Íà ãëàâíóþ | Àíòè÷íàÿ ëèòåðàòóðà | Ðèìñêîå ïðàâî | Ñâîä ãðàæäàíñêîãî ïðàâà
Ñâîä ãðàæäàíñêîãî ïðàâà

Äèãåñòû Þñòèíèàíà

Êí. 30, ôð. 108

Äèãåñòû Þñòèíèàíà. Ò. 5 (1). Êí. 28—32. Ì.: «Ñòàòóò», 2004.
Ïåðåâîä ñ ëàò. Å. Â. Ëÿïóñòèíîé.
Îáù. ðåäàêöèÿ ïåðåâîäà: Ë. Ë. Êîôàíîâ; ðåäàêöèÿ ïåðåâîäà êí. 30: Å. À. Ñóõàíîâ.
Digesta Iustiniani Augusti. Ed. Mommsen — Krüger. Vol. II. Berolini, 1870.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
  • 108. Àôðè­êàí â 5-é êíè­ãå «Âîïðî­ñîâ».
  • (pr.) Åñëè ñêà­æóò, ÷òî ðàá, îòêà­çàí­íûé ïî çàâå­ùà­íèþ, ñáå­æàë ïðè æèç­íè çàâå­ùà­òå­ëÿ, òî èçäåðæ­êè è ðèñ­êè ïî åãî âîç­âðà­ùå­íèþ ëîæàò­ñÿ íà òîãî, êîìó îí îòêà­çàí, òàê êàê íàñëåä­íèê îòêà­çàí­íóþ âåùü äîë­æåí ïðå­äî­ñòà­âèòü â òîì ìåñòå, ãäå îíà áûëà îñòàâ­ëå­íà çàâå­ùà­òå­ëåì.
  • (1) Åñëè òî, ÷òî òû äîë­æåí ìíå ïî çàâå­ùà­íèþ, êòî-ëèáî äðó­ãîé ïîäà­ðèò ìîå­ìó ðàáó, ó ìåíÿ âñå åùå áóäåò îñòà­âàòü­ñÿ èñê èç çàâå­ùà­íèÿ, <îñî­áåí­íî åñëè ÿ íå áóäó çíàòü, ÷òî âåùü ñòà­ëà ìîåé>59: èíà­÷å ïîëó­÷èò­ñÿ, ÷òî äàæå åñëè áû òû ñàì ïîäà­ðèë åå ìîå­ìó ðàáó, òî îñâî­áî­äèë­ñÿ áû îò îáÿ­çà­òåëü­ñòâà áåç ìîå­ãî ñîãëà­ñèÿ, ÷åãî íèêî­èì îáðà­çîì ïðè­çíàòü íåëü­çÿ, êîëü ñêî­ðî òû íå îñâî­áî­äèë­ñÿ áû, äàæå è îñó­ùå­ñò­âèâ èñïîë­íå­íèå áåç ìîå­ãî ñîãëà­ñèÿ.
  • (2) Êîãäà Òèöèþ ïî çàâå­ùà­íèþ áûë îòêà­çàí ðàá, áûë çàäàí âîïðîñ: ïðè­íàä­ëå­æèò ëè ïðà­âî ðåøàòü, êîãî èìåí­íî äàâàòü, íàñëåä­íè­êó èëè ñêî­ðåå ëåãà­òà­ðèþ? ß îòâå­òèë: ïðà­âèëü­íåå ñêà­çàòü, ÷òî âûáîð çà òåì, êòî âîëåí ðåøàòü, ê êàêî­ìó èñêó ïðè­áåã­íóòü, òî åñòü çà ëåãà­òà­ðè­åì.
  • (3) ×òî çàâå­ùà­òåëü­íûé îòêàç òàêî­ãî ðîäà: «Òàêî­ìó-òî èëè òàêî­ìó-òî, òîìó èç íèõ äâî­èõ, êòî ðàíü­øå ïîä­íè­ìåò­ñÿ íà Êàïè­òî­ëèé» èìå­åò ñèëó, ñ î÷å­âèä­íî­ñòüþ ïîä­òâåð­æäà­åò­ñÿ äîâî­äîì, ãîâî­ðèë îí, ñîñòî­ÿ­ùèì â òîì, ÷òî, åñëè óçó­ôðóêò îòêà­çàí ïî çàâå­ùà­íèþ âîëü­íîîò­ïó­ùåí­íè­êàì, ñîá­ñò­âåí­íîñòü âïîëíå ìîæ­íî îñòàâ­ëÿòü ïî ëåãà­òó òîìó èç íèõ, êòî ïðî­æè­âåò äîëü­øå. Ñ÷è­òà­åò­ñÿ, ÷òî òî æå ñëå­äó­åò ñêà­çàòü è î íàçíà­÷å­íèè íàñëåä­íè­êà.
  • (4) Ñòè­õà, îáå­ùàí­íî­ãî ìíå òîáîé ïî ñòè­ïó­ëÿ­öèè, Òèöèé îòêà­çàë ìíå ïî çàâå­ùà­íèþ, îáðå­ìå­íèâ ýòèì òåáÿ êàê íàñëåä­íè­êà. Áûëî ðåøå­íî, ÷òî, åñëè ñòè­ïó­ëÿ­öèÿ áûëà çàêëþ­÷å­íà íå ðàäè áåç­âîç­ìåçä­íî­ãî îáî­ãà­ùå­íèÿ, ëåãàò èìå­åò ñèëó, åñëè æå ïî èíî­ìó îñíî­âà­íèþ, òîãäà ñêî­ðåå íå èìå­åò, èáî âñå óæå âûäà­íî, à îäíà è òà æå âåùü äâà­æäû ïðå­äî­ñòàâ­ëå­íà áûòü íå ìîæåò.
  • (5) Íî åñëè, â òî âðå­ìÿ êàê òû äîë­æåí áûë ìíå Ñòè­õà ïî çàâå­ùà­íèþ Òèöèÿ, åãî æå îòêà­çàë ìíå ïî çàâå­ùà­íèþ Ñåì­ï­ðî­íèé, îáðå­ìå­íèâ ýòèì êàê íàñëåä­íè­êà òåáÿ, à ìåíÿ îáðå­ìå­íèë ïðîñü­áîé îòäàòü åãî êîìó-òî, ëåãàò áóäåò èìåòü ñèëó, èáî ÿ íå íàìå­ðåí èìåòü (åãî ó ñåáÿ); òàêîé æå áóäåò íîð­ìà ïðà­âà è åñëè îí îòêà­æåò ïî çàâå­ùà­íèþ äåíü­ãè, îáðå­ìå­íèâ ýòèì êàê íàñëåä­íè­êà ìåíÿ, òåì áîëåå, åñëè â ïðåäû­äó­ùåì çàâå­ùà­íèè èìå­åò­ñÿ ôèäå­è­êî­ìèññ. Òàê­æå åñëè ê ïðåäû­äó­ùå­ìó çàâå­ùà­íèþ ïðè­ìå­íÿ­åò­ñÿ íîð­ìà Ôàëü­öè­äè­å­âà çàêî­íà, òî, ÷òî âñëåä­ñò­âèå ýòî­ãî óáóäåò ñ ó÷å­òîì Ôàëü­öè­äè­å­âà çàêî­íà, ÿ ïîëó­÷ó ïî ñëå­äóþ­ùå­ìó çàâå­ùà­íèþ.
  • (6) Òàê­æå åñëè ÿ ñòà­íó íàñëåä­íè­êîì íåïëà­òå­æå­ñïî­ñîá­íî­ãî õîçÿ­è­íà, ïîìå­ñòüå êîòî­ðî­ãî òåáå áûëî ïðè­êà­çà­íî äàòü ìíå, òâîå îáÿ­çà­òåëü­ñòâî îñòà­íåò­ñÿ â ñèëå, òàê æå êàê îñòà­ëîñü áû, åñëè áû ÿ ýòî ïîìå­ñòüå êóïèë.
  • (7) Åñëè áóäåò íàïè­ñà­íî òàê: «Ñâåðõ òîãî, ÷òî ÿ îòêà­çàë Òèöèþ, ïóñòü ìîé íàñëåä­íèê äàñò Ñåþ 10», íå ñëå­äó­åò ñîìíå­âàòü­ñÿ, ÷òî è ó Òèöèÿ åãî ëåãàò îñòà­åò­ñÿ, è Ñåþ íå ïðè­÷è­òà­åò­ñÿ íè÷å­ãî ñâåðõ 10; âåäü ñòà­ëî ïî÷òè îáû÷­íûì ôîð­ìó­ëè­ðî­âàòü îòêàç òàê: «Ñòîëü­êî-òî Ëóöèþ Òèöèþ è ñâåðõ òîãî ñòîëü­êî-òî åãî æåíå è äåòÿì».
  • (8) Åñëè òîìó, â ÷üþ ïîëü­çó íè÷å­ãî îòêà­çà­íî íå áûëî, ÷òî-ëèáî îòêà­çû­âà­þò ñ òàêèì äîáàâ­ëå­íè­åì: «ñâåðõ òîãî», íè÷óòü íå ñëå­äó­åò ñîìíå­âàòü­ñÿ, ÷òî îòêà­çàí­íîå òàêèì îáðà­çîì ïðè­÷è­òà­åò­ñÿ; è ãîðàçäî ìåíü­øå ñëå­äó­åò ñîìíå­âàòü­ñÿ â òîì, ÷òî åñëè îò òîãî, êòî ìíå íè÷å­ãî íå äîë­æåí, ÿ ïîëó­÷ó òàêîå îáå­ùà­íèå ïî ñòè­ïó­ëÿ­öèè: «Ñâåðõ òîãî, ÷òî òû ìíå äîë­æåí, îáå­ùà­åøü ëè äàòü 10?», òî (ñ íåãî) ïðè­÷è­òà­åò­ñÿ 10.
  • (9) Åñëè ÷óæîé ðàá ïîëó­÷èë ïî çàâå­ùà­íèþ ñâî­áî­äó è áûë îòêà­çàí, åãî ìîæ­íî, ãîâî­ðèò (ïðå­òîð), èñòðå­áî­âàòü íà îñíî­âà­íèè ëåãà­òà: âåäü êîãäà îñâî­áîæ­äå­íèå íè÷òîæ­íî, íåëå­ïî, ÷òîáû èç-çà íåãî óòðà­÷è­âàë ñèëó ëåãàò, êîòî­ðûé áûë áû äåé­ñò­âè­òåëü­íûì â èíîì ñëó­÷àå, åñëè áû áûë îñòàâ­ëåí ïî ëåãà­òó òîëü­êî îäèí (ýòîò ðàá).
  • (10) Òîò, ó êîãî â êàñ­ñå áûëî ïÿòü, è îòêà­çàë ïî çàâå­ùà­íèþ, è îáå­ùàë ïî ñòè­ïó­ëÿ­öèè òàê: «10, êîòî­ðûå èìå­þò­ñÿ ó ìåíÿ â êàñ­ñå»: äåé­ñò­âè­òåëü­íû áóäóò è ëåãàò, è ñòè­ïó­ëÿ­öèÿ, îäíà­êî ñ òåì, ÷òîáû è ïî çàâå­ùà­íèþ, è ïî ñòè­ïó­ëÿ­öèè ïðè­÷è­òà­ëîñü òîëü­êî ïÿòü. À òîãî, ÷òîáû ìîæ­íî áûëî èñòðå­áî­âàòü ïî èñêó èç çàâå­ùà­íèÿ ïÿòü, êîòî­ðûõ íå îêà­æåò­ñÿ, ðàçóì åäâà ëè äîïó­ñòèò: âåäü ÿñíî, ÷òî ïî çàâå­ùà­íèþ îòêà­çàí îïðå­äå­ëåí­íûé ïðåä­ìåò, êîòî­ðî­ãî íå ñóùå­ñò­âó­åò. Åñëè æå â ìîìåíò ñìåð­òè áûëà ïîë­íàÿ ñóì­ìà, à çàòåì êàêàÿ-òî åå ÷àñòü ïîãèáíåò, íåñî­ìíåí­íî, ÷òî ðèñê ýòîé ãèáå­ëè ïàäà­åò òîëü­êî íà íàñëåä­íè­êà.
  • (11) Åñëè ïî çàâå­ùà­íèþ îòêà­çàí ðàá, à íàñëåä­íèê äîïó­ñòèë ïðî­ñðî÷­êó (èñïîë­íå­íèÿ), òî íà íåãî ïàäà­åò ðèñê è ãèáå­ëè, è óõóä­øå­íèÿ, òàê ÷òî, åñëè ïåðå­äàñò, íàïðè­ìåð, êàëå­êó, âñå ðàâ­íî áóäåò îòâå­÷àòü (ïî èñêó èç çàâå­ùà­íèÿ).
  • (12) Êîãäà ÷òî-òî îòêà­çà­íî òåáå ïî çàâå­ùà­íèþ è ïîðó­÷å­íî âûäàòü ýòî ìíå, â òîì ñëó­÷àå, åñëè òû íè÷å­ãî, êðî­ìå ýòî­ãî ïî çàâå­ùà­íèþ íå ïîëó­÷èøü, ïðè èñòðå­áî­âà­íèè ýòî­ãî ëåãà­òà òû, ïî åãî ìíå­íèþ, îòâå­÷à­åøü ïåðå­äî ìíîé òîëü­êî çà çëîé óìû­ñåë, à â èíîì ñëó­÷àå — åùå è çà íåáðåæ­íîñòü; òàê æå60 êàê â äîãî­âî­ðàõ äîá­ðîé ñîâå­ñòè ñîáëþäà­åò­ñÿ òàêîé ïîðÿäîê: åñëè ðå÷ü èäåò î âûãî­äå îáå­èõ ñòî­ðîí, âîç­íè­êà­åò îòâåò­ñò­âåí­íîñòü è çà íåáðåæ­íîñòü, åñëè æå (î âûãî­äå) òîëü­êî îäíîé (ñòî­ðî­íû) — òî òîëü­êî çà çëîé óìû­ñåë.
  • (13) Òîò, êòî, îòäàâ æåì­÷óã â çàëîã Òèöèþ, íàçíà­÷èë íàñëåä­íè­êîì ñûíà, à äî÷ü íàñëåä­ñòâà ëèøèë, âïî­ñëåä­ñò­âèè ðàñ­ïî­ðÿäèë­ñÿ òàê: «Ïðî­øó òåáÿ, Òèöèé, è ïîðó­÷àþ òåáå: æåì­÷óã, êîòî­ðûé ÿ îòäàë òåáå â çàëîã, ïðî­äàé, è âñå, ÷òî îñòà­íåò­ñÿ ñâåðõ òîãî, ÷òî ÿ áûë òåáå äîë­æåí, ïåðå­äàé ìîåé äî÷å­ðè». Íà îñíî­âà­íèè ýòîé çàïè­ñè äî÷ü âïðà­âå òðå­áî­âàòü ôèäå­è­êî­ìèññ ó áðà­òà — ÷òîáû òîò ïðå­äî­ñòà­âèë åé ñâîè èñêè ê äîëæ­íè­êó: âåäü â ýòîì ñëó­÷àå áûâ­øå­ãî êðåäè­òî­ðà, êîíå÷­íî, ñëå­äó­åò ñ÷è­òàòü åãî äîëæ­íè­êîì, ïîñêîëü­êó öåíà çàëî­ãà ïðå­âû­øà­åò ñóì­ìó äîë­ãà.
  • (14) Íî íå ñëå­äó­åò óäèâ­ëÿòü­ñÿ, åñëè ïîðó­÷å­íèå äàíî îäíî­ìó, à èñïîë­íÿòü ôèäå­è­êî­ìèññ îáÿ­çàí äðó­ãîé: âåäü è êîãäà â çàâå­ùà­íèè ïèøåò­ñÿ òàê: «Ïðî­øó òåáÿ, Òèöèé: ïîëó­÷èâ 100, îòïó­ñòè íà âîëþ òîãî ðàáà» èëè: «Ïðå­äî­ñòàâü ÷òî-òî Ñåì­ï­ðî­íèþ», êîíå÷­íî, íàïè­ñà­íî íåëîâ­êî, íî ïðà­âèëü­íî áóäåò ñ÷è­òàòü, ÷òî íàñëåä­íè­êó äàíî ïîðó­÷å­íèå ïðå­äî­ñòà­âèòü Òèöèþ äåíü­ãè; ïîýòî­ìó ñàì Òèöèé ñìî­æåò ïðåäú­ÿâèòü èñê ê íàñëåä­íè­êó, è åãî æå ïîýòî­ìó ìîæ­íî çàñòà­âèòü ïðå­äî­ñòà­âèòü ðàáó ñâî­áî­äó èëè Ñåì­ï­ðî­íèþ òî, î ÷åì åãî ïðî­ñè­ëè.
  • (15) Àâèäèé ïîðó­÷èë ñâî­å­ìó ñûíó äàòü âçàé­ìû ÷åòû­ðåì åãî âîëü­íîîò­ïó­ùåí­íè­êàì îïðå­äå­ëåí­íóþ ñóì­ìó äåíåã è óñòà­íî­âèòü ïîíè­æåí­íûé ïðî­öåíò: áûëî ðåøå­íî, ÷òî ýòîò ôèäå­è­êî­ìèññ èìå­åò ñèëó öåëè­êîì.
  • 108. Af­ri­ca­nus lib­ro quin­to quaes­tio­num
  • B. 44, 1, 103 (pr.) Si ser­vus le­ga­tus vi­vo tes­ta­to­re fu­gis­se di­ca­tur, et im­pen­sa et pe­ri­cu­lo eius cui le­ga­tus sit red­di de­bet, quo­niam rem le­ga­tam eo lo­co praes­ta­re he­res de­beat, in quo a tes­ta­to­re sit re­lic­ta.
  • (1) Si id quod ex tes­ta­men­to mi­hi de­bes qui­li­bet ali­us ser­vo meo do­na­ve­rit, ma­ne­bit ad­huc mi­hi ex tes­ta­men­to ac­tio et ma­xi­me, si ig­no­rem meam fac­tam es­se: alio­quin con­se­quens erit, ut etiam, si tu ip­se ser­vo meo eam do­na­ve­ris, in­vi­to me li­be­re­ris: quod nul­lo mo­do re­ci­pien­dum est, quan­do ne so­lu­tio­ne qui­dem in­vi­to me fac­ta li­be­re­ris.
  • BS. 44, 1, 20 (2) Cum ho­mo Ti­tio le­ga­tus es­set, quae­si­tum est, ut­rum ar­bit­rium he­re­dis est quem ve­lit dan­di an po­tius le­ga­ta­rii. res­pon­di ve­rius di­ci elec­tio­nem eius es­se, cui po­tes­tas sit qua ac­tio­ne uti ve­lit, id est le­ga­ta­rii.
  • (BS) (3) Hui­us­mo­di le­ga­tum «il­li aut il­li, uter eorum prior Ca­pi­to­lium as­cen­de­rit» uti­le es­se evi­den­ti ar­gu­men­to pro­ba­ri ait, quod constet usum fruc­tum li­ber­tis le­ga­tum et qui eorum su­per­vi­xe­rit prop­rie­ta­tem uti­li­ter le­ga­ri. id­que et de he­re­de insti­tuen­do di­cen­dum exis­ti­ma­vit.
  • (4) Sti­chum, quem de te sti­pu­la­tus eram, Ti­tius a te he­re­de mi­hi le­ga­vit: si qui­dem non ex luc­ra­ti­va cau­sa sti­pu­la­tio in­ter­ces­sit, uti­le le­ga­tum es­se pla­ce­bat, sin e dua­bus, tunc ma­gis pla­cet inu­ti­le es­se le­ga­tum, quia nec ab­sit quic­quam nec bis eadem res praes­ta­ri pos­sit.
  • (5) Sed si, cum mi­hi ex tes­ta­men­to Ti­tii Sti­chum de­be­res, eun­dem a te he­re­de Sempro­nius mi­hi le­ga­ve­rit fi­dei­que meae com­mi­se­rit, ut eum ali­cui res­ti­tuam, le­ga­tum uti­le erit, quia non sum ha­bi­tu­rus: idem iuris erit et si pe­cu­niam a me le­ga­ve­rit: mul­to ma­gis, si in prio­re tes­ta­men­to fi­dei­com­mis­sum sit. item si in prio­re tes­ta­men­to Fal­ci­diae lo­cus sit, quod in­de absci­dit ra­tio­ne Fal­ci­diae, ex se­quen­ti tes­ta­men­to con­se­quar.
  • (6) Item si do­mi­no he­res exsti­te­ro, qui non es­set sol­ven­do, cui­us fun­dum tu mi­hi da­re ius­sus es­ses, ma­ne­bit tua ob­li­ga­tio, si­cut ma­ne­ret, si eum fun­dum emis­sem.
  • (7) Si ita scrip­tum erit: «ampli­us quam Ti­tio le­ga­vi he­res meus Seio de­cem da­to», du­bi­tan­dum non erit, quin et Ti­tio suum le­ga­tum ma­neat et Seio ni­hil ultra de­cem de­bea­tur: nam et usi­ta­tum fe­re est sic le­ga­re: «Lu­cio Ti­tio tot et hoc ampli­us uxo­ri et li­be­ris eius tot».
  • (8) Si ei cui ni­hil le­ga­tum est cum hac adiectio­ne «hoc ampli­us» ali­quid le­ge­tur, mi­ni­me du­bi­tan­dum est, quin id quod ita le­ga­ve­rit de­bea­tur: mul­to­que mi­nus du­bi­tan­dum, si ab eo qui ni­hil mi­hi de­bet ita sti­pu­la­tus fue­ro: «ampli­us quam mi­hi de­bes de­cem da­re spon­des»? quin de­cem de­bean­tur.
  • (9) Si ser­vus alie­nus li­ber es­se ius­sus et le­ga­tus sit, pe­ti eum ex le­ga­to pos­se ait: nam cum li­ber­tas nul­lius mo­men­ti sit, ab­sur­dum es­se per eam le­ga­tum in­fir­ma­ri, quod alio­quin va­le­ret, et si so­lum da­tum fuis­set.
  • (10) Qui quin­que in ar­ca ha­be­bat ita le­ga­vit vel sti­pu­lan­ti pro­mi­sit «de­cem quae in ar­ca ha­beo»: et le­ga­tum et sti­pu­la­tio va­le­bit, ita ta­men, ut so­la quin­que vel ex sti­pu­la­tio­ne vel ex tes­ta­men­to de­bean­tur. ut ve­ro quin­que quae dee­runt ex tes­ta­men­to pe­ti pos­sint, vix ra­tio pa­tie­tur: nam quo­dam­mo­do cer­tum cor­pus, quod in re­rum na­tu­ra non sit, le­ga­tum vi­de­tur. quod si mor­tis tem­po­re ple­na sum­ma fue­rat et pos­tea ali­quod ex ea de­pe­rie­rit, si­ne du­bio so­li he­re­di de­pe­rit.
  • (11) Si ser­vus le­ga­tus sit et mo­ram he­res fe­ce­rit, pe­ri­cu­lo eius et vi­vit et de­te­rior fit, ut, si de­bi­lem for­te tra­dat, ni­hi­lo mi­nus te­nea­tur.
  • (12) Cum quid ti­bi le­ga­tum fi­dei­ve tuae com­mis­sum sit, ut mi­hi res­ti­tuas, si qui­dem ni­hil prae­te­rea ex tes­ta­men­to ca­pias, do­lum ma­lum dum­ta­xat in exi­gen­do eo le­ga­to, alio­quin etiam cul­pam te mi­hi praes­ta­re de­be­re exis­ti­ma­vit: si­cut in contrac­ti­bus fi­dei bo­nae ser­va­tur, ut, si qui­dem ut­rius­que contra­hen­tis com­mo­dum ver­se­tur, etiam cul­pa, sin uni­us so­lius, do­lus ma­lus tan­tum­mo­do praes­te­tur.
  • (13) Qui mar­ga­ri­ta Ti­tio pig­no­ri de­de­rat, fi­lium he­re­dem insti­tuit et fi­liam ex­he­re­da­vit, dein­de ita ca­vit: «te, Ti­ti, ro­go fi­dei­que tuae com­mit­to, uti mar­ga­ri­ta, quae ti­bi pig­no­ri de­di, ven­das et de­duc­to om­ni de­bi­to tuo quod ampli­us erit id om­ne fi­liae meae res­ti­tuas». ex ea scrip­tu­ra fi­liam a frat­re fi­dei com­mis­sum pe­te­re pos­se, ut is ac­tio­nes suas ad­ver­sus de­bi­to­rem ei praes­ta­ret: hoc enim ca­su eum, qui cre­di­tor fuis­set, de­bi­to­rem in­tel­le­gen­dum eius sci­li­cet, quod pre­tium pig­no­ris sum­mam de­bi­ti ex­ce­dat.
  • (14) Non autem mi­ran­dum, si, cum ali­us ro­ga­tus sit, ali­us fi­dei com­mis­so obstrin­ga­tur: nam et cum in tes­ta­men­to ita scri­ba­tur: «te, Ti­ti, ro­go, ut ac­cep­tis cen­tum il­lum ser­vum ma­nu­mit­tas» vel «Sempro­nio quid praes­tes», pa­rum qui­dem ap­te scri­bi, ve­rum aeque in­tel­le­gen­dum he­re­dis fi­dei com­mis­sum, ut pe­cu­niam Ti­tio praes­tet: ideo­que et ip­sum Ti­tium cum he­re­de ac­tu­rum et li­ber­ta­tem ser­vo vel Sempro­nio quod ro­ga­tus sit praes­ta­re co­gen­dum.
  • (15) Avi­dius fi­lii sui fi­dei com­mi­sit, ut cer­tam pe­cu­niam quat­tuor li­ber­tis suis mu­tuam da­ret et usu­ras le­vio­res taxa­ve­rat: pla­cuit hoc fi­dei­com­mis­sum uti­le to­tum es­se.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 59Ï. Êðþ­ãåð ïðåä­ïî­ëà­ãà­åò çäåñü èíòåð­ïî­ëÿ­öèþ Þñòè­íè­à­íà (ïðè­ìå÷. ðåä.).
  • 60Ñîãëàñ­íî À. äå Ìåäèî, îòñþäà è äî êîí­öà § 12 — èíòåð­ïî­ëÿ­öèÿ Þñòè­íè­à­íà (ïðè­ìå÷. ðåä.).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1496002023 1496002029 1496002030 3303001109 3303001110 3303001111