Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà II, ãë. 6

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. À. Ïîçäíÿêîâîé. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: W. Weissenborn, H. J. Müller, 1898.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

6. (1) Ïîëó­÷èâ­øè âåñòü îá ýòèõ ñîáû­òè­ÿõ, Òàðê­âè­íèé, ðàçäî­ñà­äî­âàí­íûé îáìà­íóâ­øåþ íàäåæ­äîþ è ïûëàÿ ãíå­âîì è íåíà­âè­ñòüþ, ïîíÿë, ÷òî åãî êîâàð­ñòâó ïóòü çàãðàæ­äåí, è çàäó­ìàë îòêðû­òóþ âîé­íó. Îí ïîøåë ïðî­ñè­òå­ëåì ïî ãîðî­äàì Ýòðó­ðèè, (2) îñî­áåí­íî âçû­âàÿ ê âåé­ÿ­íàì è òàðê­âè­íèé­öàì, ÷òîáû íå äàëè îíè åìó, ÷åëî­âå­êó îäíî­ãî ñ íèìè ïðî­èñ­õîæ­äå­íèÿ, îäíîé êðî­âè, èñòîðã­íó­òî­ìó èç òàêî­ãî öàð­ñòâà, ââåðã­íó­òî­ìó â íèùå­òó, ïîãèá­íóòü íà èõ ãëà­çàõ âìå­ñòå ñ þíû­ìè åùå äåòüìè. Äðó­ãèõ èç ÷óæîé çåì­ëè â Ðèì ïðè­ãëà­øà­ëè íà öàð­ñòâî, à åãî, öàð­ñò­âî­âàâ­øå­ãî, âîå­âàâ­øå­ãî çà ðàñ­ïðî­ñòðà­íå­íèå ðèì­ñêî­ãî ìîãó­ùå­ñòâà, ïðå­ñòóï­íûì çàãî­âî­ðîì èçãíà­ëè áëèç­êèå ëþäè! (3) Îíè, íå íàé­äÿ ìåæ ñîáîþ êîãî-íèáóäü îäíî­ãî, äîñòîé­íî­ãî áûòü öàðåì, ðàñ­õâà­òà­ëè ïî ÷àñòÿì öàð­ñêóþ âëàñòü, èìó­ùå­ñòâî öàð­ñêîå îòäà­ëè íà ðàç­ãðàá­ëå­íüå íàðî­äó, ÷òîáû íå áûë íèêòî ê ïðå­ñòóï­ëå­íèþ íåïðè­÷à­ñòåí. Îòå­÷å­ñòâî ñâîå, öàð­ñòâî ñâîå õî÷åò îí ñåáå âîç­âðà­òèòü è íàêà­çàòü íåáëà­ãî­äàð­íûõ ãðàæ­äàí; ïóñòü ïîä­äåð­æàò åãî, ïóñòü ïîìî­ãóò, ïóñòü îòìå­òÿò è çà ñîá­ñò­âåí­íûå áûëûå îáèäû, çà ïîáè­òûå íå ðàç ëåãè­î­íû, çà îòíÿ­òûå çåì­ëè. (4) Ðå÷è åãî âçâîë­íî­âà­ëè âåé­ÿí — îíè ñ ãðîç­íûì øóìîì òðå­áó­þò ñìûòü ïîçîð è ñèëîé âåð­íóòü ïîòå­ðÿí­íîå, õîòÿ áû è ïîä âîäè­òåëü­ñò­âîì ðèì­ëÿ­íè­íà. À òàðê­âè­íèé­öåâ ñòîëü æå âîë­íó­åò èìÿ, ñêîëü è ðîä­ñòâî: ëåñò­íûì êàæåò­ñÿ âèäåòü ñâî­èõ öàð­ñò­âó­þ­ùè­ìè â Ðèìå. (5) È âîò äâà âîé­ñêà äâóõ ãîðî­äîâ óñòðåì­ëÿ­þò­ñÿ çà Òàðê­âè­íè­åì, ÷òîáû âåð­íóòü åìó öàð­ñêóþ âëàñòü è âîé­íîþ ïîêà­ðàòü ðèì­ñêèé íàðîä.

