Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì è Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1940/1984. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
5. (1) Äàæå õîðîøåìó, ðàçóìíîìó ïðååìíèêó Ãèåðîíà, ñòîëü ëþáèìîãî ñèðàêóçÿíàìè, íåëåãêî áûëî áû ñîõðàíèòü èõ áëàãîñêëîííîñòü. (2) Íî Ãèåðîíèì ñâîèìè ïîðîêàìè çàñòàâëÿë òîñêîâàòü ïî äåäó: (3) ïðåæäå âñåãî îí âèäîì ñâîèì ïîêàçûâàë, êàêîâà ïðîïàñòü ìåæäó íèì è îñòàëüíûìè. (4) Ëþäè, çà ñòîëüêî ëåò ïðèâûêøèå ê òîìó, ÷òî íè Ãèåðîí, íè åãî ñûí Ãåëîí15 íå îòëè÷àëèñü îò ïðî÷èõ ãðàæäàí îäåæäîé èëè êàêîé-òî îñîáîé ïðèìåòîé, óâèäåëè Ãèåðîíèìà â ïóðïóðíîé ìàíòèè ñ äèàäåìîé, âûåçæàâøåãî èç äâîðöà êàê òèðàí Äèîíèñèé, ÷åòâåðíåé áåëûõ êîíåé â ñîïðîâîæäåíèè âîîðóæåííîé ñâèòû. (5) Ýòîé ãîðäåëèâîé ïûøíîñòè ñîîòâåòñòâîâàëè ïðåíåáðåæåíèå êî âñåì, ìàíåðà ñâûñîêà ñëóøàòü, îáèäíûå ñëîâà, äîñòóï, çàòðóäíåííûé íå òîëüêî ÷óæèì, íî äàæå îïåêóíàì, íîâûå ïðèõîòè, áåñ÷åëîâå÷íàÿ æåñòîêîñòü16. (6) Òàêîé óæàñ íàïàë íà âñåõ, ÷òî íåêîòîðûå îïåêóíû äîáðîâîëüíîé ñìåðòüþ èëè áåãñòâîì èçáàâèëè ñåáÿ îò ñòðàõà ïûòîê. (7) Ðàçãîâîðû òðîèõ, åäèíñòâåííî âõîæèõ âî äâîðåö, — Àäðàíîäîðà è Çîèïïà, Ãèåðîíèìîâûõ çÿòüåâ, è íåêîåãî Ôðàçîíà — íå îáðàùàëè íà ñåáÿ îñîáîãî âíèìàíèÿ þíîøè, (8) íî èõ ãîðÿ÷èå ñïîðû (Ôðàçîíà òÿíóëî ê ðèìëÿíàì, à äâóõ äðóãèõ — ê êàðôàãåíÿíàì) èíîãäà åãî çàíèìàëè. (9)  ýòî âðåìÿ ñîñòàâëåí áûë çàãîâîð íà æèçíü öàðÿ, î ÷åì äîíåñ íåêèé Êàëëîí, ðîâåñíèê Ãèåðîíèìà, ñ äåòñòâà ñîñòîÿâøèé ïðè íåì íà ïðàâàõ ñâîåãî ÷åëîâåêà. (10) Äîíîñ÷èê ìîã íàçâàòü òîëüêî îäíîãî èç çàãîâîðùèêîâ, Ôåîäîòà, êîòîðûé ñàì åìó îòêðûëñÿ. Ñõâà÷åííûé è ñ.153 ïåðåäàííûé Àäðàíîäîðó íà ïûòêó, Ôåîäîò ñåé÷àñ æå ñîçíàëñÿ, íî ñîîáùíèêîâ íå âûäàë; (11) íàêîíåö, èñòåðçàííûé ìóêàìè íåñòåðïèìûìè, ïðèòâîðÿñü, ÷òî ïîáåæäåí áîëüþ, ïîêàçàë, íî íå íà ñîó÷àñòíèêîâ, à íà ëþäåé íåâèíîâíûõ è îáîëãàë Ôðàçîíà, íàçâàâ åãî ãëàâîé çàãîâîðà: òîâàðèùè åãî îòâàæèëèñü-äå íà òàêîå äåëî, òîëüêî ïîëàãàÿñü íà ñòîëü ìîãóùåñòâåííîãî ïðåäâîäèòåëÿ. (12) Ñòåíàÿ îò áîëè, îí ïîìèíàë ñàìûõ ãíóñíûõ ïðèñïåøíèêîâ öàðÿ, êàêèå òîëüêî ïðèõîäèëè â ãîëîâó. (13) Óñëûøàâ èìÿ Ôðàçîíà, öàðü âïîëíå óâåðèëñÿ â ïðàâäèâîñòè äîíîñ÷èêà. Ôðàçîíà òîò÷àñ ïîâåëè íà êàçíü, à ñ íèì è ïðî÷èõ — òîæå íåâèíîâíûõ. (14) Íèêòî èç çàãîâîðùèêîâ íå ñêðûâàëñÿ è íå áåæàë, õîòÿ ïûòêè ïðîäîëæàëèñü äîëãî: äî òàêîé ñòåïåíè ïîëàãàëèñü íà ìóæåñòâî è âåðíîñòü Ôåîäîòà è äî òàêîé ñòåïåíè ñàì Ôåîäîò áûë óâåðåí, ÷òî ó íåãî õâàòèò ñèë ñêðûòü òî, ÷òî íàäëåæèò ñêðûâàòü. |
