Ïåðåâîä Ã. Ñ. Êíàáå.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
37. (1) Ïîíà÷àëó ðîïîò øåë ëèøü ïî äðóæåñêèì êðóæêàì, íî âñêîðå íåäîâîëüíûå óñòðåìèëèñü ê îðóæèþ. (2) Ïî äîíîñèâøåìóñÿ ãóëó òîëïû òèðàí ðåøèë, ÷òî íàðîä óæå äîñòàòî÷íî íàêàëåí, è ïðèêàçàë ñîçâàòü ñõîäêó. (3) Òàì îí ðàññêàçàë, ÷òî âåëåíî áûëî ðèìëÿíàìè, êîâàðíî ïðèáàâëÿÿ îò ñåáÿ êîå-÷òî, ñóëèâøåå æèòåëÿì åùå áîëåå òÿãîò è åùå ñèëüíåå ïðèâîäèâøåå èõ â íåãîäîâàíèå. Íà êàæäîå òðåáîâàíèå òîëïà îòâå÷àëà êðèêîì — òî îáùèì, òî â êàêîé-íèáóäü ÷àñòè ñõîäêè. Òóò Íàáèñ è ñïðîñèë, ÷åãî îíè îò íåãî õîòÿò, ÷òî åìó îòâå÷àòü è êàê äåéñòâîâàòü. (4) È âñå ïî÷òè ñ.136 çàêðè÷àëè â îäèí ãîëîñ: «Íè÷åãî íå îòâå÷àé! Áóäåì âîåâàòü!» È êàê â îáû÷àå ó òîëïû, êàæäûé æåëàë åìó áîäðîñòè äóõà è äîáðûõ íàäåæä è òâåðäèëè, ÷òî ôîðòóíà ïîìîãàåò ñìåëûì. (5) Òèðàí è ñàì îò èõ âîïëåé îäóøåâèëñÿ è ñòàë õâàëèòüñÿ, ÷òî Àíòèîõ è ýòîëèéöû ïðèäóò íà ïîìîùü, äà, âïðî÷åì, ó íåãî è áåç íèõ õâàòèò âîéñêà, ÷òîáû âûäåðæàòü îñàäó. (6) Î ìèðå áîëüøå íå áûëî è ðå÷è; âñå ðàçáåæàëèñü ïî ìåñòàì, íàçíà÷åííûì êàæäîìó çàðàíåå. Íåêîòîðûå òîò÷àñ ñäåëàëè âûëàçêó è ñòàëè áðîñàòü â ðèìëÿí äðîòèêè, òàê ÷òî ó òåõ íå îñòàëîñü áîëüøå ñîìíåíèé â òîì, ÷òî âîåâàòü ïðèäåòñÿ. (7) Ïîòîì ÷åòûðå äíÿ øëè ëåãêèå ñòû÷êè, êîòîðûå íè÷åãî íå äàëè. (8) Íà ïÿòûé æå äåíü íà÷àëñÿ áîé ïî÷òè íàñòîÿùèé. Ëàêåäåìîíÿí çàãíàëè îáðàòíî çà ñòåíû è òàê íàïóãàëè, ÷òî íåêîòîðûå èç ðèìñêèõ âîèíîâ, êîãäà ïðåñëåäîâàëè áåãëåöîâ, ñìîãëè âîðâàòüñÿ, íå âñòðåòèâ ñîïðîòèâëåíèÿ, â ãîðîä, òàì, ãäå â ñòåíàõ îáðàçîâàëèñü ïðîëîìû. |
37. Haec inter se primo in circulis serentes fremere; deinde subito ad arma discurrerunt. [2] Quo tumultu cum per se satis irritatam multitudinem cerneret tyrannus, contionem advocari iussit. [3] Ubi cum ea quae imperarentur ab Romanis exposuisset et graviora atque indigniora quaedam falso adfinxisset, et ad singula nunc ab universis nunc a partibus contionis acclamaretur, interrogavit quid se respondere ad ea aut quid facere vellet. [4] Prope una voce omnes nihil responderi et bellum geri iusserunt; et pro se quisque, qualia multitudo solet, bonum animum habere et bene sperare iubentes, fortes fortunam adiuvare aiebant. [5] His vocibus incitatus tyrannus et Antiochum Aetolosque adiuturos pronuntiat, et sibi ad obsidionem sustinendam copiarum adfatim esse. [6] Exciderat pacis mentio ex omnium animis et in stationes non ultra quieturi discurrunt. Paucorum excursio lacessentium et emissa iacula extemplo et Romanis dubitationem quin bellandum esset exemerunt. [7] Levia inde proelia per quadriduum primum sine ullo satis certo eventu commissa; [8] quinto die prope iusta pugna adeo paventes in oppidum Lacedaemonii compulsi sunt, ut quidam milites Romani terga fugientium caedentes per intermissa, ut tunc erant, moenia urbem intrarint. |