íû­ìè ñëî­âà­ìè è äåëà­ìè îí âîç­áóæ­äàë âñå áîëü­øåå — è ïàãóá­íîå — ê ñåáå äîâå­ðèå, ïîêóäà íàêî­íåö íå áûë èçáðàí âîå­íà­÷àëü­íè­êîì. (3) Íàðîä íå ïîäî­çðå­âàë îáìà­íà, è êîãäà ñòà­ëè ïðî­èñ­õî­äèòü íåçíà­÷è­òåëü­íûå ñòû÷­êè ìåæ­äó Ðèìîì è Ãàáè­ÿ­ìè, â êîòî­ðûõ ãàáèé­öû îáû÷­íî îäåð­æè­âà­ëè âåðõ, òî è çíàòü è ÷åðíü íàïå­ðå­ðûâ ñòà­ëè èçú­ÿâ­ëÿòü óâå­ðåí­íîñòü, ÷òî áîãà­ìè â äàð ïîñëàí èì òàêîé âîæäü. (4) Äà è ó âîè­íîâ îí, äåëÿ ñ íèìè îïàñ­íî­ñòè è òðóäû, ùåä­ðî ðàçäà­âàÿ äîáû­÷ó, ïîëü­çî­âàë­ñÿ òàêîé ëþáî­âüþ, ÷òî Òàðê­âè­íèé-îòåö áûë â Ðèìå íå ìîãó­ùå­ñò­âåí­íåå, ÷åì ñûí â Ãàáè­ÿõ.

(5) È âîò, ëèøü òîëü­êî ñî÷ëè, ÷òî ñîáðà­íî óæå äîñòà­òî÷­íî ñèë äëÿ ëþáî­ãî íà÷è­íà­íèÿ, Ñåêñò ïîñû­ëà­åò îäíî­ãî èç ñâî­èõ ëþäåé â Ðèì, ê îòöó, — ðàç­óç­íàòü, êàêèõ òîò îò íåãî õîòåë áû äåé­ñò­âèé, ðàç óæå áîãè äàëè åìó íåîãðà­íè­÷åí­íóþ âëàñòü â Ãàáè­ÿõ. (6) Íå ñ.58 âïîëíå äîâå­ðÿÿ, äóìà­åò­ñÿ ìíå, ýòî­ìó âåñò­íè­êó, öàðü íà ñëî­âàõ íèêà­êî­ãî îòâå­òà íå äàë, íî, êàê áóä­òî ïðè­êèäû­âàÿ â óìå, ïðî­øåë, ñîïðî­âîæ­äàå­ìûé âåñò­íè­êîì, â ñàäèê ïðè äîìå è òàì, êàê ïåðå­äà­þò, ðàñ­õà­æè­âàë â ìîë­÷à­íèè, ñøè­áàÿ ïàë­êîé ãîëîâ­êè ñàìûõ âûñî­êèõ ìàêîâ. (7) Âåñò­íèê, óñòàâ­øè ñïðà­øè­âàòü è îæè­äàòü îòâå­òà, âîðî­òèë­ñÿ â Ãàáèè, áðî­ñèâ, êàê åìó êàçà­ëîñü, äåëî íà ïîëî­âèíå, è äîëî­æèë îáî âñåì, ÷òî ãîâî­ðèë ñàì è ÷òî óâèäåë: èç-çà ãíå­âà ëè, èç-çà íåíà­âè­ñòè èëè èç-çà ïðè­ðîä­íîé ãîð­äû­íè íå ñêà­çàë åìó öàðü íè ñëî­âà. (8) Òîãäà Ñåêñò, êîòî­ðî­ìó â ìîë­÷à­ëè­âîì íàìå­êå îòêðû­ëîñü, ÷åãî õî÷åò è ÷òî ïðè­êà­çû­âà­åò åìó îòåö, èñòðå­áèë ñòà­ðåé­øèí ãîñóäàð­ñòâà. Îäíèõ îí ïîãó­áèë, îáâè­íèâ ïåðåä íàðî­äîì, äðó­ãèõ — âîñ­ïîëü­çî­âàâ­øèñü óæå îêðó­æàâ­øåé èõ íåíà­âè­ñòüþ. (9) Ìíî­ãèå óáè­òû áûëè îòêðû­òî, èíûå — òå, ïðî­òèâ êîãî îí íå ìîã âûäâè­íóòü ïðàâ­äî­ïî­äîá­íûõ îáâè­íå­íèé, — òàé­íî. Íåêî­òî­ðûì îòêðû­òà áûëà âîç­ìîæ­íîñòü ê äîá­ðî­âîëü­íî­ìó áåã­ñòâó, íåêî­òî­ðûå áûëè èçãíà­íû, à èìó­ùå­ñòâî ïîêè­íóâ­øèõ ãîðîä, ðàâ­íî êàê è óáè­òûõ, ñðà­çó íàçíà­÷à­ëîñü ê ðàçäå­ëó. (10) Ñëå­äó­þò ùåä­ðûå ïîäà÷­êè, áîãà­òàÿ ïîæè­âà, è âîò óæå ñëàä­êàÿ âîç­ìîæ­íîñòü óðâàòü äëÿ ñåáÿ îòíè­ìà­åò ñïî­ñîá­íîñòü ÷óâ­ñò­âî­âàòü îáùèå áåäû, òàê ÷òî â êîí­öå êîí­öîâ îñè­ðî­òåâ­øåå, ëèøèâ­øå­å­ñÿ ñîâå­òà è ïîä­äåðæ­êè ãàáèé­ñêîå ãîñóäàð­ñòâî áûëî áåç âñÿ­êî­ãî ñîïðî­òèâ­ëå­íèÿ ïðå­äà­íî â ðóêè ðèì­ñêî­ãî öàðÿ.

54. in­de in con­si­lia pub­li­ca ad­hi­be­ri. ubi cum de aliis re­bus ad­sen­ti­re se ve­te­ri­bus Ga­bi­nis di­ce­ret, qui­bus eae no­tio­res es­sent, ip­se iden­ti­dem bel­li auc­tor es­se et in eo si­bi prae­ci­puam pru­den­tiam ad­su­me­re, quod ut­rius­que po­pu­li vi­res nos­set sci­ret­que in­vi­sam pro­fec­to su­per­biam re­giam ci­vi­bus es­se, quam fer­re ne li­be­ri qui­dem po­tuis­sent. [2] ita cum sen­sim ad re­bel­lan­dum pri­mo­res Ga­bi­no­rum in­ci­ta­ret, ip­se cum promptis­si­mis iuve­num prae­da­tum at­que in ex­pe­di­tio­nes iret et dic­tis fac­tis­que om­ni­bus ad fal­len­dum instruc­tis va­na adcres­ce­ret fi­des, dux ad ul­ti­mum bel­li le­gi­tur. [3] ibi cum inscia mul­ti­tu­di­ne, quid age­re­tur, proe­lia par­va in­ter Ro­mam Ga­bios­que fie­rent, qui­bus ple­rum­que Ga­bi­na res su­pe­rior es­set, tum cer­ta­tim sum­mi in­fi­mi­que Ga­bi­no­rum Sex. [4] Tar­qui­nium do­no deum si­bi mis­sum du­cem cre­de­re. apud mi­li­tes ve­ro obeun­do pe­ri­cu­la ac la­bo­res pa­ri­ter, prae­dam mu­ni­fi­ce lar­gien­do tan­ta ca­ri­ta­te es­se, ut non pa­ter Tar­qui­nius po­ten­tior Ro­mae quam fi­lius Ga­biis es­set.

[5] ita­que postquam sa­tis vi­rium col­lec­tum ad om­nes co­na­tus vi­de­bat, tum ex suis unum scis­ci­ta­tum Ro­mam ad pat­rem mit­tit, quid­nam se fa­ce­re vel­let, quan­do­qui­dem, ut om­nia unus pub­li­ce Ga­biis pos­set, ei dii de­dis­sent. [6] huic nun­tio, quia, cre­do, du­biae fi­dei vi­de­ba­tur, ni­hil vo­ce res­pon­sum est; rex ve­lut de­li­be­ra­bun­dus in hor­tum aedi­um tran­sit se­quen­ti nun­tio fi­lii; ibi inam­bu­lans ta­ci­tus sum­ma pa­pa­ve­rum ca­pi­ta di­ci­tur ba­cu­lo de­cus­sis­se. [7] in­ter­ro­gan­do ex­pec­tan­do­que res­pon­sum nun­tius fes­sus, ut re in­per­fec­ta, re­dit Ga­bios; quae di­xe­rit ip­se quae­que vi­de­rit, re­fert: seu ira seu odio seu su­per­bia in­si­ta in­ge­nio nul­lam eum vo­cem emi­sis­se. [8] sex­to ubi, quid vel­let pa­rens quid­ve prae­ci­pe­ret ta­ci­tis am­ba­gi­bus, pa­tuit, pri­mo­res ci­vi­ta­tis cri­mi­nan­do alios apud po­pu­lum, alios sua ip­sos in­vi­dia op­por­tu­nos in­te­re­mit. [9] mul­ti pa­lam, qui­dam, in qui­bus mi­nus spe­cio­sa cri­mi­na­tio erat fu­tu­ra, clam in­ter­fec­ti. pa­tuit qui­bus­dam vo­len­ti­bus fu­ga, alii in exi­lium ac­ti sunt ab­sen­tium­que bo­na iux­ta at­que in­te­rempto­rum di­vi­sui fue­re. [10] lar­gi­tio­nes in­de prae­dae­que; et dul­ce­di­ne pri­va­ti com­mo­di sen­sus ma­lo­rum pub­li­co­rum adi­mi, do­nec or­ba con­si­lio auxi­lio­que Ga­bi­na res re­gi Ro­ma­no si­ne ul­la di­mi­ca­tio­ne in ma­num tra­di­tur.

ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
1260010226 1327007032 1327008059 1364000155 1364000156 1364000157