Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
69. (1) Ìàëî êàêîìó òðèáóíó óäàâàëîñü ñâîåé ðå÷üþ ñíèñêàòü ó íàðîäà áîëüøåå ðàñïîëîæåíèå, ÷åì äîáèëñÿ òîãäà ñàìûé ñóðîâûé èç êîíñóëîâ. (2) Äàæå ìîëîäåæü, ïðèâûêøàÿ ñ÷èòàòü óêëîíåíèå îò âîèíñêîé ñëóæáû â ÷àñ îïàñíîñòè ëó÷øèì îðóæèåì ïðîòèâ ïàòðèöèåâ, ãîòîâà áûëà ê áèòâàì. Áåæåíöû èç äåðåâåíü, èçðàíåííûå è îãðàáëåííûå, ðàññêàçûâàëè åùå áîëåå óæàñíîå, ÷åì òî, ÷òî îòêðûâàëîñü âçîðàì, è âåñü Ãîðîä ïåðåïîëíèëñÿ ãíåâîì. (3) Êîãäà ñîáðàëñÿ ñåíàò, âçîðû âñåõ îáðàòèëèñü ê Êâèíêöèþ, åäèíñòâåííîìó, êòî ìîã ñïàñòè âåëè÷èå Ðèìà, êòî, ïî ìíåíèþ çíàòíåéøèõ ñåíàòîðîâ, ñêàçàë ñâîå ñëîâî, äîñòîéíîå êîíñóëüñêîãî çâàíèÿ, äîñòîéíîå åãî ïðåæíèõ êîíñóëüñòâ, äîñòîéíîå âñåé åãî æèçíè, ÷àñòî îòìå÷àâøåéñÿ ïî÷åñòÿìè, íî åùå ÷àùå çàñëóæèâàâøåé èõ. (4) Ïî ìíåíèþ ñåíàòîðîâ, îäíè êîíñóëû, ïðåäàâàÿ ïàòðèöèàíñêîå äîñòîèíñòâî, ëüñòèëè ïëåáåÿì, äðóãèå, ñòðîãî îõðàíÿÿ ïðàâà ñâîåãî ñîñëîâèÿ, ïðèòåñíåíèÿìè îæåñòî÷àëè òîëïó, è òîëüêî Òèò Êâèíêöèé íå çàáûë óïîìÿíóòü â ñâîåé ðå÷è íè î ïàòðèöèàíñêîì âåëè÷èè, íè î ñîãëàñèè ñîñëîâèé, íè î òÿæåëûõ âðåìåíàõ. (5) Åãî è òîâàðèùà åãî ïî êîíñóëüñòâó ïðîñèëè âçÿòü íà ñåáÿ çàáîòó î ãîñóäàðñòâå, òðèáóíîâ çàêëèíàëè âìåñòå ñ êîíñóëàìè îòâåñòè âîéíó îò Ãîðîäà è ïëåáåÿì âíóøèëè ïðè ñòîëü òðåâîæíûõ îáñòîÿòåëüñòâàõ ñëóøàòüñÿ ñåíàòîðîâ: ýòî-äå âçûâàåò ê ñ.175 òðèáóíàì îáùåå îòå÷åñòâî, ìîëÿ çàñòóïèòüñÿ çà ðàçîðåííûå çåìëè è ïî÷òè çàõâà÷åííûé Ãîðîä. (6) Ñ ñîãëàñèÿ âñåõ áûë íàçíà÷åí è ïðîâåäåí íàáîð. Îáúÿâèâ â ñîáðàíèè, ÷òî òåïåðü íåêîãäà ðàññëåäîâàòü, âñå ëè çàïèñàëèñü, êîíñóëû ïðèêàçàëè þíîøàì íà ñëåäóþùèé äåíü ïðèáûòü íà Ìàðñîâî ïîëå, à äëÿ ðàññëåäîâàíèÿ, ìîë, ïðèäåò âðåìÿ ïîñëå îêîí÷àíèÿ âîéíû, è òîò, êòî íå íàéäåò îïðàâäàíèÿ, áóäåò ñ÷èòàòüñÿ áåãëûì. (7) Íà ñëåäóþùèé äåíü ÿâèëèñü âñå. (8) Êàæäàÿ êîãîðòà èçáðàëà ñâîèõ öåíòóðèîíîâ, à âî ãëàâå êîãîðò áûëî ïîñòàâëåíî ïî äâà ñåíàòîðà. Âñå ýòî, êàê ðàññêàçûâàþò, ñäåëàíî áûëî òàê áûñòðî, ÷òî çíàìåíà, â òîò æå äåíü èçâëå÷åííûå êâåñòîðàìè èç êàçíà÷åéñòâà109 è äîñòàâëåííûå íà Ìàðñîâî ïîëå, áûëè ïîäíÿòû åùå äî ïîëóäíÿ è íîâîå âîéñêî, â ñîïðîâîæäåíèè íåìíîãèõ êîãîðò, ñîñòàâëåííûõ èç îïûòíûõ âîèíîâ-äîáðîâîëüöåâ, îñòàíîâèëîñü ó äåñÿòîãî êàìíÿ110. (9) Óæå íà ñëåäóþùèé äåíü îíè óâèäåëè âðàãà è áëèç Êîðáèîíà ïåðåä èõ ëàãåðåì ïîñòàâèëè ñâîé. (10) À íà òðåòèé äåíü ïîáóæäàåìûå — ðèìëÿíå çëîáîé, òå — îò÷àÿíüåì è ñîçíàíèåì âèíû çà ñòîëü ÷àñòûå ìÿòåæè111 áåç ìàëåéøåãî ïðîìåäëåíüÿ âñòóïèëè â áîé. |
