Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1949/1995. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
23. (1) Íî çäåñü â ïûëó ñðàæåíèÿ è ïî ïðàâó âîéíû óáèâàëè ðàçúÿðåííûõ âðàãîâ, òîëüêî ÷òî íàëàäèâøèõ, à òåïåðü îêàçûâàâøèõ âîîðóæåííîå ñîïðîòèâëåíèå; (2) óæàñíîé áûëà äðóãàÿ áîéíÿ — â ãîðîäå. Òóò ñâîè æå ñîãðàæäàíå èçáèâàëè áåçîðóæíûõ è áåççàùèòíûõ æåíùèí è äåòåé; â ïûëàþùèé êîñòåð áðîñàëè ÷àñòî åùå æèâûõ; ïîòîêè êðîâè ãàñèëè ïðîáèâàþùååñÿ ïëàìÿ. Íàêîíåö, óñòàâ îò ýòîãî ãîðåñòíîãî èçáèåíèÿ, þíîøè ñàìè, êàê áûëè, ñ îðóæèåì, áðîñèëèñü ïðÿìî â ïëàìÿ. (3) Òóò êàê ðàç ïîÿâèëèñü ïîáåäèòåëè-ðèìëÿíå. Óâèäàâ ñòîëü ñòðàøíîå çðåëèùå, îíè ñíà÷àëà îñòîëáåíåëè, (4) íî âîò â ãðóäå ïðî÷èõ âåùåé áëåñíóëî çîëîòî è ñåðåáðî; ïî ïðèðîäíîé ÷åëîâå÷åñêîé æàäíîñòè ñîëäàòû õîòåëè âûõâàòèòü åãî èç îãíÿ; îäíèõ îõâàòèëî ïëàìÿ, ñ.342 äðóãèõ îïàëèëî æàðîì êîñòðà; îòîéòè áûëî íåêóäà — ñçàäè íàïèðàëà îãðîìíàÿ òîëïà. (5) Òàê îãíåì è ìå÷îì èñòðåáëåí áûë ãîðîä Àñòàïà, è ðèìëÿíå íè÷åì íå ïîæèâèëèñü. Îñòàëüíûå ãîðîäà ýòîãî êðàÿ â ñòðàõå ñäàëèñü Ìàðöèþ, è îí ïðèâåë ïîáåäîíîñíîå âîéñêî íàçàä â Êàðôàãåí ê Ñöèïèîíó. (6)  ýòè æå äíè ïðèøëè ïåðåáåæ÷èêè èç Ãàäåñà: îíè îáåùàëè, ÷òî ïðåäàäóò ðèìëÿíàì ãîðîä, à òàêæå êàðôàãåíñêèé ãàðíèçîí ñ åãî íà÷àëüíèêîì è ñ ôëîòîì. (7) Ìàãîí ïîñëå áåãñòâà çàäåðæàëñÿ â Ãàäåñå, ïðèâåë òóäà êîðàáëè, íàõîäèâøèåñÿ â Îêåàíå, è ñ ïîìîùüþ Ãàííîíà, òàìîøíåãî íà÷àëüíèêà, íàáðàë íà àôðèêàíñêîì ïîáåðåæüå, è ïî áëèæàéøèì ìåñòàì Èñïàíèè çíà÷èòåëüíûå îòðÿäû âñïîìîãàòåëüíûõ âîéñê. (8) Äîãîâîðåííîñòü ñ ïåðåáåæ÷èêàìè áûëà ñêðåïëåíà êëÿòâàìè, è Ìàðöèé ñ êîãîðòàìè ëåãêîâîîðóæåííûõ, à Ëåëèé ñ ñåìüþ òðèðåìàìè è îäíîé êâèíêâåðåìîé áûëè îòïðàâëåíû âåñòè, äåéñòâóÿ ñîîáùà, ìîðñêóþ è ñóõîïóòíóþ âîéíó. |
23. Atque haec tamen caedes ab impetu hostium iratorum ac tum maxime dimicantium iure belli in armatos repugnantesque edebatur; [2] foedior alia in urbe trucidatio erat, cum turbam feminarum puerorumque inbellem inermemque cives sui caederent et in succensum rogum semianima pleraque inicerent corpora, rivique sanguinis flammam orientem restinguerent; postremo ipsi, caede miseranda suorum fatigati, cum armis medio incendio se iniecerunt. [3] Iam caedi perpetratae victores Romani supervenerunt. Ac primo conspectu tam foedae rei mirabundi parumper obstupuerunt; [4] dein cum aurum argentumque cumulo rerum aliarum interfulgens aviditate ingenii humani rapere ex igni vellent, correpti alii flamma sunt, alii ambusti adflatu vaporis, cum receptus primis urgente ab tergo ingenti turba non esset. [5] Ita Astapa sine praeda militum ferro ignique absumpta est. Marcius ceteris eius regionis metu in deditionem acceptis victorem exercitum Carthaginem ad Scipionem reduxit. [6] Per eos ipsos dies perfugae a Gadibus venerunt pollicentes urbem Punicumque praesidium quod in ea urbe esset et imperatorem praesidii cum classe prodituros esse. [7] Mago ibi ex fuga substiterat, navibusque in Oceano collectis aliquantum auxiliorum et trans fretum ex Africa ora et ex proximis Hispaniae locis per Hannonem praefectum coegerat. [8] Fide accepta dataque perfugis, et Marcius eo cum expeditis cohortibus et Laelius cum septem triremibus, quinqueremi una est missus, ut terra marique communi consilio rem gererent. |