История Рима от основания города

Книга XXXV, гл. 21

21. Prae­to­ri­bus Ful­vio et Scri­bo­nio, qui­bus ut ius di­ce­rent Ro­mae pro­vin­cia erat, ne­go­tium da­tum, ut prae­ter eam clas­sem, cui Bae­bius prae­fu­tu­rus erat, cen­tum quin­que­re­mes pa­ra­rent.

[2] Pri­us­quam con­sul prae­to­res­que in pro­vin­cias pro­fi­cis­ce­ren­tur, suppli­ca­tio fuit pro­di­gio­rum cau­sa. [3] Cap­ram sex hae­dos uno fe­tu edi­dis­se ex Pi­ce­no nun­tia­tum est et Ar­re­ti pue­rum na­tum uni­ma­num, Ami­ter­ni ter­ram plu­vis­se, [4] For­miis por­tam mu­rum­que de cae­lo tac­ta et, quod ma­xi­me ter­re­bat, con­su­lis Cn. Do­mi­ti bo­vem lo­cu­tum «Ro­ma, ca­ve ti­bi». [5] Ce­te­ro­rum pro­di­gio­rum cau­sa suppli­ca­tum est; bo­vem cum cu­ra ser­va­ri ali­que ha­rus­pi­ces ius­se­runt. Ti­be­ris in­fes­tio­re quam prio­re an­no im­pe­tu il­la­tus ur­bi duos pon­tes, aedi­fi­cia mul­ta, ma­xi­me cir­ca Flu­men­ta­nam por­tam, ever­tit. [6] Sa­xum in­gens, si­ve imbri­bus seu mo­tu ter­rae le­nio­re quam ut alio­qui sen­ti­re­tur, la­be­fac­ta­tum in vi­cum Iuga­rium ex Ca­pi­to­lio pro­ci­dit et mul­tos oppres­sit. In ag­ris pas­sim inun­da­tis pe­cua ab­la­ta, vil­la­rum stra­ges fac­ta est.

[7] Pri­us­quam L. Quincti­us con­sul in pro­vin­ciam per­ve­ni­ret, Q. Mi­nu­cius in ag­ro Pi­sa­no cum Li­gu­ri­bus sig­nis col­la­tis pug­na­vit; no­vem mi­lia hos­tium oc­ci­dit, ce­te­ros fu­sos fu­ga­tos­que in castra com­pu­lit. [8] Ea us­que in noc­tem mag­no cer­ta­mi­ne op­pug­na­ta de­fen­sa­que sunt. [9] Noc­te clam pro­fec­ti Li­gu­res; pri­ma lu­ce va­cua castra Ro­ma­nus in­va­sit; prae­dae mi­nus in­ven­tum est quod su­bin­de spo­lia ag­ro­rum cap­ta do­mos mit­te­bant. [10] Mi­nu­cius ni­hil dein­de la­xa­men­ti hos­ti­bus de­dit; ex ag­ro Pi­sa­no in Li­gu­res pro­fec­tus cas­tel­la vi­cos­que eorum ig­ni fer­ro­que per­vas­ta­vit. [11] Ibi prae­da Et­rus­ca quae mis­sa a po­pu­la­to­ri­bus fue­rat rep­le­tus est mi­les Ro­ma­nus.