Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXIV, ãë. 4

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1991.
Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì è Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1940/1984.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9

4. (1)  Ñèöè­ëèè âñå äëÿ ðèì­ëÿí èçìå­íè­ëîñü ñî ñìåð­òüþ Ãèåðî­íà è ïåðå­õî­äîì âëà­ñòè ê åãî âíó­êó Ãèåðî­íè­ìó12, ìàëü­÷è­êó, êîòî­ðî­ìó íå ïîä ñèëó áûëî óìå­ðåí­íî ïîëü­çî­âàòü­ñÿ äàæå ñâî­åé ñâî­áî­äîé, à íå òî ÷òî âëà­ñòüþ. (2) Åãî âîç­ðàñ­òîì è íàêëîí­íî­ñòÿ­ìè âîñ­ïîëü­çî­âà­ëèñü îïå­êó­íû è äðó­çüÿ è ñòîëê­íó­ëè åãî â ñàìûé îìóò. Ãîâî­ðÿò, Ãèåðîí, ïðåä­âèäÿ ýòî, õîòåë â ãëó­áî­êîé ñòà­ðî­ñòè ñ.152 îñòà­âèòü Ñèðà­êó­çû ñâî­áîä­íû­ìè, ÷òîáû ãîñóäàð­ñòâî, ñîçäàí­íîå è îêðåï­øåå â äîá­ðûõ íðà­âàõ, íå ïîãèá­ëî, ñòàâ èãðóø­êîé äëÿ âëà­äû­êè-ìàëü­÷è­êà. (3) Ýòî­ìó íàìå­ðå­íèþ èçî âñåõ ñèë âîñ­ïðî­òè­âè­ëèñü äî÷å­ðè13, ðàñ­ñ÷è­òû­âàÿ, ÷òî ìàëü­÷èê áóäåò íàçû­âàòü­ñÿ öàðåì, ïðà­âèòü æå âñåì áóäóò îíè è ìóæüÿ èõ, Àäðà­íî­äîð è Çîèïï, êîòî­ðûå îñòàâ­ëå­íû áûëè ãëàâ­íû­ìè îïå­êó­íà­ìè. (4) Íåëåã­êî áûëî ñòà­ðè­êó íà äåâÿ­íî­ñòîì ãîäó æèç­íè, äåíü è íî÷ü îñà­æäàå­ìî­ìó æåí­ñêè­ìè ëàñ­êà­ìè, ñîõðà­íèòü ìûñ­ëè ñâî­áîä­íû­ìè è äóìàòü íå î ñåìüå, à î ãîñóäàð­ñòâå. (5) Îí òîëü­êî îñòà­âèë ìàëü­÷è­êó ïÿò­íà­äöàòü îïå­êó­íîâ è, óìè­ðàÿ, ïðî­ñèë èõ õðà­íèòü âåð­íîñòü ðèì­ñêî­ìó íàðî­äó, íåðó­øè­ìî èì ïÿòü­äå­ñÿò ëåò ñîáëþäàå­ìóþ14, à ìàëü­÷è­êà âåñòè ïî ñëåäàì äåäà è íàñòàâ­ëÿòü â ïðà­âè­ëàõ, â êîòî­ðûõ îí áûë âîñ­ïè­òàí. (6) Îïå­êó­íû îáíà­ðî­äî­âà­ëè ýòî çàâå­ùà­íèå è âûâå­ëè ê ñîáðàâ­øå­ìó­ñÿ íàðî­äó ìàëü­÷è­êà — åìó áûëî óæå ëåò ïÿò­íà­äöàòü. (7) Ñðå­äè íàðî­äà ðàñ­ñòà­âè­ëè íåñêîëü­êî ÷åëî­âåê, êîòî­ðûå êðè­êà­ìè îäîá­ðè­ëè áû çàâå­ùà­íèå, íî îñòàëü­íûå ñëîâ­íî ïîòå­ðÿ­ëè îòöà è âñå­ãî áîÿ­ëèñü â îñè­ðî­òå­ëîì ãîñóäàð­ñòâå. (8) Íàðîä âçÿë íà ñåáÿ ïîñëåä­íèé äîëã; ñêî­ðåå ëþáîâü ãðàæ­äàí, à íå çàáîòû ðîä­ñò­âåí­íè­êîâ, ñäå­ëà­ëà ïîõî­ðî­íû öàð­ñêè­ìè è ñëàâ­íû­ìè. (9) Âñêî­ðå Àäðà­íî­äîð óäà­ëèë îñòàëü­íûõ îïå­êó­íîâ, òâåð­äÿ, ÷òî Ãèåðî­íèì óæå þíî­øà è ñïî­ñî­áåí ïðà­âèòü; ñàì ñëî­æèë ñ ñåáÿ îïå­êóí­ñêèå îáÿ­çàí­íî­ñòè, îáùèå ó íåãî ñî ìíî­ãè­ìè, íî âïîëíå èñïîëü­çî­âàí­íûå òîëü­êî èì.

4. In Si­ci­lia Ro­ma­nis om­nia mu­ta­ve­rat mors Hie­ro­nis reg­num­que ad Hie­ro­ny­mum ne­po­tem eius transla­tum, pue­rum vix­dum li­ber­ta­tem, ne­dum do­mi­na­tio­nem mo­di­ce la­tu­rum. [2] Eam aeta­tem, id in­ge­nium tu­to­res at­que ami­ci ad prae­ci­pi­tan­dum in om­nia vi­tia ac­ce­pe­runt. Quae ita fu­tu­ra cer­nens Hie­ro ul­ti­ma se­nec­ta vo­luis­se di­ci­tur li­be­ras Sy­ra­cu­sas re­lin­que­re, ne sub do­mi­na­tu pue­ri­li per lu­dib­rium bo­nis ar­ti­bus par­tum fir­ma­tum­que in­te­ri­ret reg­num. [3] Huic con­si­lio eius sum­ma ope obsti­te­re fi­liae, no­men re­gium pe­nes pue­rum fu­tu­rum ra­tae, re­gi­men re­rum om­nium pe­nes se vi­ros­que suos Ad­ra­no­do­rum et Zoip­pum, qui tu­to­rum pri­mi re­lin­que­ban­tur. [4] Non fa­ci­le erat no­na­gen­si­mum iam agen­ti an­num, cir­cum­ses­so dies noc­tes­que mu­lieb­ri­bus blan­di­tiis, li­be­ra­re ani­mum et con­ver­te­re ad pub­li­cam a pri­va­ta cu­ram. [5] Ita­que tu­to­res mo­do quin­de­cim pue­ro re­lin­quit, quos pre­ca­tus est mo­riens ut fi­dem er­ga po­pu­lum Ro­ma­num quin­qua­gin­ta an­nos ab se cul­tam in­vio­la­tam ser­va­rent iuve­nem­que suis po­tis­si­mum ves­ti­giis in­sis­te­re vel­lent et dis­cip­li­nae in qua educ­tus es­set. [6] Haec man­da­ta. Cum ex­pi­ras­set, tu­to­res tes­ta­men­to pro­la­to pue­ro­que in con­tio­nem pro­duc­to — erat autem quin­de­cim tum fer­me an­no­rum — [7] pau­cis, qui per con­tio­nem ad ex­ci­tan­dos cla­mo­res dis­po­si­ti erant, adpro­ban­ti­bus tes­ta­men­tum, ce­te­ris ve­lut pat­re amis­so in or­ba ci­vi­ta­te om­nia ti­men­ti­bus . . . [8] Fu­nus fit re­gium, ma­gis amo­re ci­vium et ca­ri­ta­te quam cu­ra suo­rum ce­leb­re. [9] Bre­vi dein­de ce­te­ros tu­to­res sum­mo­vet Ad­ra­no­do­rus, iuve­nem iam es­se dic­ti­tans Hie­ro­ny­mum ac reg­ni po­ten­tem; de­po­nen­do­que tu­te­lam ip­se, quae cum plu­ri­bus com­mu­nis erat, in se unum om­nium vi­res con­ver­tit.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 12Ãèåðî­íèì áûë ñûíîì Ãåëî­íà (ñì.: XXIII, 30, 11) è âíó÷­êè (ñêî­ðåå, ÷åì äî÷å­ðè) Ïèð­ðà Íåðå­èäû.
  • 13Äåìà­ðà­òà è Ãåðàê­ëèÿ.
  • 14Öèô­ðà îêðóã­ëåí­íàÿ (ñ 263 ïî 215 ã. äî í. ý.). Î Ãèåðîíå êàê î âåð­íåé­øåì ñîþç­íè­êå Ðèìà çäåñü Ëèâèé ãîâî­ðèò â òðå­òèé ðàç. Ñð.: XXI, 50, 7—9; XXII, 37, 1—10.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327007042 1327008013 1364002405 1364002406 1364002407