5. Vix quidem ulli vel bono moderatoque regi facilis erat favor apud Syracusanos, succedenti tantae caritati Hieronis; [2] verum enimvero Hieronymus, velut suis vitiis desiderabilem efficere vellet avum, primo statim conspectu omnia quam disparia essent ostendit. [3] Nam qui per tot annos Hieronem filiumque eius Gelonem nec vestis habitu nec alio ullo insigni differentes a ceteris civibus vidissent, ei conspexere purpuram ac diadema ac satellites armatos, [4] quadrigisque etiam alborum equorum interdum ex regia procedentem more Dionysi tyranni. [5] Hunc tam superbum apparatum habitumque convenientes sequebantur contemptus omnium hominum, superbae aures, contumeliosa dicta, rari aditus non alienis modo sed tutoribus etiam, libidines novae, inhumana crudelitas. [6] Itaque tantus omnis terror invaserat ut quidam ex tutoribus aut morte voluntaria aut fuga praeverterent metum suppliciorum. [7] Tres ex iis, quibus solis aditus in domum familiarior erat, Adranodorus et Zoippus, generi Hieronis, et Thraso quidam, de aliis quidem rebus haud magnopere audiebantur; [8] tendendo autem duo ad Carthaginienses, Thraso ad societatem Romanam, certamine ac studiis interdum in se convertebant animum adulescentis, [9] cum coniuratio in tyranni caput facta indicatur per Callonem quendam, aequalem Hieronymi et iam inde a puero in omnia familiaria iura adsuetum. [10] Index unum ex coniuratis Theodotum, a quo ipse appellatus erat, nominare potuit. Qui conprensus extemplo traditusque Adranodoro torquendus, de se ipse haud cunctanter fassus conscios celabat. [11] Postremo, cum omnibus intolerandis patientiae humanae cruciatibus laceraretur, victum malis se simulans avertit ab consciis in insontes indicium, [12] Thrasonem esse auctorem consilii mentitus, nec nisi tam potenti duce confisos rem tantam ausuros fuisse; [13] addit socios ab latere tyranni quorum capita vilissima fingenti inter dolores gemitusque occurrere. Maxime animo tyranni credibile indicium Thraso nominatus fecit; itaque extemplo traditur ad supplicium, adiectique poenae ceteri iuxta insontes. [14] Consciorum nemo, cum diu socius consilii torqueretur, aut latuit aut fugit; tantum illis in virtute ac fide Theodoti fiduciae fuit tantumque ipsi Theodoto virium ad arcana occultanda. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß