Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXXIII, ãë. 48

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì: Ì., «Íàóêà», 1994.
Ïåðåâîä Ñ. À. Èâàíîâà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ — Â. Ì. Ñìèðèí.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

48. (1) Êîíè áûëè íàãîòî­âå â íàçíà­÷åí­íîì ìåñòå. Íî÷üþ Ãàí­íè­áàë ïåðå­ñåê Áèçà­êèé (òàê êàð­ôà­ãå­íÿíå íàçû­âà­þò íåêóþ îáëàñòü)122 è íà ñëå­äóþ­ùèé äåíü ïðè­áûë â ñâîé ïðè­ìîð­ñêèé çàìîê, ÷òî ìåæ­äó Àöèë­ëîé è Òàï­ñîì. (2) Òàì åãî æäàë çàðà­íåå ñíà­ðÿ­æåí­íûé êîðàáëü ñ ãðåá­öà­ìè. Òàê ïîêè­íóë Ãàí­íè­áàë Àôðè­êó, ñîêðó­øà­ÿñü áîëü­øå îá ó÷à­ñòè ñâî­åãî îòå­÷å­ñòâà, ÷åì î ñîá­ñò­âåí­íîé. (3)  òîò æå äåíü îí ïðè­ïëûë íà îñò­ðîâ Êåð­êè­íó123. Òàì â ãàâà­íè ñòî­ÿ­ëî íåñêîëü­êî ôèíè­êèé­ñêèõ ãðó­çî­âûõ êîðàá­ëåé ñ òîâà­ðà­ìè. Êîãäà îí ñîøåë ñ êîðàá­ëÿ, âñå ñáå­æà­ëèñü åãî ïðè­âåò­ñò­âî­âàòü; ëþáî­ïûò­ñò­âó­þ­ùèì îí âåëåë ñêà­çàòü, ÷òî îòðÿ­æåí ïîñëàí­íè­êîì â Òèð. (4) Åãî, îäíà­êî, âçÿ­ëî îïà­ñå­íèå, êàê áû íî÷üþ êàêîé-íèáóäü èç ýòèõ êîðàá­ëåé íå ñíÿë­ñÿ ñ ÿêî­ðÿ è â Òàï­ñå èëè Ãàä­ðó­ìå­òå íå ñòà­ëî áû èçâåñò­íî, ÷òî Ãàí­íè­áà­ëà âèäå­ëè íà Êåð­êèíå. Òîãäà îí ïðè­êà­çàë ãîòî­âèòü æåðò­âî­ïðè­íî­øå­íèå è âåëåë ïðè­ãëà­ñèòü êîðà­áåëü­ùè­êîâ è êóï­öîâ, (5) à ïàðó­ñà ñ ðåÿ­ìè ñíÿòü, ÷òîáû íà áåðå­ãó óñòðî­èòü äëÿ ïèðó­þ­ùèõ òåíü, — âåäü ëåòî áûëî â ðàç­ãà­ðå. (6) Ïèð â òîò äåíü äàí áûë ñî âñåì âåëè­êî­ëå­ïè­åì, êàêîå äîç­âî­ëÿ­ëè ñðåä­ñòâà è âðå­ìÿ, — îí áûë ìíî­ãî­ëþä­íûì, ïèëè ìíî­ãî è äî ãëó­áî­êîé íî÷è. (7) Óëó­÷èâ ìîìåíò, ÷òîáû íå áûòü çàìå­÷åí­íûì êåì-íèáóäü â ãàâà­íè, Ãàí­íè­áàë âûâåë êîðàáëü â ìîðå. (8) Îñòàëü­íûå ïðî­áóäè­ëèñü îòî ñíà ëèøü íà äðó­ãîé äåíü â òÿæå­ëîì ïîõìå­ëüå. Áûëî óæå ïîçä­íî, äà ê òîìó æå íåñêîëü­êî ÷àñîâ îíè ïîòå­ðÿ­ëè, âîç­âðà­ùàÿ îñíàñò­êó íà êîðàá­ëè, ðàç­ìå­ùàÿ è ïðè­ëà­æè­âàÿ åå.

(9) À â Êàð­ôà­ãåíå ïåðåä äîìîì Ãàí­íè­áà­ëà ñîáðà­ëîñü ìíî­æå­ñòâî ëþäåé, ïðè­âûê­øèõ åãî ïîñå­ùàòü. (10) Êîãäà ñòà­ëî èçâåñò­íî, ÷òî õîçÿ­è­íà äîìà íåò, íà ôîðó­ìå ñîáðà­ëàñü òîë­ïà ëþäåé, ðàçûñ­êè­âàâ­øèõ ãëà­âó ãîñóäàð­ñòâà. Îäíè ïðåä­ïî­ëà­ãà­ëè, ÷òî îí áåæàë, êàê òî è áûëî íà ñàìîì äåëå, (11) äðó­ãèå — ÷òî îí óáèò èç-çà ïðî­èñ­êîâ ðèì­ëÿí, è ýòî îñî­áåí­íî âîç­ìó­ùà­ëî òîë­ïó. Íà ëèöàõ ëþäåé ñ.108 âûðà­æà­ëèñü ñàìûå íåñõîä­íûå ÷óâ­ñòâà, êàê è áûâà­åò, êîãäà ãîñóäàð­ñòâî ðàñ­êî­ëî­òî ðàç­íî­ãëà­ñè­ÿ­ìè, à ãðàæ­äàíå ñî÷óâ­ñò­âó­þò êòî îäíîé ñòî­ðîíå, êòî äðó­ãîé. Íàêî­íåö ïðè­øëà âåñòü, ÷òî Ãàí­íè­áà­ëà âèäå­ëè íà Êåð­êèíå.

48. Cum equi quo in lo­co ius­se­rat praes­to fuis­sent, noc­te By­za­cium — ita re­gio­nem quan­dam ag­ri vo­cant — transgres­sus, pos­te­ro die ad ma­re in­ter Acyl­lam et Thap­sum ad suam tur­rem per­ve­nit. [2] Ibi eum pa­ra­ta instruc­ta­que re­mi­gio ex­ce­pit na­vis. Ita Af­ri­ca Han­ni­bal ex­ces­sit, sae­pius pat­riae quam suum even­tum mi­se­ra­tus. [3] Eodem die in Cer­ci­nam in­su­lam traie­cit. Ubi cum in por­tu na­ves ali­quot Phoe­ni­cum one­ra­rias cum mer­ci­bus in­ve­nis­set et ad eg­res­sum eum e na­ve con­cur­sus sa­lu­tan­tium es­set fac­tus, per­cunctan­ti­bus le­ga­tum se Ty­rum mis­sum di­ci ius­sit. [4] Ve­ri­tus ta­men ne qua earum na­vis noc­te pro­fec­ta Thap­sum aut Had­ru­me­tum nun­tia­ret se Cer­ci­nae vi­sum, sac­ri­fi­cio ap­pa­ra­ri ius­so ma­gistros na­vium mer­ca­to­res­que in­vi­ta­ri ius­sit et ve­la cum an­tem­nis ex na­vi­bus con­ro­ga­ri, [5] ut umbrac­lum — me­dia aes­tas for­te erat — ce­nan­ti­bus in li­to­re fie­ret. [6] Quan­to res et tem­pus pa­tie­ba­tur ap­pa­ra­tu ce­leb­ra­tae eius diei epu­lae sunt; mul­to­que vi­no in se­rum noc­tis con­vi­vium pro­duc­tum. [7] Han­ni­bal, cum pri­mum fal­len­di eos qui in por­tu erant tem­pus ha­buit, na­vem sol­vit. [8] Ce­te­ri so­pi­ti cum pos­te­ro die tan­dem ex som­no ple­ni cra­pu­lae sur­re­xis­sent, ad id quod se­rum erat, ali­quot ho­ras re­fe­ren­dis in na­ves col­lo­can­dis­que et ap­tan­dis ar­ma­men­tis ab­sumpse­runt.

[9] Car­tha­gi­ne mul­ti­tu­di­nis ad­sue­tae do­mum Han­ni­ba­lis fre­quen­ta­re con­cur­sus ad ves­ti­bu­lum aedi­um est fac­tus. [10] Ut non com­pa­re­re eum vul­ga­tum est, in fo­rum tur­ba con­ve­nit prin­ci­pem ci­vi­ta­tis quae­ren­tium; [11] et alii fu­gam conscis­se, id quod erat, alii frau­de Ro­ma­no­rum in­ter­fec­tum, id­que ma­gis vul­go fre­me­bant, va­rios­que vul­tus cer­ne­res ut in ci­vi­ta­te alio­rum alias par­tes fo­ven­tium et fac­tio­ni­bus dis­cor­di; vi­sum dein­de Cer­ci­nae eum tan­dem al­la­tum est.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 122Áèçà­êèé — îáëàñòü ê þãó è þãî-âîñòî­êó îò Êàð­ôà­ãå­íà. Óïî­ìè­íàå­ìûé «çàìîê» (ñîáñòâ. «áàø­íÿ») — óêðåï­ëåí­íîå èìå­íèå.
  • 123Êåð­êè­íà (Êåð­êå­íà) — îñò­ðîâ ó âîñòî÷­íî­ãî ïîáå­ðå­æüÿ Òóíè­ñà (ó Ìàëî­ãî Ñèð­òà — ñîâð. çàëèâ Ãàáåñ). Òàïñ è Ãàä­ðó­ìåò — ãîðî­äà íà òîì æå ïîáå­ðå­æüå ñåâåð­íåå Êåð­êè­íû (è ïî îáå ñòî­ðî­íû Ìàëî­ãî Ëåï­òè­ñà).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364003349 1364003400 1364003401