69. raro alias tribuni popularis oratio acceptior plebi quam tunc severissimi consulis fuit. [2] iuventus quoque, quae inter tales metus detractationem militiae telum acerrimum adversus patres habere solita erat, arma et bellum spectabat. et agrestium fuga spoliatique in agris et volnerati, foediora iis quae subiciebantur oculis nuntiantes, totam urbem ira implevere. [3] in senatum ubi venture est, ibi vero in Quinctium omnes versi ut unum vindicem maiestatis Romanae intueri, et primores patrum dignam dicere contionem imperio consulari, dignam tot consulatibus ante actis, dignam vita omni, plena honorum saepe gestorum, saepius meritorum. [4] alios consules aut per proditionem dignitatis patrum plebi adulatos aut acerbe tuendo iura ordinis asperiorem domando multitudinem fecisse: T. Quinctium orationem memorem maiestatis patrum concordiaeque ordinum et temporum in primis habuisse. [5] orare eum collegamque ut capesserent rem publicam; orare tribunos ut uno animo cum consulibus bellum ab urbe ac moenibus propulsari vellent plebemque oboedientem in re tam trepida patribus praeberent; appellare tribunos communem patriam auxiliumque eorum implorare vastatis agris, urbe prope oppugnata. [6] consensu omnium dilectus decernitur habeturque. cum consules in contione pronuntiassent tempus non esse causas cognoscendi; omnes iuniores postero die prima luce in campo Martio adessent; [7] cognoscendis causis eorum qui nomina non dedissent bello perfecto se daturos tempus; pro desertore futurum cuius non probassent causam; — omnis iuventus adfuit postero die. [8] cohortes sibi quaeque centuriones legerunt, bini senatores singulis cohortibus praepositi. haec omnia adeo mature perfecta accepimus ut signa eo ipso die a quaestoribus ex aerario prompta delataque in campum quarta diei hora mota ex campo sint exercitusque novus paucis cohortibus veterum militum voluntate sequentibus manserit ad decimum lapidem. [9] insequens dies hostem in conspectum dedit, castraque ad Corbionem castris sunt coniuncta. [10] tertio die, cum ira Romanos, illos, cum totiens rebellassent, conscientia culpae ac desperatio inritaret, mora dimicandi nulla est facta. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß