Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXIV, ãë. 5

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1991.
Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì è Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1940/1984.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

5. (1) Äàæå õîðî­øå­ìó, ðàçóì­íî­ìó ïðå­åì­íè­êó Ãèåðî­íà, ñòîëü ëþáè­ìî­ãî ñèðà­êó­çÿ­íà­ìè, íåëåã­êî áûëî áû ñîõðà­íèòü èõ áëà­ãî­ñêëîí­íîñòü. (2) Íî Ãèåðî­íèì ñâî­è­ìè ïîðî­êà­ìè çàñòàâ­ëÿë òîñ­êî­âàòü ïî äåäó: (3) ïðåæ­äå âñå­ãî îí âèäîì ñâî­èì ïîêà­çû­âàë, êàêî­âà ïðî­ïàñòü ìåæ­äó íèì è îñòàëü­íû­ìè. (4) Ëþäè, çà ñòîëü­êî ëåò ïðè­âûê­øèå ê òîìó, ÷òî íè Ãèåðîí, íè åãî ñûí Ãåëîí15 íå îòëè­÷à­ëèñü îò ïðî­÷èõ ãðàæ­äàí îäåæ­äîé èëè êàêîé-òî îñî­áîé ïðè­ìå­òîé, óâèäå­ëè Ãèåðî­íè­ìà â ïóð­ïóð­íîé ìàí­òèè ñ äèà­äå­ìîé, âûåç­æàâ­øå­ãî èç äâîð­öà êàê òèðàí Äèî­íè­ñèé, ÷åò­âåð­íåé áåëûõ êîíåé â ñîïðî­âîæ­äå­íèè âîîðó­æåí­íîé ñâè­òû. (5) Ýòîé ãîð­äå­ëè­âîé ïûø­íî­ñòè ñîîò­âåò­ñò­âî­âà­ëè ïðå­íå­áðå­æå­íèå êî âñåì, ìàíå­ðà ñâû­ñî­êà ñëó­øàòü, îáèä­íûå ñëî­âà, äîñòóï, çàòðóä­íåí­íûé íå òîëü­êî ÷óæèì, íî äàæå îïå­êó­íàì, íîâûå ïðè­õî­òè, áåñ­÷å­ëî­âå÷­íàÿ æåñòî­êîñòü16. (6) Òàêîé óæàñ íàïàë íà âñåõ, ÷òî íåêî­òî­ðûå îïå­êó­íû äîá­ðî­âîëü­íîé ñìåð­òüþ èëè áåã­ñò­âîì èçáà­âè­ëè ñåáÿ îò ñòðà­õà ïûòîê. (7) Ðàç­ãî­âî­ðû òðî­èõ, åäèí­ñò­âåí­íî âõî­æèõ âî äâî­ðåö, — Àäðà­íî­äî­ðà è Çîèï­ïà, Ãèåðî­íè­ìî­âûõ çÿòüåâ, è íåêî­å­ãî Ôðà­çî­íà — íå îáðà­ùà­ëè íà ñåáÿ îñî­áî­ãî âíè­ìà­íèÿ þíî­øè, (8) íî èõ ãîðÿ­÷èå ñïî­ðû (Ôðà­çî­íà òÿíó­ëî ê ðèì­ëÿ­íàì, à äâóõ äðó­ãèõ — ê êàð­ôà­ãå­íÿ­íàì) èíî­ãäà åãî çàíè­ìà­ëè. (9)  ýòî âðå­ìÿ ñîñòàâ­ëåí áûë çàãî­âîð íà æèçíü öàðÿ, î ÷åì äîíåñ íåêèé Êàë­ëîí, ðîâåñ­íèê Ãèåðî­íè­ìà, ñ äåò­ñòâà ñîñòî­ÿâ­øèé ïðè íåì íà ïðà­âàõ ñâî­åãî ÷åëî­âå­êà. (10) Äîíîñ­÷èê ìîã íàçâàòü òîëü­êî îäíî­ãî èç çàãî­âîð­ùè­êîâ, Ôåî­äî­òà, êîòî­ðûé ñàì åìó îòêðûë­ñÿ. Ñõâà­÷åí­íûé è ñ.153 ïåðå­äàí­íûé Àäðà­íî­äî­ðó íà ïûò­êó, Ôåî­äîò ñåé­÷àñ æå ñîçíàë­ñÿ, íî ñîîáù­íè­êîâ íå âûäàë; (11) íàêî­íåö, èñòåð­çàí­íûé ìóêà­ìè íåñòåð­ïè­ìû­ìè, ïðè­òâî­ðÿñü, ÷òî ïîáåæ­äåí áîëüþ, ïîêà­çàë, íî íå íà ñîó÷àñò­íè­êîâ, à íà ëþäåé íåâè­íîâ­íûõ è îáî­ëãàë Ôðà­çî­íà, íàçâàâ åãî ãëà­âîé çàãî­âî­ðà: òîâà­ðè­ùè åãî îòâà­æè­ëèñü-äå íà òàêîå äåëî, òîëü­êî ïîëà­ãà­ÿñü íà ñòîëü ìîãó­ùå­ñò­âåí­íî­ãî ïðåä­âî­äè­òå­ëÿ. (12) Ñòå­íàÿ îò áîëè, îí ïîìè­íàë ñàìûõ ãíóñ­íûõ ïðè­ñïåø­íè­êîâ öàðÿ, êàêèå òîëü­êî ïðè­õî­äè­ëè â ãîëî­âó. (13) Óñëû­øàâ èìÿ Ôðà­çî­íà, öàðü âïîëíå óâå­ðèë­ñÿ â ïðàâ­äè­âî­ñòè äîíîñ­÷è­êà. Ôðà­çî­íà òîò­÷àñ ïîâå­ëè íà êàçíü, à ñ íèì è ïðî­÷èõ — òîæå íåâè­íîâ­íûõ. (14) Íèêòî èç çàãî­âîð­ùè­êîâ íå ñêðû­âàë­ñÿ è íå áåæàë, õîòÿ ïûò­êè ïðî­äîë­æà­ëèñü äîë­ãî: äî òàêîé ñòå­ïå­íè ïîëà­ãà­ëèñü íà ìóæå­ñòâî è âåð­íîñòü Ôåî­äî­òà è äî òàêîé ñòå­ïå­íè ñàì Ôåî­äîò áûë óâå­ðåí, ÷òî ó íåãî õâà­òèò ñèë ñêðûòü òî, ÷òî íàä­ëå­æèò ñêðû­âàòü.

5. Vix qui­dem ul­li vel bo­no mo­de­ra­to­que re­gi fa­ci­lis erat fa­vor apud Sy­ra­cu­sa­nos, suc­ce­den­ti tan­tae ca­ri­ta­ti Hie­ro­nis; [2] ve­rum enim­ve­ro Hie­ro­ny­mus, ve­lut suis vi­tiis de­si­de­ra­bi­lem ef­fi­ce­re vel­let avum, pri­mo sta­tim conspec­tu om­nia quam dis­pa­ria es­sent os­ten­dit. [3] Nam qui per tot an­nos Hie­ro­nem fi­lium­que eius Ge­lo­nem nec ves­tis ha­bi­tu nec alio ul­lo in­sig­ni dif­fe­ren­tes a ce­te­ris ci­vi­bus vi­dis­sent, ei conspe­xe­re pur­pu­ram ac dia­de­ma ac sa­tel­li­tes ar­ma­tos, [4] quad­ri­gis­que etiam al­bo­rum equo­rum in­ter­dum ex re­gia pro­ce­den­tem mo­re Dio­ny­si ty­ran­ni. [5] Hunc tam su­per­bum ap­pa­ra­tum ha­bi­tum­que con­ve­nien­tes se­que­ban­tur con­temptus om­nium ho­mi­num, su­per­bae aures, con­tu­me­lio­sa dic­ta, ra­ri adi­tus non alie­nis mo­do sed tu­to­ri­bus etiam, li­bi­di­nes no­vae, in­hu­ma­na cru­de­li­tas. [6] Ita­que tan­tus om­nis ter­ror in­va­se­rat ut qui­dam ex tu­to­ri­bus aut mor­te vo­lun­ta­ria aut fu­ga prae­ver­te­rent me­tum suppli­cio­rum. [7] Tres ex iis, qui­bus so­lis adi­tus in do­mum fa­mi­lia­rior erat, Ad­ra­no­do­rus et Zoip­pus, ge­ne­ri Hie­ro­nis, et Thra­so qui­dam, de aliis qui­dem re­bus haud mag­no­pe­re audie­ban­tur; [8] ten­den­do autem duo ad Car­tha­gi­nien­ses, Thra­so ad so­cie­ta­tem Ro­ma­nam, cer­ta­mi­ne ac stu­diis in­ter­dum in se con­ver­te­bant ani­mum adu­les­cen­tis, [9] cum co­niu­ra­tio in ty­ran­ni ca­put fac­ta in­di­ca­tur per Cal­lo­nem quen­dam, aequa­lem Hie­ro­ny­mi et iam in­de a pue­ro in om­nia fa­mi­lia­ria iura ad­sue­tum. [10] In­dex unum ex co­niu­ra­tis Theo­do­tum, a quo ip­se ap­pel­la­tus erat, no­mi­na­re po­tuit. Qui conpren­sus ex­templo tra­di­tus­que Ad­ra­no­do­ro tor­quen­dus, de se ip­se haud cunctan­ter fas­sus conscios ce­la­bat. [11] Postre­mo, cum om­ni­bus in­to­le­ran­dis pa­tien­tiae hu­ma­nae cru­cia­ti­bus la­ce­ra­re­tur, vic­tum ma­lis se si­mu­lans aver­tit ab consciis in in­son­tes in­di­cium, [12] Thra­so­nem es­se auc­to­rem con­si­lii men­ti­tus, nec ni­si tam po­ten­ti du­ce con­fi­sos rem tan­tam ausu­ros fuis­se; [13] ad­dit so­cios ab la­te­re ty­ran­ni quo­rum ca­pi­ta vi­lis­si­ma fin­gen­ti in­ter do­lo­res ge­mi­tus­que oc­cur­re­re. Ma­xi­me ani­mo ty­ran­ni cre­di­bi­le in­di­cium Thra­so no­mi­na­tus fe­cit; ita­que ex­templo tra­di­tur ad suppli­cium, adiec­ti­que poe­nae ce­te­ri iux­ta in­son­tes. [14] Conscio­rum ne­mo, cum diu so­cius con­si­lii tor­que­re­tur, aut la­tuit aut fu­git; tan­tum il­lis in vir­tu­te ac fi­de Theo­do­ti fi­du­ciae fuit tan­tum­que ip­si Theo­do­to vi­rium ad ar­ca­na oc­cul­tan­da.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 15Óìåð­øèé ïðè æèç­íè îòöà.
  • 16Íèæå (ãë. 25, 1—2) Ëèâèé âñþ îòâåò­ñò­âåí­íîñòü çà ïîâåäå­íèå þíî­ãî öàðÿ âîç­ëà­ãà­åò íà åãî îïå­êó­íîâ.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364002406 1364002407 1364002408