4. Óëüïèàí â 1-é êíèãå «Îá îáÿçàííîñòÿõ ïðîêîíñóëà».
( pr.) Êàê ïðåäïèñàëè íàø èìïåðàòîð ñî ñâîèì îòöîì Àâôèäèþ Ñåâåðèàíó, ïðîêîíñóë äîëæåí çàáîòèòüñÿ î òîì, ÷òîáû (íå ñëèøêîì) îáðåìåíÿòü ïðîâèíöèþ (òðåáîâàíèÿìè) î ïðåäîñòàâëåíèè æèëüÿ äëÿ ïîñòîÿ (åìó è åãî ñâèòå).
( 1) Íè îäèí ïðîêîíñóë íå ìîæåò èìåòü ñëóæèòåëåé èç ÷èñëà ñâîèõ ëþäåé, íî â ïðîâèíöèÿõ èõ îáÿçàííîñòè èñïîëíÿþò âîèíû.
( 2) Îòïðàâëÿòüñÿ (íà ìåñòî ñëóæáû) ïðîêîíñóëó, êîíå÷íî, ëó÷øå áåç æåíû, íî ìîæíî ñ æåíîé, èìåÿ ïðè ýòîì â âèäó, ÷òî ïî ïîñòàíîâëåíèþ ñåíàòà, ïðèíÿòîìó â êîíñóëüñòâî Êîòòû è Ìåññàëû 70, â ñëó÷àå, åñëè æåíû îòïðàâëÿþùèõñÿ íà ñëóæáó (â ïðîâèíöèþ) ñîâåðøàþò ïðàâîíàðóøåíèå, îòâåòñòâåííîñòü è íàêàçàíèå çà ýòî íåñóò èõ ìóæüÿ.
( 3) Ïðåæäå ÷åì âñòóïèòü â ïðåäåëû íàçíà÷åííîé åìó ïðîâèíöèè, ïðîêîíñóëó íàäëåæèò ïîñëàòü ýäèêò î ñâîåì ïðèáûòèè, ñîäåðæàùèé êàêóþ-ëèáî ðåêîìåíäàöèþ ñåáå ñàìîìó, íàïðèìåð, ÷òî ó íåãî áóäòî áû äðóæåñêèå îòíîøåíèÿ ñ ïðîâèíöèàëàìè èëè ðîäñòâî ñ íèìè. Î÷åíü âàæíî, ÷òîáû â ýòîì æå ýäèêòå áûëà íàñòîÿòåëüíàÿ ïðîñüáà ê ïðîâèíöèàëàì íå âûåçæàòü åìó íàâñòðå÷ó íè â êà÷åñòâå ÷àñòíûõ ëèö, íè â êà÷åñòâå ïîñëîâ, èáî äîëæíî, ÷òîáû êàæäûé ïðèíèìàë åãî â ñâîåì îòå÷åñòâå.
( 4) (Ïðîêîíñóë) ïîñòóïèò ïðàâèëüíî è â ñîîòâåòñòâèè ñ óñòàíîâëåííûì ïîðÿäêîì, åñëè îí ïîøëåò ýäèêò ñâîåìó ïðåäøåñòâåííèêó è óêàæåò (â íåì), â êàêîé äåíü îí âñòóïèò â ïðåäåëû (ïðîâèíöèè). Âåäü íåîïðåäåëåííîñòü è íåîæèäàííîñòü (ïðèåçäà) îáû÷íî ïðèâîäÿò â çàìåøàòåëüñòâî ïðîâèíöèàëîâ è ìåøàþò âåäåíèþ äåë.
( 5) (Ïðîêîíñóëó) ñëåäóåò, ïðîÿâèâ îñìîòðèòåëüíîñòü, âñòóïèòü â ïðîâèíöèþ èìåííî òàì, ãäå ýòîãî òðåáóåò îáû÷àé, è òåì ñàìûì ñîáëþñòè òî, ÷òî ó ãðåêîâ íàçûâàåòñÿ ïðèáûòèå èëè ïðèïëûòèå, ò. å. ïðàâî îïðåäåëåííûõ ãîðîäîâ ïåðâûìè ïðèíèìàòü ïðèáûâàþùèõ ïî ñóøå èëè ìîðþ (ïðîêîíñóëîâ). Âåäü ïðîâèíöèàëû ïðèäàþò áîëüøîå çíà÷åíèå òîìó, ÷òîáû ýòîò îáû÷àé è ïðåðîãàòèâû ïîäîáíîãî ðîäà ó íèõ ñîõðàíÿëèñü. Ñóùåñòâóåò äàæå òàêîé (îáû÷àé), ÷òîáû ïðîêîíñóë ïðèáûâàë â íåêîòîðûå ïðîâèíöèè òîëüêî ìîðåì, êàê, íàïðèìåð, â (ïðîâèíöèþ) Àçèþ; âïëîòü äî òîãî, ÷òî íàø èìïåðàòîð Àíòîíèí Àâãóñò ïî ïðîñüáå àçèéöåâ ïîñòàíîâèë â ñâîåì ðåñêðèïòå, ÷òî ïðîêîíñóëó ñëåäóåò îáÿçàòåëüíî äîáèðàòüñÿ â Àçèþ ïî ìîðþ è âñòóïàòü ðàíüøå â Ýôåñ, ÷åì â êàêóþ-ëèáî èíóþ ïðîâèíöèþ.
( 6) Ïîñëå ýòîãî, âñòóïèâ â ïðîâèíöèþ, ïðîêîíñóë äîëæåí ïðåäîñòàâèòü þðèñäèêöèþ ñâîåìó ëåãàòó è íå äåëàòü ýòîãî ðàíüøå, ÷åì îêàæåòñÿ â ïðîâèíöèè. Âåäü ñîâåðøåííî àáñóðäíî, ÷òîáû ïðîêîíñóë ñàì, åùå íå ïîëó÷èâ þðèñäèêöèè, íàäåëÿë áû äðóãîãî òåì, ÷åãî ó íåãî åùå íåò, ïîñêîëüêó îí ïîëó÷àåò þðèñäèêöèþ íå ðàíüøå, ÷åì ïðèáóäåò â ñâîþ ïðîâèíöèþ. Íî äàæå åñëè îí ñäåëàåò ýòî ïðåäâàðèòåëüíî è, âñòóïèâ â ïðîâèíöèþ, íå ïåðåìåíèò ñâîåãî ðåøåíèÿ, òî, âèäèìî, ñëåäóåò ñ÷èòàòü, ÷òî ëåãàò îáëàäàåò þðèñäèêöèåé, íî íå ñ òîãî âðåìåíè, êîãäà îíà áûëà åìó âðó÷åíà, à ñ òîãî, êîãäà ïðîêîíñóë âñòóïèë â ïðîâèíöèþ.
|
4. Idem libro primo de officio proconsulis
B. 6, 2, 6 (pr.) Observare autem proconsulem oportet, ne in hospitiis praebendis oneret provinciam, ut imperator noster cum patre Aufidio Severiano rescripsit.
(1) Nemo proconsulum stratores suos habere potest, sed vice eorum milites ministerio in provinciis funguntur.
(2) Proficisci autem proconsulem melius quidem est sine uxore: sed et cum uxore potest, dummodo sciat senatum Cotta et Messala consulibus censuisse futurum, ut si quid uxores eorum qui ad officia proficiscuntur deliquerint, ab ipsis ratio et vindicta exigatur.
(3) Antequam vero fines provinciae decretae sibi proconsul ingressus sit, edictum debet de adventu suo mittere continens commendationem aliquam sui, si qua ei familiaritas sit cum provincialibus vel coniunctio, et maxime excusantis, ne publice vel privatim occurrant ei: esse enim congruens, ut unusquisque in sua patria eum exciperet.
(4) Recte autem et ordine faciet, si edictum decessori suo miserit significetque, qua die fines sit ingressurus: plerumque enim incerta haec et inopinata turbant provinciales et actus impediunt.
(5) Ingressum etiam hoc eum observare oportet, ut per eam partem provinciam ingrediatur, per quam ingredi moris est, et quas Graeci ἐπιδημίας appellant sive κατάπλουν observare, in quam primum civitatem veniat vel applicet: magni enim facient provinciales servari sibi consuetudinem istam et huiusmodi praerogativas. quaedam provinciae etiam hoc habent, ut per mare in eam provinciam proconsul veniat, ut Asia, scilicet usque adeo, ut imperator noster Antoninus Augustus ad desideria Asianorum rescripsit proconsuli necessitatem impositam per mare Asiam applicare καὶ τῶν μητροπόλεων Ἔφεσον primam attingere.
(6) Post haec ingressus provinciam mandare iurisdictionem legato suo debet nec hoc ante facere, quam fuerit provinciam ingressus: est enim perquam absurdum antequam ipse iurisdictionem nanciscatur (nec enim prius ei competit, quam in eam provinciam venerit) alii eam mandare, quam non habet. sed si et ante fecerit et ingressus provinciam in eadem voluntate fuerit, credendum est videri legatum habere iurisdictionem, non exinde ex quo mandata est, sed ex quo provinciam proconsul ingressus est.
|