Ïåðåâîä Ã. Ñ. Êíàáå.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
38. (1) È òîãäà Êâèíêöèé, óâåðèâøèñü, ÷òî âðàãè, èñïîëíåííûå ñòðàõà, áîëüøå íå ðåøàòñÿ íà âûëàçêè, ïîíÿë, ÷òî ïðèøëî âðåìÿ åìó ïðèíÿòüñÿ çà îñàäó. Ïîñëàâøè ëþäåé çà êîðàáëÿìè ñîþçíèêîâ, ÷òî ñòîÿëè ó Ãèòèÿ, ñàì îí òåì âðåìåíåì âìåñòå ñ âîåííûìè òðèáóíàìè ñòàë îáúåçæàòü ñòåíû, äàáû ðàññìîòðåòü ðàñïîëîæåíèå ãîðîäà. (2) Íåêîãäà Ñïàðòà âîâñå íå èìåëà ñòåí, èõ âîçâåëè ëèøü íåäàâíî òèðàíû â ìåñòàõ îòêðûòûõ è ðîâíûõ, à íà òðóäíîäîñòóïíûõ è âîçâûøåííûõ âìåñòî óêðåïëåíèé ðàññòàâèëè êàðàóëû. (3) Îñìîòðåâ âñå, Êâèíêöèé ðàññóäèë, ÷òî ñëåäóåò âçÿòü ãîðîä â êîëüöî, è îêðóæèë åãî âñåìè ñâîèìè ñèëàìè — áûëî æå èõ ó íåãî, ñ÷èòàÿ è ðèìëÿí, è ñîþçíèêîâ, ïåõîòó è êîííèöó, íàçåìíûå âîéñêà è ìîðÿêîâ, äî ïÿòèäåñÿòè òûñÿ÷ ÷åëîâåê. (4) Îäíè òàùèëè ëåñòíèöû, äðóãèå — ôàêåëû è âñå ïðî÷åå, íóæíîå íå òîëüêî äëÿ îñàäû ãîðîäà, íî è ÷òîáû íàâåñòè íà îñàæäåííûõ ñòðàõ; Êâèíêöèé ïðèêàçàë êèíóòüñÿ íà ñòåíû ñ ãðîìêèìè êðèêàìè ñðàçó ñî âñåõ ñòîðîí, äàáû ëàêåäåìîíÿíå, ñ óæàñîì âèäÿ îïàñíîñòü îòîâñþäó, íå çíàëè, êóäà áðîñèòüñÿ ñíà÷àëà è êóäà áåæàòü íà ïîìîùü. (5) Ëó÷øèõ ñâîèõ âîèíîâ ðàçäåëèë îí íà òðè îòðÿäà: ïåðâûé ïîøåë íà ãîðîä ñî ñòîðîíû õðàìà Àïîëëîíà, âòîðîé — ñî ñòîðîíû õðàìà Äèêòèííû82, à òðåòèé — èç ìåñòíîñòè, íàçûâàåìîé Ãåïòàãîíèè; âî âñåõ ýòèõ ìåñòàõ ãîðîä îòêðûò è ëèøåí ñòåí. (6) Âåëèêèé óæàñ îòîâñþäó íàäâèãàëñÿ íà Ëàêåäåìîí, òî òóò, òî òàì ñëûøàëèñü âíåçàïíûå êðèêè, ñî âñåõ ñòîðîí øëè òðåâîæíûå âåñòè; âñå æå ïîíà÷àëó òèðàí è ñàì êèäàëñÿ òóäà, ãäå áûëî âñåãî îïàñíåå, è ïîñûëàë ñâîèõ âîåíà÷àëüíèêîâ; (7) íî ïîä êîíåö, âèäÿ, ÷òî ñòðàõ ñäåëàëñÿ âñåîáùèì, âïàë â îöåïåíåíèå è íå ìîã áîëüøå íè ãîâîðèòü, íè ñëóøàòü. Íå òîëüêî íå â ñèëàõ áûë îí ïðèíèìàòü ðåøåíèÿ, íî äàæå, êàçàëîñü, ñîâñåì ïîòåðÿë ðàññóäîê. |
38. Et tunc quidem Quinctius satis eo terrore coercitis excursionibus hostium nihil praeter ipsius oppugnationem urbis superesse ratus, missis qui omnes navales socios a Gytheo accerserent, ipse interim cum tribunis militum ad visendum urbis situm moenia circumvehitur. [2] Fuerat quondam sine muro Sparta; tyranni nuper locis patentibus planisque obiecerant murum; altiora loca et difficilia aditu stationibus armatorum pro munimento obiectis tutabantur. [3] Ubi satis omnia inspexit, corona oppugnandum ratus omnibus copiis — erant autem Romanorum sociorumque, simul peditum equitumque, simul terrestrium ac navalium copiarum, ad quinquaginta milia hominum — urbem cinxit. [4] Alii scalas, alii ignem, alii alia, quibus non oppugnarent modo sed etiam terrerent, portabant. Iussi sublato clamore subire undique omnes, ut, qua primum occurrerent quave opem ferrent, ad omnia simul paventes Lacedaemonii ignorarent. [5] Quod roboris in exercitu erat trifariam divisum; parte una a Phoebeo, altera a Dictynneo, tertia ab eo loco quem Heptagonias appellant — omnia autem haec aperta sine muro loca sunt — adgredi iubet. [6] Cum tantus undique terror urbem circumvasisset, primo tyrannus et ad clamores repentinos et ad nuntios trepidos motus, ut quisque maxime laboraret locus, aut ipse occurrebat aut aliquos mittebat; [7] deinde circumfuso undique pavore ita obtorpuit ut nec dicere quod in rem esset nec audire posset nec inops modo consilii sed vix mentis compos esset. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß