Ïåðåâîä Ã. Ñ. Êíàáå.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
36. (1) Óñëîâèÿ çàïèñàëè, Êâèíêöèé ïåðåíåñ ëàãåðü áëèæå ê Ëàêåäåìîíó è ïîñëàë óñëîâèÿ â ãîðîä. (2) Íåêîòîðûå èç íèõ íå ñëèøêîì ïðèøëèñü òèðàíó ïî íðàâó. Îí, îäíàêî, íå æäàë, ÷òî âîâñå íå óïîìÿíóò î âîçâðàùåíèè èçãíàííèêîâ è âåñüìà òîìó îáðàäîâàëñÿ; áîëåå æå âñåãî îñêîðáèëñÿ Íàáèñ òåì, ÷òî ëèøàëè åãî êîðàáëåé è ïðèìîðñêèõ ãîðîäîâ. (3) Îí è âïðàâäó ñòàë ÷ðåçâû÷àéíî áîãàò áëàãîäàðÿ ìîðþ, èáî åãî ïèðàòñêèå êîðàáëè áåñ÷èíñòâîâàëè ïî âñåìó ïîáåðåæüþ Ìàëåè. Äà è ñîëäàò íàáèðàë îí îòëè÷íûõ èç þíîøåé òåõ ïðèìîðñêèõ ãîðîäîâ. (4) Õîòü è îáñóæäàë Íàáèñ óñëîâèÿ ñî ñâîèìè äðóçüÿìè òàéíî, âñêîðå âñå î íèõ óçíàëè, èáî ïðèñïåøíèêè öàðñêèå ñòîëü æå ìàëî ñïîñîáíû áëþñòè òàéíó ñâîåãî ãîñóäàðÿ, ñêîëü ìàëî íàäåæíû è âî âñåì îñòàëüíîì. (5) Ñîâåò÷èêè Íàáèñà õóëèëè íå âñå óñëîâèÿ, à êàæäûé ïîðèöàë ëèøü òî, êîòîðîå áûëî åìó íå â ïðèáûëü. Êòî æåíèëñÿ íà ñóïðóãàõ èçãíàííèêîâ èëè çàâëàäåë èõ èìóùåñòâîì, òîò êðè÷àë ïðîòèâ âîçâðàùåíèÿ æåí è èìóùåñòâ, èáî, ãîâîðèë, òî íå âîçìåùåíèå èçãíàííèêàì, à ãðàáåæ íàì. (6) Ðàáû, îñâîáîæäåííûå áûëî òèðàíîì, òåðÿëè íå òîëüêî ñâîáîäó — âçîðàì èõ ïðåäñòîÿëî ðàáñòâî åùå áîëåå óæàñíîå, íåæåëè ïðåæíåå, êîãäà îêàæóòñÿ âíîâü âî âëàñòè ðàçãíåâàííûõ ñâîèõ ãîñïîä. (7) Íàåìíèêè òîñêîâàëè, ÷òî ñ çàêëþ÷åíèåì ìèðà ëèøàòñÿ íàãðàä çà ñëóæáó, à äîìîé âîçâðàòèòüñÿ íå ñìîãóò, èáî íåíàâèñòü èõ ñîãðàæäàí ê ïîñîáíèêàì òèðàíà ðàâíà áûëà íåíàâèñòè ê íåìó ñàìîìó. |
36. Haec conscripta castris propius urbem motis Lacedaemonem mittuntur. [2] Nec sane quicquam eorum satis placebat tyranno, nisi quod praeter spem reducendorum exulum mentio nulla facta erat; maxime autem omnium ea res offendebat, quod et naves et maritimae civitates ademptae erant. [3] Fuerat autem ei magno fructui mare, omnem oram a Maleo praedatoriis navibus infestam habenti; iuventutem praeterea civitatium earum ad supplementum longe optimi generis militum habebat. [4] Has condiciones quamquam ipse in secreto volutaverat cum amicis, vulgo tamen omnes fama ferebant, vanis, ut ad ceteram fidem, sic ad secreta tegenda satellitum regiorum ingeniis. [5] Non tam omnia universi quam ea quae ad quemque pertinerent singuli carpebant. Qui exulum coniuges in matrimonio habebant aut ex bonis eorum aliquid possederant, tamquam amissuri, non reddituri, indignabantur. [6] Servis liberatis a tyranno non irrita modo futura libertas, sed multo foedior quam fuisset ante, servitus, redeuntibus in iratorum dominorum potestatem ante oculos obversabatur. [7] Mercennarii milites et pretia militiae casura in pace aegre ferebant et reditum sibi nullum in civitates videbant, infensas non tyrannis magis quam satellitibus eorum. |