Ïåðåâîä Ã. Ñ. Êíàáå.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
47. (1) È îíè áèëèñü óæå ïî òó ñòîðîíó âàëîâ, à ÷åòâåðòûé ëåãèîí âñå åùå îñòàâàëñÿ â âîðîòàõ; òóò óñëûõàëè ñèëüíûé øóì ñ äðóãîãî êîíöà ëàãåðÿ. (2) Ãàëëû âîðâàëèñü ÷åðåç êâåñòîðñêèå âîðîòà107; íå ìåíåå äâóõñîò ñîëäàò óáèëè, êâåñòîðà Ëóöèÿ Ïîñòóìèÿ, ïðîçâàííîãî Òèìïàíîì, äà åùå Ìàðêà Àòèíèÿ è Ïóáëèÿ Ñåìïðîíèÿ, êîòîðûå êîìàíäîâàëè ñîþçíèêàìè; âñå îíè ñòîéêî áèëèñü ñ âðàãîì. (3) Ýòîé ÷àñòüþ ëàãåðÿ ãàëëû âëàäåëè íåäîëãî: âîèíû îòáîðíîé êîãîðòû108, ïîñëàííîé êîíñóëîì çàùèùàòü êâåñòîðñêèå ñ.142 âîðîòà, ïåðåáèëè îäíèõ; òåõ, êòî óæå âîøåë, âûãíàëè è íå äàëè âîéòè íîâûì. (4) Ïî÷òè â òî æå âðåìÿ ÷åòâåðòûé ëåãèîí âìåñòå ñ äâóìÿ îòáîðíûìè êîãîðòàìè âûðâàëñÿ èç ëàãåðÿ. Òàê ÷òî ó ëàãåðÿ øëè ñðàçó òðè áèòâû, â òðåõ ðàçíûõ ìåñòàõ; íåâíÿòíûå êðèêè äîõîäèëè äî ñëóõà âîèíîâ è îòòîãî ðàññåÿííî áèëèñü, èáî òðåâîæèëèñü î òîâàðèùàõ ñâîèõ, êîèõ ñóäüáó íå âåäàëè. (5) Òàê øëî äî ïîëóäíÿ — è ñèëà ðàâíàÿ ñ îáåèõ ñòîðîí è íàäåæäà íà ïîáåäó. Íî ãàëëû, òåëîì ñëàáûå è èçíåæåííûå, íå âûíåñëè ñòîëü äîëãèé ðàòíûé òðóä, æàðó è áîëåå âñåãî æàæäó è áåæàëè; íà òåõ æå, ÷òî îñòàâàëèñü, ðèìëÿíå íàïàëè ÿðîñòíî, ðàññòðîèëè ðÿäû âðàãîâ è çàãíàëè îáðàòíî â èõ ëàãåðü; (6) Êîíñóë âåëåë òðóáèòü îòáîé, è âîèíû ïîñëóøàëèñü ïî÷òè âñå. Íî íåêîòîðûå, ðàçãîðÿ÷èâøèñü â áèòâå, ïîíàäåÿëèñü çàõâàòèòü âðàæåñêèé ëàãåðü è ãíàëèñü çà áåãëåöàìè äî ñàìûõ èõ âàëîâ. (7) Óâèäåâøè, ÷òî ðèìëÿí íåìíîãî, ãàëëû âñåé òîëïîé âûñûïàëè èç ëàãåðÿ è ðèìëÿí ðàçáèëè, òàê ÷òî êîãî íå óêðîòèë ïðèêàç êîíñóëà, òåõ óêðîòèë ñòðàõ è âåðíóëèñü îáðàòíî â ëàãåðü. È ðèìëÿíàì, è ãàëëàì äîñòàâàëîñü ïîïåðåìåííî òî áåæàòü, òî òîðæåñòâîâàòü ïîáåäó. (8) Âñå æå ãàëëû ïîòåðÿëè ïî÷òè îäèííàäöàòü òûñÿ÷ ÷åëîâåê, à ðèìëÿíå — ïÿòü òûñÿ÷. È ãàëëû îòîøëè â ãëóáü ñâîåé ñòðàíû. |
47. Iam hi extra vallum pugnabant quarta legione in porta haerente, cum alius tumultus ex aversa parte castrorum est exortus. [2] In portam quaestoriam irruperant Galli resistentesque pertinacius occiderant L. Postumium quaestorem, cui Tympano fuit cognomen, et M. Atinium et P. Sempronium, praefectos socium, et ducentos ferme milites. [3] Capta ab ea parte castra erant, donec cohors extraordinaria, missa a consule ad tuendam quaestoriam portam, et eos qui intra vallum erant partim occidit, partim expulit castris et irrumpentibus obstitit. [4] Eodem fere tempore et quarta legio cum duabus extraordinariis cohortibus porta erupit. Ita simul tria proelia circa castra locis distantibus erant clamoresque dissoni ad incertos suorum eventus a praesenti certamine animos pugnantium avertebant. [5] Usque ad meridiem aequis viribus ac prope pari spe pugnatum est. Labor et aestus mollia et fluida corpora Gallorum et minime patientia sitis cum decedere pugna coegisset, in paucos restantes impetum Romani fecerunt fusosque compulerunt in castra. [6] Signum inde receptui ab consule datum est; ad quod pars maior receperunt sese, pars certaminis studio et spe potiundi castris hostium perstitit ad vallum. [7] Eorum paucitate contempta Galli universi ex castris eruperunt; fusi inde Romani, quae imperio consulis noluerant, suo pavore ac terrore castra repetunt. Ita varia hinc atque illinc, nunc fuga nunc victoria fuit; [8] Gallorum tamen ad undecim milia, Romanorum quinque milia sunt occisa. Galli recepere in intima finium sese; consul Placentiam legiones duxit. |