История Рима от основания города

Книга XXVI, гл. 25

25. Phi­lip­po Aeto­lo­rum de­fec­tio Pel­lae hi­ber­nan­ti ad­la­ta est. Ita­que quia pri­mo ve­re mo­tu­rus exer­ci­tum in Grae­ciam erat, [2] ut Il­ly­rios fi­ni­tu­mas­que eis ur­bes ab ter­go me­tu quie­tas Ma­ce­do­nia ha­be­ret, ex­pe­di­tio­nem su­bi­tam in Ori­ci­no­rum at­que Apol­lo­nia­tium fi­nes fe­cit, eg­res­sos­que Apol­lo­nia­tas cum mag­no ter­ro­re ac pa­vo­re com­pu­lit intra mu­ros. [3] Vas­ta­tis pro­xi­mis Il­ly­ri­ci in Pe­la­go­niam eadem ce­le­ri­ta­te ver­tit iter; in­de Dar­da­no­rum ur­bem Sin­tiam, in Ma­ce­do­niam tran­si­tum Dar­da­nis fac­tu­ram, ce­pit. [4] His rap­tim ac­tis, me­mor Aeto­li­ci iuncti­que cum eo Ro­ma­ni bel­li per Pe­la­go­niam et Lyn­cum et Bot­tiaeam in Thes­sa­liam des­cen­dit — [5] ad bel­lum se­cum ad­ver­sus Aeto­los ca­pes­sen­dum in­ci­ta­ri pos­se ho­mi­nes cre­de­bat — et re­lic­to ad fau­ces Thes­sa­liae Per­seo cum quat­tuor mi­li­bus ar­ma­to­rum ad ar­cen­dos adi­tu Aeto­los, [6] ip­se, pri­us­quam maio­ri­bus oc­cu­pa­re­tur re­bus, in Ma­ce­do­niam at­que in­de in Thra­ciam exer­ci­tum ac Mae­dos du­xit. [7] In­cur­re­re ea gens in Ma­ce­do­niam so­li­ta erat, ubi re­gem oc­cu­pa­tum ex­ter­no bel­lo ac si­ne prae­si­dio es­se reg­num sen­sis­set. [8] Ad fran­gen­das igi­tur vi­res gen­tis si­mul vas­ta­re ag­ros et ur­bem Iam­pho­ryn­nam, ca­put ar­cem­que Mae­di­cae, op­pug­na­re coe­pit. [9] Sco­pas ubi pro­fec­tum in Thra­ciam re­gem oc­cu­pa­tum­que ibi bel­lo audi­vit, ar­ma­ta om­ni iuven­tu­te Aeto­lo­rum bel­lum in­fer­re Acar­na­niae pa­rat. [10] Ad­ver­sus quos Acar­na­num gens, et vi­ri­bus im­par et iam Oenia­das Na­sum­que amis­sa cer­nens Ro­ma­na­que in­su­per ar­ma ingrue­re, ira ma­gis instruit quam con­si­lio bel­lum. [11] Co­niu­gi­bus li­be­ris­que et se­nio­ri­bus su­per se­xa­gin­ta an­nos in pro­pin­quam Epi­rum mis­sis, ab quin­de­cim ad se­xa­gin­ta an­nos co­niu­rant ni­si vic­to­res se non re­di­tu­ros: [12] qui vic­tus acie ex­ces­sis­set, eum ne quis ur­be, tec­to, men­sa, la­re re­ci­pe­ret, di­ram ex­sec­ra­tio­nem in po­pu­la­ris, ob­tes­ta­tio­nem quam sanctis­si­mam po­tue­runt ad­ver­sus hos­pi­tes com­po­sue­runt; [13] pre­ca­ti­que si­mul Epi­ro­tas sunt ut, qui suo­rum in acie ce­ci­dis­sent, eos uno tu­mu­lo con­te­ge­rent, ad­fi­ge­rentque hu­ma­tis ti­tu­lum: [14] «Hic si­ti sunt Acar­na­nes, qui ad­ver­sus vim at­que iniu­riam Aeto­lo­rum pro pat­ria pug­nan­tes mor­tem oc­cu­bue­runt». [15] Per haec in­ci­ta­tis ani­mis castra in extre­mis fi­ni­bus suis ob­via hos­ti po­sue­runt. Nun­tiis ad Phi­lip­pum mis­sis, quan­to res in discri­mi­ne es­set, omit­te­re Phi­lip­pum id quod in ma­ni­bus erat coe­ge­runt bel­lum, Iam­pho­ryn­na per de­di­tio­nem re­cep­ta et pros­pe­ro alio suc­ces­su re­rum. [16] Aeto­lo­rum im­pe­tum tar­da­ve­rat pri­mo co­niu­ra­tio­nis fa­ma Acar­na­ni­cae; dein­de audi­tus Phi­lip­pi ad­ven­tus reg­re­di etiam in in­ti­mos coe­git fi­nes. [17] Nec Phi­lip­pus, quam­quam, ne oppri­me­ren­tur Acar­na­nes, iti­ne­ri­bus mag­nis ierat, ultra Dium est prog­res­sus. In­de, cum audis­set re­di­tum Aeto­lo­rum ex Acar­na­nia, et ip­se Pel­lam re­diit.