Ïåðåâîä Ã. Ñ. Êíàáå.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1985. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
ñ.141 46. (1)  Ãàëëèè ïðîêîíñóë Ëóöèé Âàëåðèé Ôëàêê âîçëå Ìåäèîëàíà103 äàë ñðàæåíèå ãàëëàì-èíñóáðàì, à òàêæå áîéÿì, êîòîðûõ âîæäü èõ Äîðóëàò ïåðåâåë ÷åðåç Ïàä, äàáû ïîäñòðåêíóòü ê âîññòàíèþ èíñóáðîâ; è â ñðàæåíèè òîì óáèòî áûëî âðàãîâ äåñÿòü òûñÿ÷. (2)  ýòè æå äíè ñîòîâàðèù Ôëàêêà Ìàðê Ïîðöèé Êàòîí îòïðàçäíîâàë èñïàíñêèé òðèóìô.  òðèóìôå íåñëè äâàäöàòü ïÿòü òûñÿ÷ ôóíòîâ ñåðåáðà â ñëèòêàõ, ñòî äâàäöàòü òðè òûñÿ÷è ñåðåáðÿíûõ äåíàðèåâ104, ïÿòüñîò ñîðîê ôóíòîâ îñêñêîãî ñåðåáðà105 è òûñÿ÷ó ÷åòûðåñòà ôóíòîâ çîëîòà. (3) Êàòîí âåëåë ðàçäàòü èç äîáû÷è êàæäîìó ïåøåìó âîèíó ïî äâåñòè ñåìüäåñÿò àññîâ, à êàæäîìó êîííîìó — â òðè ðàçà áîëüøå. (4) Êîíñóë Òèáåðèé Ñåìïðîíèé âîçâðàòèëñÿ â ñâîþ ïðîâèíöèþ è ñíà÷àëà ïîâåë ëåãèîíû íà çåìëè áîéåâ; Áîéîðèã, öàðü áîéåâ, è äâà åãî áðàòà ïîäíÿëè âñå ïëåìÿ è ðàçáèëè ëàãåðü íà ðàâíèíå, ãîòîâûå ê ñðàæåíèþ, åñëè ðèìëÿíå ïåðåéäóò ãðàíèöû èõ âëàäåíèé. (5) Óçíàâøè, ñêîëü ìíîãî÷èñëåííû âðàãè è ñêîëü óâåðåíû îíè â ïîáåäå, êîíñóë ïîñïåøèë ïîñëàòü ãîíöà ê ñîòîâàðèùó, äàáû òîò, áóäå íå âèäèò ê òîìó ïðåïÿòñòâèé, øåë ê íåìó ñêîëü âîçìîæíî áûñòðåå; ñàì æå, ñêàçàë, ñòàíåò íàðî÷íî ìåäëèòü, îæèäàÿ åãî ïðèõîäà. (6) Ïî òîé æå ïðè÷èíå, ïî êàêîé êîíñóë ìåäëèë, ãàëëû, îñìåëåâ, ñïåøèëè äàòü ñðàæåíèå. Îíè õîòåëè ïîêîí÷èòü äåëî, ïîêà íå ñîåäèíèëèñü îáà âîéñêà. (7) È îäíàêî æå, öåëûõ äâà äíÿ òîëüêî ñòîÿëè, ãîòîâÿñü áèòüñÿ, åñëè ðèìëÿíå âûéäóò èç ñâîåãî ëàãåðÿ; íà òðåòèé æå äåíü îíè äâèíóëèñü, äîøëè äî ñàìûõ ðèìñêèõ âàëîâ è áðîñèëèñü íà ëàãåðü ñðàçó ñî âñåõ ñòîðîí. (8) Òîãäà êîíñóë âåëåë ñâîèì âîèíàì âçÿòüñÿ çà îðóæèå; êîãäà æå âîîðóæèëèñü, çàäåðæàë íåñêîëüêî, ÷òîáû åùå âîçðîñëà ñëåïàÿ ñïåñü âðàãîâ, à ñàì áû îí ìîã çà ýòî âðåìÿ ðàñïðåäåëèòü ëåãèîíû è êîãîðòû ïî âîðîòàì, ÷åðåç êàêèå êàæäîé âûõîäèòü. (9) Äâà ëåãèîíà ïîëó÷èëè ïðèêàç èäòè èç äâóõ ãëàâíûõ âîðîò, (10) íî òàì òàêîå ìíîæåñòâî ñîáðàëîñü ãàëëîâ, ÷òî íèêàê íå ìîãëè âûéòè. È áèëèñü äîëãî â ñèëüíîé òåñíîòå íå òîëüêî ìå÷àìè, íî è ùèòàìè, è âðóêîïàøíóþ: (11) ðèìëÿíå — äàáû âûðâàòüñÿ èç ëàãåðÿ, ãàëëû — äàáû âîðâàòüñÿ â ëàãåðü èëè æå õîòü íå âûïóñòèòü ðèìëÿí. (12) È äîëãî íàïðàñíî óñèëèâàëèñü, íî íàêîíåö Êâèíò Âèêòîðèé, öåíòóðèîí ïåðâîãî ïèëà106 âòîðîãî ëåãèîíà, è Ãàé Àòèíèé, âîåííûé òðèáóí ÷åòâåðòîãî, ñäåëàëè òî, ÷òî ÷àñòî ïîìîãàåò â òÿæêîì áîþ: âûðâàëè èç ðóê çíàìåíîñöåâ áîåâûå çíàìåíà è áðîñèëè â ñàìóþ ãóùó âðàãîâ. (13) È ïåðâûìè, äàáû âåðíóòü çíàìåíà, óñòðåìèëèñü èç âîðîò âîèíû âòîðîãî ëåãèîíà. |
46. In Gallia L. Valerius Flaccus proconsul circa Mediolanium cum Gallis Insubribus et Bois, qui Dorulato duce ad concitandos Insubres Padum transgressi erant, signis collatis depugnavit. Decem milia hostium sunt caesa. [2] Per eos dies collega eius M. Porcius Cato ex Hispania triumphavit. Tulit in eo triumpho argenti infecti viginti quinque milia pondo, bigati centum viginti tria milia, Oscensis quingenta quadraginta, auri pondo mille quadringenta. [3] Militibus ex praeda divisit in singulos ducenos septuagenos aeris, triplex equiti. [4] Ti. Sempronius consul in provinciam profectus in Boiorum primum agrum legiones duxit. Boiorix tum regulus eorum cum duobus fratribus tota gente concitata ad rebellandum castra locis apertis posuit, ut appareret dimicaturos si hostis fines intrasset. [5] Consul ubi quantae copiae, quanta fiducia esset hosti sensit, nuntium ad collegam mittit ut, si videretur ei, maturaret venire: se tergiversando in adventum eius rem extracturum. [6] Quae causa consuli cunctandi, eadem Gallis, praeterquam quod cunctatio hostium animos faciebat, rei maturandae erat ut, priusquam coniungerentur consulum copiae, rem transigerent. [7] Per biduum tamen nihil aliud quam steterunt parati ad pugnandum, si quis contra egrederetur; tertio subiere ad vallum castraque simul ab omni parte adgressi sunt. [8] Consul arma extemplo capere milites iussit; armatos inde paulisper continuit, ut et stolidam fiduciam hosti augeret et disponeret copias, quibus quaeque portis erumperent. [9] Duae legiones duabus principalibus portis signa efferre iussae. [10] Sed in ipso exitu ita conferti obstitere Galli ut clauderent viam. Diu in angustiis pugnatum est; nec dextris magis gladiisque gerebatur res quam scutis corporibusque ipsis obnixi urgebant, [11] Romani, ut signa foras efferrent, Galli, ut aut in castra ipsi penetrarent aut exire Romanos prohiberent. [12] Nec ante in hanc aut illam partem moveri acies potuerunt quam Q. Victorius primi pili centurio et C. Atinius tribunus militum, quartae hic, ille secundae legionis, rem in asperis proeliis saepe temptatam, signa adempta signiferis in hostes iniecerunt. [13] Dum repetunt enixe signum, priores secundani se porta eiecerunt. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß