Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ —
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
47. (1) Ãàííèáàë ñíà÷àëà ðàçóçíàë, êàêèå ñóùåñòâóþò ïîøëèíû â ãàâàíÿõ è íà ñóøå, ÷åãî ðàäè îíè âçèìàþòñÿ, êàêàÿ èõ ÷àñòü óõîäèò íà ïîêðûòèå îáû÷íûõ ãîñóäàðñòâåííûõ íóæä è ñêîëüêî ðàñõèùàåòñÿ êàçíîêðàäàìè. (2) Çàòåì îí îáúÿâèë íà ñõîäêå, ÷òî ïî âçûñêàíèè íåäîñòàþùèõ ñóìì ãîñóäàðñòâî îêàæåòñÿ äîñòàòî÷íî ñîñòîÿòåëüíûì, ÷òîáû ïëàòèòü äàíü ðèìëÿíàì, íå ïðèáåãàÿ ê íàëîãó íà ÷àñòíûõ ëèö, è ñäåðæàë îáåùàíèå. (3) Âîò òîãäà-òî ëþäè, ñòîëüêî ëåò êîðìèâøèåñÿ êàçíîêðàäñòâîì, âçúÿðèëèñü, êàê áóäòî ó íèõ îòíÿëè ñâîå, à íå íàâîðîâàííîå, è ïðèíÿëèñü íàòðàâëèâàòü íà Ãàííèáàëà ðèìëÿí, êîòîðûå è ñàìè èñêàëè ïîâîäà äàòü âîëþ ñâîåé íåíàâèñòè. (4) Ïóáëèé Ñöèïèîí Àôðèêàíñêèé äîëãî ñîïðîòèâëÿëñÿ: îí ñ÷èòàë, ÷òî íå ïîäîáàåò íàðîäó ðèìñêîìó ïîäïèñûâàòüñÿ ïîä îáâèíåíèÿìè121, èñõîäÿùèìè îò ñ.107 íåíàâèñòíèêîâ Ãàííèáàëà, óíèæàòü ãîñóäàðñòâî âìåøàòåëüñòâîì â ðàñïðþ ó êàðôàãåíÿí. (5) Äîñòîéíî ëè, íå äîâîëüñòâóÿñü òåì, ÷òî Ãàííèáàë ïîáåæäåí íà âîéíå, óïîäîáëÿòüñÿ äîíîñ÷èêàì, ïîäêðåïëÿòü ïðèñÿãîé íàïðàñëèíó, ïðèíîñèòü æàëîáû? (6) È âñå-òàêè âåðõ îäåðæàëè òå, êòî íàñòîÿë, ÷òîáû â Êàðôàãåí áûëè îòïðàâëåíû ïîñëû ñ èçâåùåíèåì òàìîøíåìó ñåíàòó î ñãîâîðå Ãàííèáàëà ñ öàðåì Àíòèîõîì è îá èõ çàìûñëå ðàçæå÷ü âîéíó. (7) Ïîñëîâ áûëî òðîå — Ãíåé Ñåðâèëèé, Ìàðê Êëàâäèé Ìàðöåëë è Êâèíò Òåðåíöèé Êóëëåîí. Ïðèáûâ â Êàðôàãåí, îíè ïî íàóùåíèþ íåäðóãîâ Ãàííèáàëà âåëåëè íà ðàññïðîñû î öåëè ïðèåçäà îòâå÷àòü, (8) ÷òî ÿâèëèñü îíè äëÿ ðàçðåøåíèÿ ñïîðà êàðôàãåíÿí ñ íóìèäèéñêèì öàðåì Ìàñèíèññîé. (9) Âñå â ýòî ïîâåðèëè — îäèí òîëüêî Ãàííèáàë íå äàë ñåáÿ îáìàíóòü è ïîíÿë, ÷òî ðèìëÿíàì íóæåí îí: óñëîâèåì ìèðà äëÿ êàðôàãåíÿí áóäåò ïðîäîëæåíèå íåïðèìèðèìîé âîéíû ïðîòèâ íåãî îäíîãî. (10) Èòàê, îí ðåøèë ïîêîðèòüñÿ îáñòîÿòåëüñòâàì è ñâîåé ñóäüáå. Çàðàíåå ïðèãîòîâèâ âñå äëÿ áåãñòâà, îí ïðîâåë äåíü íà ôîðóìå, äàáû îòâåñòè âîçìîæíûå ïîäîçðåíèÿ, à ñ íàñòóïëåíèåì ñóìåðåê âûøåë â òîì æå ïàðàäíîì ïëàòüå ê ãîðîäñêèì âîðîòàì â ñîïðîâîæäåíèè äâóõ ñïóòíèêîâ, íå äîãàäûâàâøèõñÿ î åãî íàìåðåíèÿõ. |
47. Hannibal postquam vectigalia quanta terrestria maritimaque essent et in quas res erogarentur animadvertit, et quid eorum ordinarii rei publicae usus consumerent, quantum peculatus averteret, [2] omnibus residuis pecuniis exactis, tributo privatis remisso satis locupletem rem publicam fore ad vectigal praestandum Romanis pronuntiavit in contione et praestitit promissum. [3] Tum vero ii, quos paverat per aliquot annos publicus peculatus, velut bonis ereptis, non furtorum manubiis extortis infensi et irati Romanos in Hannibalem, et ipsos causam odii quaerentes, instigabant. [4] Ita diu repugnante P. Scipione Africano, qui parum ex dignitate populi Romani esse ducebat subscribere odiis accusatorum Hannibalis [5] et factionibus Carthaginiensium inserere publicam auctoritatem nec satis habere bello vicisse Hannibalem, nisi velut accusatores calumniam in eum iurarent ac nomen deferrent, [6] tandem pervicerunt ut legati Carthaginem mitterentur, qui ad senatum eorum arguerent Hannibalem cum Antiocho rege consilia belli faciendi inire. [7] Legati tres missi, Cn. Servilius, M. Claudius Marcellus, Q. Terentius Culleo. Qui cum Carthaginem venissent, ex consilio inimicorum Hannibalis quaerentibus causam adventus dici iusserunt, [8] venisse se ad controversias quae cum Masinissa rege Numidarum Carthaginiensibus essent dirimendas. [9] Id creditum vulgo; unum Hannibalem se peti ab Romanis non fallebat et ita pacem Carthaginiensibus datam esse ut inexpiabile bellum adversus se unum maneret. [10] Itaque cedere tempori et fortunae statuit; et praeparatis iam ante omnibus ad fugam, obversatus eo die in foro avertendae suspicionis causa, primis tenebris vestitu forensi ad portam cum duobus comitibus ignaris consilii est egressus. |