Âñòó­ïèâ â ðèì­ñêèå çåì­ëè, âðà­ãè âñòðå­òè­ëè îáî­èõ êîí­ñó­ëîâ: (6) Âàëå­ðèé âåë ïåõîòó áîå­âûì ñòðî­åì, à Áðóò — ïåðå­äî­âóþ êîí­íóþ ðàç­âåä­êó. Òî÷­íî òàê æå øëà êîí­íè­öà è ïåðåä âðà­æå­ñêèì âîé­ñêîì, âîç­ãëàâ­ëÿë åå öàð­ñêèé ñûí Òàðê­âè­íèé Àððóíò, à ñàì öàðü ñëå­äî­âàë çà íèì ñ ëåãè­î­íà­ìè. (7) Óãà­äàâ èçäà­ëè êîí­ñó­ëà ñïåð­âà ïî ëèê­òî­ðàì, à ïîòîì óæå áëè­æå è âåð­íåå — â ëèöî, Àððóíò, âîç­ãî­ðåâ­øèé­ñÿ ãíå­âîì, âîñ­êëèê­íóë: «Âîò êòî èçãíàë íàñ, èñòîðã èç îòå­÷å­ñòâà. Âîò êàê âàæ­íî îí âûñòó­ïà­åò, êðà­ñó­ÿñü çíà­êà­ìè íàøåé âëà­ñòè! Áîãè — ìñòè­òå­ëè çà öàðåé, áóäü­òå ñ íàìè!» (8) È, ïðè­øïî­ðèâ êîíÿ, ì÷èò­ñÿ îí ïðÿ­ìî íà êîí­ñó­ëà. Áðóò çàìå­òèë, ÷òî íà íåãî ñêà­÷óò. Òîãäà ñ÷è­òà­ëîñü ïî÷åò­íûì, ÷òîáû âîæäè ñàìè íà÷è­íà­ëè ñðà­æå­íèå: (9) ðâåò­ñÿ è Áðóò ê ïîåäèí­êó, è ñòîëü ÿðîñò­íà áûëà èõ ñøèá­êà, ÷òî íè òîò íè äðó­ãîé, íàíî­ñÿ óäàð, íå ïîäó­ìàë ñåáÿ çàùè­òèòü, òàê ÷òî îáà, äðóã äðó­ãà ïðîí­çèâ ñêâîçü ùèòû, çàìåðò­âî ïàëè ñ êîíåé, íàñà­æåí­íûå íà êîïüÿ. Òîò­÷àñ âñòó­ïè­ëà â áèò­âó âñÿ êîí­íè­öà, çà íåé ïîäî­ñïå­ëà ïåõîòà; (10) áîé øåë ñ ïåðå­ìåí­íûì óñïå­õîì, è íèêòî íå âçÿë âåðõ: îáà ïðà­âûå êðû­ëà ïîáåäè­ëè, ëåâûå — îòñòó­ïè­ëè: (11) âåé­ÿíå, ñ.69 ïðè­âûê­øèå ê ïîðà­æå­íè­ÿì îò ðèì­ëÿí, ðàñ­ñå­ÿ­ëèñü è áåæà­ëè; òàðê­âè­íèé­öû æå, íîâûå íàì âðà­ãè, íå òîëü­êî âûñòî­ÿ­ëè, íî äàæå ñàìè ïîòåñ­íè­ëè ðèì­ëÿí.

6. his, si­cut ac­ta erant, nun­tia­tis in­cen­sus Tar­qui­nius non do­lo­re so­lum tan­tae ad in­ri­tum ca­den­tis spei sed etiam odio ira­que, postquam do­lo viam ob­saep­tam vi­dit, bel­lum aper­te mo­lien­dum ra­tus cir­cu­mi­re supplex Et­ru­riae ur­bes; [2] ora­re ma­xu­me Veien­tes Tar­qui­nien­ses­que, ne se or­tum e Tus­cis, eius­dem san­gui­nis, ex­tor­rem egen­tem ex tan­to mo­do reg­no cum li­be­ris adu­les­cen­ti­bus an­te ocu­los suos pe­ri­re si­ne­rent. alios pe­reg­re in reg­num Ro­mam ac­ci­tos, se re­gem, augen­tem bel­lo Ro­ma­num im­pe­rium a pro­xi­mis sce­le­ra­ta co­niu­ra­tio­ne pul­sum. [3] eos in­ter se, quia ne­mo unus sa­tis dig­nus reg­no vi­sus sit, par­tes reg­ni ra­puis­se; bo­na sua di­ri­pien­da po­pu­lo de­dis­se, ne quis ex­pers sce­le­ris es­set. pat­riam se reg­num­que suum re­pe­te­re et per­se­qui ingra­tos ci­ves vel­le. fer­rent opem, adiu­va­rent; suas quo­que ve­te­res iniu­rias ul­tum irent, to­tiens cae­sas le­gio­nes, ag­rum ademptum. [4] haec mo­ve­runt Veien­tes, ac pro se quis­que Ro­ma­no sal­tem du­ce ig­no­mi­nias de­men­das bel­lo­que amis­sa re­pe­ten­da mi­na­ci­ter fre­munt. Tar­qui­nien­ses no­men ac cog­na­tio mo­vet; pulchrum vi­de­ba­tur suos Ro­mae reg­na­re. [5] ita duo dua­rum ci­vi­ta­tium exer­ci­tus ad re­pe­ten­dum reg­num bel­lo­que per­se­quen­dos Ro­ma­nos se­cu­ti Tar­qui­nium.

postquam in ag­rum Ro­ma­num ven­tum est, ob­viam hos­ti con­su­les eunt: [6] Va­le­rius quad­ra­to ag­mi­ne pe­di­tem du­cit; Bru­tus ad explo­ran­dum cum equi­ta­tu an­te­ces­sit. eodem mo­do pri­mus eques hos­tium ag­mi­nis fuit; praee­rat Ar­runs Tar­qui­nius, fi­lius re­gis; rex ip­se cum le­gio­ni­bus se­que­ba­tur. [7] Ar­runs ubi ex lic­to­ri­bus pro­cul con­su­lem es­se, dein­de iam pro­pius ac cer­tius fa­cie quo­que Bru­tum cog­no­vit, inflam­ma­tus ira «il­le est vir» in­quit, «qui nos ex­tor­res ex­pu­lit pat­ria. ip­se en il­le nostris de­co­ra­tus in­sig­ni­bus mag­ni­fi­ce in­ce­dit. di re­gum ul­to­res ades­te». [8] con­ci­tat cal­ca­ri­bus equ­um at­que in ip­sum in­fes­tum con­su­lem de­ri­git. sen­sit in se iri Bru­tus. de­co­rum erat tum ip­sis ca­pes­se­re pug­nam du­ci­bus; avi­de ita­que se cer­ta­mi­ni of­fert, adeo­que in­fes­tis ani­mis con­cur­re­runt, [9] neu­ter, dum hos­tem vul­ne­ra­ret, sui pro­te­gen­di cor­po­ris me­mor, ut contra­rio ic­tu per par­mam uter­que transfi­xus, dua­bus hae­ren­tes has­tis mo­ri­bun­di ex equis lap­si sint. [10] si­mul et ce­te­ra equestris pug­na coe­pit, ne­que ita mul­to post et pe­di­tes su­per­ve­niunt. ibi va­ria vic­to­ria et ve­lut aequo Mar­te pug­na­tum est: dex­te­ra ut­rim­que cor­nua vi­ce­re, lae­va su­pe­ra­ta. [11] Veien­tes, vin­ci ab Ro­ma­no mi­li­te ad­sue­ti, fu­si fu­ga­ti­que; Tar­qui­nien­sis, no­vus hos­tis, non ste­tit so­lum, sed etiam ab sua par­te Ro­ma­num pe­pu­lit.

ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
1327007032 1327008059 1327009004 1364000207 1364000208 1364000209