71. Óëüïèàí â 51-é êíèãå «Êîììåíòàðèåâ ê Ñàáèíó».
( pr.) Åñëè êîìó-íèáóäü îòêàçàí ïðîñòî äîì è íå äîáàâëåíî, êàêîé äîì, íàñëåäíèêè ïðèíóæäàþòñÿ îòäàòü ëåãàòàðèþ êàêîé óãîäíî äîì èç òåõ, ÷òî èìåëèñü ó çàâåùàòåëÿ: åñëè æå íå îñòàâèë íè îäíîãî äîìà, òî ëåãàò ñêîðåå ñìåøîí, ÷åì íè÷òîæåí.
( 1) Ðàññìîòðèì, äîëæåí ëè ðó÷àòüñÿ íà ñëó÷àé ýâèêöèè òîò, êòî îòäàåò ðàáà íà îñíîâàíèè ëåãàòà; êàê ïðàâèëî, ñëåäóåò ñêàçàòü, ÷òî, êîëü ñêîðî âûäàííàÿ âî èñïîëíåíèå ëåãàòà âåùü îòáèðàåòñÿ áåç ñóäà, åå ìîæíî èñòðåáîâàòü íà îñíîâàíèè çàâåùàíèÿ; âïðî÷åì, åñëè åå èñòðåáîâàëè ïî ñóäó, ñóäüÿ äîëæåí èñòðåáîâàòü ïðåäîñòàâëåíèÿ ãàðàíòèè, ÷òîáû èìåëñÿ èñê èç ñòèïóëÿöèè.
( 2) Åñëè îòêàçàíû äåíüãè, íàñëåäíèêó, ïðèçíàþùåìó ñâîþ îáÿçàííîñòü, ñëåäóåò ïðåäîñòàâëÿòü íåêîòîðîå âðåìÿ, íåîáõîäèìîå äëÿ âûïëàòû, è íå íóæíî ïðèíóæäàòü åãî îòâå÷àòü ïî ñóäåáíîìó èñêó; êîíå÷íî, íåîáõîäèìî, ÷òîáû ïðåòîð ñîáëþäàë ýòî âðåìÿ, èñõîäÿ èç ïðåäñòàâëåíèé î äîáðîì è ñïðàâåäëèâîì.
( 3) Ñëåäóåò âûñëóøàòü òîãî, êòî ïðèçíàåò çà ñîáîé äîëã, îäíàêî ïðèâîäèò çàêîííóþ ïðè÷èíó, ïî÷åìó âñå æå íå ìîæåò èñïîëíèòü åãî, íàïðèìåð åñëè îòêàçàíà ÷óæàÿ âåùü, à õîçÿèí îòêàçûâàåòñÿ åå ïðîäàòü ëèáî çàëàìûâàåò çà íåå îãðîìíóþ öåíó; èëè åñëè (íàñëåäíèê) îòêàçûâàåòñÿ âûäàòü ðàáà èç ñîñòàâà íàñëåäñòâà, ñêàæåì, ñâîèõ ðîäíûõ îòöà, ìàòü èëè áðàòüåâ: âåäü î÷åíü ñïðàâåäëèâî ïîçâîëèòü åìó ïî ýòîé ïðè÷èíå ïî ðåøåíèþ ñóäüè ïðåäîñòàâèòü ñòîèìîñòü âåùè.
( 4) Êîãäà êîìó-òî áûë îòêàçàí êóáîê è íàñëåäíèê çàõîòåë îòäàòü ñòîèìîñòü, òàê êàê óòâåðæäàë, ÷òî íåñïðàâåäëèâî îòáèðàòü ýòî ó íåãî, (îí) íå äîáèëñÿ æåëàåìîãî îò ïðåòîðà: âåäü îäíî äåëî — ïîëîæåíèå ëþäåé è ñîâñåì äðóãîå — ïîëîæåíèå ïðî÷èõ âåùåé; èç ñíèñõîæäåíèÿ â îòíîøåíèè ëþäåé áûëî ïðèíÿòî òî, ÷òî ìû îäîáðèëè âûøå.
( 5) Åñëè àðåíäîâàííûé ìóíèöèïàëüíûé ó÷àñòîê îòêàçàí ïî çàâåùàíèþ ñàìèì æå ãðàæäàíàì ìóíèöèïèÿ, ðàññìîòðèì, èìååò ëè ñèëó ëåãàò è ìîæåò ëè áûòü èñòðåáîâàí. È Þëèàí â 38-é êíèãå äèãåñò ïèøåò: õîòÿ ñäàâàåìûé â àðåíäó ó÷àñòîê ïðèíàäëåæèò ãðàæäàíàì ìóíèöèïèÿ, âñå æå, ïîñêîëüêó íåêîå ïðàâî íà íåãî èìååò òîò, êòî îñòàâèë ëåãàò, ëåãàò ýòîò èìååò ñèëó.
( 6) Íî è åñëè íå ãðàæäàíàì ìóíèöèïèÿ, à äðóãîìó îí îòêàæåò ó÷àñòîê ïî çàâåùàíèþ, î÷åâèäíî, ÷òî îòêàçàíà íå ñîáñòâåííîñòü íà âåùü, íî òî ïðàâî, (êîòîðîå) ó íàñ èìååòñÿ â îòíîøåíèè àðåíäîâàííûõ ïîìåñòèé.
|
71. Ulpianus libro quinquagesimo primo ad edictum
B. 44, 1, 67. BS. 29, 1, 65 sch. 1 (pr.) Si domus alicui simpliciter sit legata neque adiectum quae domus, cogentur heredes quam vellent domum ex his, quas testator habebat, legatario dare: quod si nullas aedes reliquerit, magis derisorium est quam utile legatum.
(BS) (1) De evictione an cavere debeat is, qui servum praestat ex causa legati, videamus. et regulariter dicendum est, quotiens sine iudicio praestita res legata evincitur, posse eam ex testamento peti: ceterum si iudicio petita est, officio iudicis cautio necessaria est, ut sit ex stipulatu actio.
(2) In pecunia legata confitenti heredi modicum tempus ad solutionem dandum est nec urguendum ad suscipiendum iudicium: quod quidem tempus ex bono et aequo praetorem observare oportebit.
(3) Qui confitetur se quidem debere, iustam autem causam adfert, cur utique praestare non possit, audiendus est: ut puta si aliena res legata sit negetque dominum eam vendere vel immensum pretium eius rei petere adfirmet, aut si servum hereditarium neget se debere praestare, forte patrem suum vel matrem vel fratres naturales: aequissimum est enim concedi ei ex hac causa aestimationem officio iudicis praestare.
(4) Cum alicui poculum legatum esset velletque heres aestimationem praestare, quia iniquum esse aiebat id separari a se, non impetravit id a praetore: alia enim condicio est hominum, alia ceterarum rerum: in hominibus enim benigna ratione receptum est, quod supra probavimus.
(5) Si fundus municipum vectigalis ipsis municipibus sit legatus, an legatum consistat petique possit, videamus. et Iulianus libro trigensimo octavo digestorum scribit, quamvis fundus vectigalis municipum sit, attamen quia aliquod ius in eo is qui legavit habet, valere legatum.
(6) Sed et si non municipibus, sed alii fundum vectigalem legaverit, non videri proprietatem rei legatam, sed id ius quod in vectigalibus fundis habemus.
|