Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì è Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1940/1984. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
2. (1) Êàðôàãåíÿíå íå òðîíóëè íè Ðåãèé, íè Ëîêðû è îòïëûëè ïîä ðîïîò áðóòòèéöåâ, äàâíî íàçíà÷àâøèõ ýòè ãîðîäà ñåáå íà ðàçãðàáëåíèå. (2) Íè ó êîãî íå ñïðàøèâàÿñü, îíè íàáðàëè è âîîðóæèëè ïÿòíàäöàòü òûñÿ÷ ìîëîäåæè è îòïðàâèëèñü îñàæäàòü Êðîòîí, ãîðîä ãðå÷åñêèé è ïðèìîðñêèé; (3) îíè ðàññ÷èòûâàëè, ÷òî ñèëû èõ çíà÷èòåëüíî óâåëè÷àòñÿ, åñëè èì óäàñòñÿ çàõâàòèòü ãîðîä, õîðîøî óêðåïëåííûé, ñ ãàâàíüþ. (4) Òðåâîæèëî èõ, ÷òî îíè íå ñìåþò íå ïîçâàòü íà ïîìîùü ñåáå êàðôàãåíÿí, ÷òîáû íå ïîêàçàòüñÿ ïëîõèìè ñîþçíèêàìè. Åñëè æå êàðôàãåíÿíå îïÿòü îêàæóòñÿ ñêîðåé ìèðîòâîðöàìè, ÷åì ïîìîùíèêàìè â âîéíå, òî íå áåñïîëåçíîé ëè áóäåò èõ, áðóòòèéöåâ, áîðüáà çà ñâîáîäó Êðîòîíà, êàê ðàíüøå — çà ñâîáîäó Ëîêð. (5) Ñî÷ëè çà ëó÷øåå îòïðàâèòü ïîñëîâ ê Ãàííèáàëó è çàðó÷èòüñÿ åãî ñîãëàñèåì: ïóñòü âçÿòûé Êðîòîí ïðèíàäëåæèò áðóòòèéöàì. (6) Ãàííèáàë îòâåòèë, ÷òî ñîâåùàòüñÿ îá ýòîì íàäî íà ìåñòå äåéñòâèÿ, è îòîñëàë ïîñëîâ ê Ãàííîíó; Ãàííîí ðåøèòåëüíîãî îòâåòà íå äàë. (7) Îí íå õîòåë, ÷òîáû çíàìåíèòûé è áîãàòûé ãîðîä áûë ðàçãðàáëåí, è íàäåÿëñÿ, ÷òî â ñëó÷àå åñëè áðóòòèéöû îñàäÿò åãî, à êàðôàãåíÿíå ïîêàæóò, ÷òî íå îäîáðÿþò ýòîé îñàäû è íå ïîìîãàþò åé, òî òåì ñêîðåå êðîòîíöû îòïàäóò ê íèì. (8) Êðîòîíöû ñòðîèëè ïëàíû ðàçíûå è ðàçíîãî õîòåëè; ãîðîäà Èòàëèè ñëîâíî ïîñòèãëà îäíà áîëåçíü: ðàçíîãëàñèå ìåæäó ÷åðíüþ è çíàòüþ3 — ñåíàò áëàãîâîëèë ê ðèìëÿíàì, ïðîñòîé íàðîä òÿíóëî ê êàðôàãåíÿíàì. (9) Îá ýòîì ðàçíîãëàñèè ñîîáùèë áðóòòèéöàì ïåðåáåæ÷èê èç ãîðîäà. Îí ãîâîðèë, ÷òî ãëàâàðü ÷åðíè Àðèñòîìàõ ñîâåòóåò ñäàòü ãîðîä; ÷òî â áîëüøîì, øèðîêî ðàñêèíóâøåìñÿ ãîðîäå ñåíàòîðñêèå êàðàóëû ðàññòàâëåíû ðåäêî, à òóäà, ãäå íà êàðàóëå ñòîÿò ëþäè èç ïðîñòîãî íàðîäà, ïðîíèêíóòü ëåãêî. (10) Ïî ñîâåòó ïåðåáåæ÷èêà è ïî åãî óêàçàíèÿì áðóòòèéöû îáëîæèëè ãîðîä; ÷åðíü âïóñòèëà èõ, è ñ ïåðâîãî æå íàòèñêà îíè çàõâàòèëè âñå, êðîìå êðåïîñòè. (11) Êðåïîñòü äåðæàëè â ñâîèõ ðóêàõ îïòèìàòû, çàãîòîâèâøèå ñåáå çàðàíåå óáåæèùå íà òàêîé ñëó÷àé; òóäà æå áåæàë è Àðèñòîìàõ, ñëîâíî îí ñîâåòîâàë ïåðåäàòü ãîðîä êàðôàãåíÿíàì, à íå áðóòòèéöàì. |
2. Sic a freto Poeni reducti frementibus Bruttiis quod Regium ac Locros, quas urbes direpturos se destinaverant, intactas reliquissent. [2] Itaque per se ipsi conscriptis armatisque iuventutis suae quindecim milibus ad Crotonem oppugnandum pergunt ire, Graecam et ipsam urbem et maritimam, [3] plurimum accessurum opibus, si in ora maris urbem ac portum moenibus validam tenuissent, credentes. [4] Ea cura angebat quod neque non accersere ad auxilium Poenos satis audebant, ne quid non pro sociis egisse viderentur et, si Poenus rursus magis arbiter pacis quam adiutor belli fuisset, ne in libertatem Crotonis, sicut ante Locrorum, frustra pugnaretur. [5] Itaque optimum visum est ad Hannibalem mitti legatos caverique ab eo ut receptus Croto Bruttiorum esset. [6] Hannibal cum praesentium eam consultationem esse respondisset et ad Hannonem eos reiecisset, ab Hannone nihil certi ablatum. [7] Nec diripi volebat nobilem atque opulentam urbem et sperabat, cum Bruttius oppugnaret, Poenos nec probare nec iuvare eam oppugnationem appareret, eo maturius ad se defecturos. [8] Crotone nec consilium unum inter populares nec voluntas erat. Unus velut morbus invaserat omnes Italiae civitates ut plebes ab optimatibus dissentirent, senatus Romanis faveret, plebs ad Poenos rem traheret. [9] Eam dissensionem in urbe perfuga nuntiat Bruttiis: Aristomachum esse principem plebis tradendaeque auctorem urbis, et in vasta urbe lateque moenibus disiectis raras stationes custodiasque senatorum esse; quacumque custodiant plebis homines, ea patere aditum. [10] Auctore ac duce perfuga Bruttii corona cinxerunt urbem acceptique ab plebe primo impetu omnem praeter arcem cepere. [11] Arcem optimates tenebant praeparato iam ante ad talem casum perfugio. Eodem Aristomachus perfugit, tamquam Poenis, non Bruttiis auctor urbis tradendae fuisset. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß