Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà XXIX, ãë. 4

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì II. Ì., èçä-âî «Ëàäîìèð», 2002. Ñâåðåíî ñ èçäàíèåì Ì., «Íàóêà», 1991.
Ïåðåâîä Ì. Å. Ñåðãååíêî.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Â. Ì. Ñìèðèíûì, Ã. Ï. ×èñòÿêîâûì è Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì. Ðåäàêòîð êîììåíòàðèåâ — Â. Ì. Ñìèðèí.
Ðåä. ïåðåâîäà è êîììåíòàðèåâ (èçä. 1991) Â. Ì. Ñìèðèí. Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002) Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, F. G. Moore, 1949/1995.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9

4. (1) Òàêî­âû áûëè íîâî­ñòè; êàð­ôà­ãå­íÿíå îïëà­êè­âà­ëè ñâîþ ñóäü­áó, íî ñòðàø­íûé ÷àñ çàñòà­âèë èõ ïîðàç­ìûñ­ëèòü î òîì, êàê çàùè­òèòü­ñÿ îò íàñòèã­íóâ­øåé èõ îïàñ­íî­ñòè. (2) Ðåøè­ëè áûñò­ðî ïðî­âå­ñòè íàáîð âîè­íîâ â ãîðî­äå è ïî ñåëàì, íàíÿòü â ïîìîùü àôðè­êàí­öåâ, óêðå­ïèòü ãîðîä, ñâåç­òè òóäà ïðî­äî­âîëü­ñò­âèå, ïðè­ãîòî­âèòü îðó­æèå è ìåòà­òåëü­íûå ìàøè­íû, ñíà­ðÿäèòü ñóäà è ïîñëàòü ê Ãèï­ïî­íó ïðî­òèâ ðèì­ñêî­ãî ôëîòà. (3) Ïîêà îíè ýòèì áûëè çàíÿ­òû, ïðè­õî­äèò èçâå­ñòèå: íå Ñöè­ïè­îí, à Ëåëèé ïåðå­ïðà­âèë­ñÿ â Àôðè­êó âî ãëà­âå îòðÿäà, ñ êîòî­ðûì òîëü­êî è ìîæ­íî, ÷òî ñîâåð­øàòü íàáå­ãè íà ñåëà; ãëàâ­íàÿ òÿæåñòü âîé­íû âñå åùå ïðè­õî­äèò­ñÿ íà ñ.371 Ñèöè­ëèþ. (4)  Êàð­ôà­ãåíå âçäîõ­íó­ëè; ïîñëà­ëè ê Ñèôà­êó è äðó­ãèì öàðü­êàì ïîñîëü­ñòâà çàêðå­ïèòü ñòà­ðûå ñîþ­çû. Ïîñëà­ëè è ê Ôèëèï­ïó îáå­ùàòü åìó äâå­ñòè òàëàí­òîâ ñåðåá­ðà9, åñëè îí ïåðå­ïðà­âèò­ñÿ â Ñèöè­ëèþ èëè Èòà­ëèþ; (5) ïîñëà­ëè è ê ñâî­èì âîå­íà­÷àëü­íè­êàì â Èòà­ëèþ; ïóñòü, ñòðà­ùàÿ Ñöè­ïè­î­íà, êàê ìîãóò, óäåð­æè­âà­þò åãî â Èòà­ëèè; (6) ê Ìàãî­íó ïîñëà­ëè íå òîëü­êî ïîñëîâ, íî è äâà­äöàòü ïÿòü âîåí­íûõ êîðàá­ëåé, øåñòü òûñÿ÷ ïåõîòû, âîñåìü­ñîò âñàä­íè­êîâ, ñåìü ñëî­íîâ è ñâåðõ òîãî ìíî­ãî äåíåã äëÿ íàé­ìà ñîë­äàò; ïóñòü, ïîëà­ãà­ÿñü íà ýòè ñèëû, ïîäîé­äåò îí ê ãîðî­äó ðèì­ëÿí è ñîåäè­íèò­ñÿ ñ Ãàí­íè­áà­ëîì.

(7)  Êàð­ôà­ãåíå áûëè çàíÿ­òû ýòè­ìè ïðè­ãîòîâ­ëå­íè­ÿ­ìè, êîãäà ê Ëåëèþ, ñâî­çèâ­øå­ìó îãðîì­íóþ äîáû­÷ó, âçÿ­òóþ ó áåç­îðóæ­íî­ãî è áåç­çà­ùèò­íî­ãî íàñå­ëå­íèÿ, ÿâèë­ñÿ ñ íåñêîëü­êè­ìè âñàä­íè­êà­ìè Ìàñè­íèñ­ñà, âîç­áóæ­äåí­íûé ñëó­õà­ìè î ðèì­ñêîì ôëî­òå10. (8) Îí ñîæà­ëåë î ìåä­ëè­òåëü­íî­ñòè Ñöè­ïè­î­íà: òîò äî ñèõ ïîð íå ïåðå­ïðà­âèë­ñÿ â Àôðè­êó, à êàð­ôà­ãå­íÿíå ñåé­÷àñ íå ïîì­íÿò ñåáÿ îò ñòðà­õà, Ñèôàê çàíÿò âîé­íîé ñ ñîñåäÿ­ìè, è ìîæ­íî íå ñîìíå­âàòü­ñÿ, ÷òî (Ìàñè­íèñ­ñà ïðå­êðàñ­íî çíà­åò), åñëè åìó äàòü âðå­ìÿ óëà­äèòü ñâîè äåëà, êàê îí õî÷åò, âåð­íûì Ðèìó îí íå îñòà­íåò­ñÿ. (9) Ïóñòü Ëåëèé óãî­âà­ðè­âà­åò è òîðî­ïèò Ñöè­ïè­î­íà; Ìàñè­íèñ­ñà, ïðàâ­äà, èçãíàí èç ñâî­åãî öàð­ñòâà, íî ïðè­âåäåò ê ðèì­ëÿ­íàì êîí­íè­öó è ïåõîòó, êîòî­ðûå ÷åãî-òî ñòî­ÿò. À ñàìî­ìó Ëåëèþ íå÷å­ãî çàäåð­æè­âàòü­ñÿ â Àôðè­êå: Ìàñè­íèñ­ñà äóìà­åò, ÷òî îò Êàð­ôà­ãå­íà îò÷à­ëèë ôëîò, ñòàë­êè­âàòü­ñÿ ñ êîòî­ðûì â îòñóò­ñò­âèå Ñöè­ïè­î­íà îïàñ­íî.

4. In haec def­len­da pro­lap­sos ab re­cen­ti nun­tio ani­mos rur­sus ter­ror instans re­vo­ca­vit ad con­sul­tan­dum quo­nam mo­do ob­viam prae­sen­ti­bus pe­ri­cu­lis ire­tur. [2] Di­lec­tus rap­tim in ur­be ag­ris­que ha­be­ri pla­cet; mit­te­re ad con­du­cen­da Af­ro­rum auxi­lia; mu­ni­re ur­bem, fru­men­tum con­ve­he­re, te­la ar­ma pa­ra­re; instrue­re na­ves ac mit­te­re ad Hip­po­nem ad­ver­sus Ro­ma­nam clas­sem. [3] Iam haec agen­ti­bus nun­tius tan­dem ve­nit Lae­lium, non Sci­pio­nem, co­pias­que, quan­tae ad in­cur­sio­nes ag­ro­rum sa­tis sint, transvec­tas; sum­mae bel­li mo­lem ad­huc in Si­ci­lia es­se. [4] Ita res­pi­ra­tum, mit­ti­que le­ga­tio­nes ad Sypha­cem alios­que re­gu­los fir­man­dae so­cie­ta­tis cau­sa coep­tae. Ad Phi­lip­pum quo­que mis­si qui du­cen­ta ar­gen­ti ta­len­ta pol­li­ce­ren­tur, ut in Si­ci­liam aut in Ita­liam trai­ce­ret. [5] Mis­si et ad suos im­pe­ra­to­res in Ita­liam ut om­ni ter­ro­re Sci­pio­nem re­ti­ne­rent; [6] ad Ma­go­nem non le­ga­ti mo­do, sed vi­gin­ti quin­que lon­gae na­ves, sex mi­lia pe­di­tum, oc­tin­gen­ti equi­tes, sep­tem ele­phan­ti, ad hoc mag­na pe­cu­nia ad con­du­cen­da auxi­lia, qui­bus fre­tus pro­pius ur­bem Ro­ma­nam exer­ci­tum ad­mo­ve­ret co­niun­ge­ret­que se Han­ni­ba­li.

[7] Haec Car­tha­gi­ne pa­ra­bant agi­ta­bantque cum ad Lae­lium prae­das in­gen­tes ex ag­ro iner­mi ac nu­do prae­si­diis agen­tem Ma­si­nis­sa, fa­ma Ro­ma­nae clas­sis ex­ci­tus, cum equi­ti­bus pau­cis ve­nit. [8] Is seg­ni­ter rem agi ab Sci­pio­ne ques­tus, quod non iam exer­ci­tum in Af­ri­cam traie­cis­set, per­cul­sis Car­tha­gi­nien­si­bus, Sypha­ce im­pe­di­to fi­ni­tu­mis bel­lis; quem cer­tum ha­be­re, si spa­tium ad sua ut ve­lit com­po­nen­da de­tur, ni­hil sin­ce­ra fi­de cum Ro­ma­nis ac­tu­rum. [9] Hor­ta­re­tur, sti­mu­la­ret Sci­pio­nem ne ces­sa­ret; se, quam­quam reg­no pul­sus es­set, cum haud con­tem­nen­dis co­piis ad­fu­tu­rum pe­di­tum equi­tum­que. Nec ip­si Lae­lio mo­ran­dum in Af­ri­ca es­se; clas­sem cre­de­re pro­fec­tam a Car­tha­gi­ne, cum qua ab­sen­te Sci­pio­ne non sa­tis tu­tum es­set contra­hi cer­ta­men.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 9Ýòî îáå­ùà­íèå íå ïîáóäè­ëî Ôèëèï­ïà âûïîë­íèòü ïîæå­ëà­íèå êàð­ôà­ãå­íÿí. Íàïðî­òèâ, îí âñêî­ðå çàêëþ­÷èë ìèð ñ ðèì­ëÿ­íà­ìè (ñð. íèæå, ãë. 12, 14).
  • 10Ñð. íèæå: ãë. 33, 9; ïðè­ìå÷. 102 è 103.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007032 1327007054 1327008009 1364002905 1364002906 1364002907