Ïåðåâîä Ý. Ã. Þíöà.
Êîììåíòàðèé ñîñòàâëåí Ô. À. Ìèõàéëîâñêèì, Â. Ì. Ñìèðèíûì.
Ðåäàêòîðû ïåðåâîäà (èçä. 2002)
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, E. T. Sage, 1936/1983. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
5. (1) Ñåíàòîðû, îêðóæèâ òðèáóíà ñî âñåõ ñòîðîí, ñòàëè åãî óãîâàðèâàòü, íî ðåøèëà äåëî ðå÷ü åãî êîëëåãè Òèáåðèÿ Ãðàêõà. (2) Ëþáîå äîëæíîñòíîå ëèöî, ñêàçàë îí, íå äîëæíî ïîääàâàòüñÿ íåïðèÿçíè ê êîìó-ëèáî, íî äëÿ òðèáóíà ñëóæèòü îðóäèåì ÷óæîé íåïðèÿçíè âäâîéíå ïîçîðíî è íåäîñòîéíî òðèáóíñêîé âëàñòè è ñâÿùåííûõ çàêîíîâ, åå îõðàíÿþùèõ. (3) Ëþáèòü èëè íåíàâèäåòü, îäîáðÿòü èëè ïîðèöàòü ñëåäóåò, ðóêîâîäñòâóÿñü òîëüêî ñîáñòâåííûì ìíåíèåì, íî íå ïî ÷óæîìó ïðèêàçó, ñëåäóÿ ÷óæîé ïðèõîòè, âñòóïàÿ ñ êîíñóëîì â ñãîâîð, áóäó÷è ïëåáåéñêèì òðèáóíîì. (4) Ïóñòü îí ïîìíèò ëè÷íîå ïîðó÷åíèå Ìàðêà Ýìèëèÿ, íî íå çàáûâàåò, ÷òî òðèáóíîì åãî ñäåëàë ðèìñêèé íàðîä, è ñäåëàë íå äëÿ ðàáñêîãî ïðèñëóæèâàíèÿ êîíñóëó, à äëÿ òîãî, ÷òîáû îòñòàèâàòü ïðàâà è ñâîáîäû ãðàæäàí. (5) Îí äàæå íå ïîíèìàåò, ÷òî îñòàâèò ïîòîìêàì ïðèìåð òîãî, êàê èç äâóõ òðèáóíîâ-êîëëåã ñ.322 îäèí îòêàçûâàåòñÿ îò ñâîåé ëè÷íîé âðàæäû ðàäè ãîñóäàðñòâåííûõ èíòåðåñîâ, à äðóãîé ðàçäóâàåò ññîðó, äà åùå íå èç ñâîèõ ëè÷íûõ ïîáóæäåíèé, à ïî ïîðó÷åíèþ äðóãîãî ëèöà. (6) Êîãäà òðèáóí, ïðèñòûæåííûé ýòèìè àðãóìåíòàìè, ïîêèíóë ñåíàòñêîå çàñåäàíèå, òî ïî äîêëàäó ïðåòîðà Ñåðâèÿ Ñóëüïèöèÿ Ìàðêó Ôóëüâèþ áûë íàçíà÷åí òðèóìô. (7)  îòâåòíîì ñëîâå Ôóëüâèé ïîáëàãîäàðèë ñåíàòîðîâ è äîáàâèë, ÷òî îí â äåíü âçÿòèÿ Àìáðàêèè äàë îáåò óñòðîèòü Âåëèêèå èãðû â ÷åñòü Þïèòåðà Áëàãîãî Âñåâûøíåãî. Íà ýòó öåëü ãîðîäà åìó ïðåïîäíåñëè ñòî ôóíòîâ çîëîòà, (8) è îí ïðîñèò, ÷òîáû îò äåíåã, êîòîðûå áóäóò íåñòè â òðèóìôå è êîòîðûå ïîñëå òðèóìôà îí ñîáèðàåòñÿ ñäàòü â êàçíó22, åìó ðàçðåøèëè îòäåëèòü ýòî çîëîòî. (9) Ñåíàò ïîâåëåë îáðàòèòüñÿ ê êîëëåãèè ïîíòèôèêîâ ñ çàïðîñîì, ïðàâèëüíûì ëè áóäåò âñå ýòî çîëîòî èñòðàòèòü íà èãðû. (10) Ïîíòèôèêè îòâåòèëè, ÷òî ñ òî÷êè çðåíèÿ ðåëèãèè íå èìååò çíà÷åíèÿ, êàêàÿ íà èãðû áóäåò çàòðà÷åíà ñóììà, è òîãäà ñåíàò óäîâëåòâîðèë ïðîñüáó Ôóëüâèÿ, ïðè óñëîâèè, ÷òî îáùàÿ ñóììà ðàñõîäîâ íå ïðåâûñèò âîñüìèäåñÿòè òûñÿ÷ ñåñòåðöèåâ23. (11) Ïðàçäíîâàíèå òðèóìôà Ôóëüâèé íàìå÷àë íà ÿíâàðü, íî óçíàâ, ÷òî êîíñóë Ìàðê Ýìèëèé, èçâåùåííûé ïèñüìîì ïëåáåéñêîãî òðèáóíà Ìàðêà Àáóðèÿ îá îòêàçå èñïîëüçîâàòü ïðàâî âåòî, (12) ëè÷íî íàïðàâëÿåòñÿ â Ðèì, ÷òîáû ïîìåøàòü òðèóìôó, è òîëüêî áîëåçíü çàäåðæèâàåò åãî â ïóòè, èñïóãàëñÿ, ÷òî òðèóìô áóäåò ñòîèòü åìó áîëüøåé áîðüáû, ÷åì ïîáåäà â âîéíå, è ïåðåíåñ åãî íà áîëåå ðàííèé ñðîê. (13) Òðèóìô íàä Ýòîëèåé è Êåôàëëåíèåé ñîñòîÿëñÿ çà äåñÿòü äíåé äî ÿíâàðñêèõ êàëåíä. (14) Ïåðåä êîëåñíèöåé òðèóìôàòîðà íåñëè ñòî çîëîòûõ âåíêîâ, êàæäûé âåñîì â äâåíàäöàòü ôóíòîâ, âîñåìüäåñÿò òðè òûñÿ÷è ôóíòîâ ñåðåáðà, äâåñòè ñîðîê òðè ôóíòà çîëîòà, (15) ñòî âîñåìíàäöàòü òûñÿ÷ àòòè÷åñêèõ òåòðàäðàõì, äâåíàäöàòü òûñÿ÷ ÷åòûðåñòà äâàäöàòü äâà ôèëèïïîâûõ çîëîòûõ, ñåìüñîò âîñåìüäåñÿò ïÿòü áðîíçîâûõ ñòàòóé, äâåñòè òðèäöàòü ìðàìîðíûõ ñòàòóé, âåçëè ãðóäû îðóæèÿ è âðàæåñêèõ äîñïåõîâ, (16) êàòàïóëüòû, áàëëèñòû è äðóãèå ìåòàòåëüíûå îðóäèÿ; ÷èñëî ïîëêîâîäöåâ, ïðîâåäåííûõ â ïðîöåññèè (ëèáî ýòîëèéöåâ è êåôàëëåíÿí, ëèáî öàðñêèõ âîåíà÷àëüíèêîâ, îñòàâëåííûõ â Ãðåöèè Àíòèîõîì), áûëî íå ìåíüøå äâàäöàòè ñåìè. (17)  òîò æå äåíü, åùå äî âúåçäà â ãîðîä, âî Ôëàìèíèåâîì öèðêå òðèóìôàòîð ðàçäàë áîåâûå íàãðàäû ñâîèì òðèáóíàì, ïðåôåêòàì, âñàäíèêàì, öåíòóðèîíàì, èç ÷èñëà êàê ðèìñêèõ ãðàæäàí, òàê è ñîþçíèêîâ24. Ñîëäàòàì îí èç äîáû÷è ðàçäàë ïî äâàäöàòü ïÿòü äåíàðèåâ êàæäîìó, öåíòóðèîíàì âäâîå áîëüøå, âñàäíèêàì âòðîå. |
5. Undique omnes alii deprecari tribunum, alii castigare. Ti. Gracchi collegae plurimum oratio movit. [2] Ne suas quidem simultates pro magistratu exercere boni exempli esse: alienarum vero simultatum tribunum plebis cognitorem fieri turpe et indignum collegii eius potestate et sacratis legibus esse. [3] Suo quemque iudicio et homines odisse aut diligere et res probare aut improbare debere, non pendere ex alterius vultu ac nutu nec alieni momentis animi circumagi, adstipularique irato consuli tribunum plebei; [4] et quid privatim M. Aemilius mandaverit meminisse, tribunatum sibi a populo Romano mandatum oblivisci, et mandatum pro auxilio ac libertate privatorum, non pro consulari regno. [5] Ne hoc quidem cernere eum, fore ut memoriae ac posteritati mandetur eiusdem collegii alterum ex duobus tribunis plebis suas inimicitias remisisse rei publicae, alterum alienas et mandatas exercuisse. [6] His victus castigationibus tribunus cum templo excessisset, referente Ser. Sulpicio praetore triumphus M. Fulvio est decretus. [7] Is cum gratias patribus conscriptis egisset, adiecit ludos magnos se Iovi optimo maximo eo die quo Ambraciam cepisset vovisse; in eam rem sibi centum pondo auri a civitatibus collatum; [8] petere ut ex ea pecunia quam in triumpho latam in aerario positurus esset id aurum secerni iuberent. [9] Senatus pontificum collegium consuli iussit, num omne id aurum in ludos consumi necesse esset. [10] Cum pontifices negassent ad religionem pertinere quanta impensa in ludos fieret, senatus Fulvio quantum impenderet permisit, dum ne summam octoginta milium excederet. [11] Triumphare mense Ianuario statuerat: sed cum audisset consulem M. Aemilium, litteris M. Aburii tribuni plebis acceptis de remissa intercessione, [12] ipsum ad impediendum triumphum Romam venientem aegrum in via substitisse, ne plus in triumpho certaminum quam in bello haberet, praetulit triumphi diem. [13] Triumphavit ante diem decimum Kal. Ianuarias de Aetolis et de Cephallania. [14] Aureae coronae centum duodecim pondo ante currum latae sunt; argenti pondo milia octoginta tria, auri pondo ducenta quadraginta tria, [15] tetrachma Attica centum octodecim milia, Philippei nummi duodecim milia trecenti viginti duo, signa aenea septingenta octoginta quinque, signa marmorea ducenta triginta, arma tela cetera spolia hostium, magnus numerus, [16] ad hoc catapultae, ballistae, tormenta omnis generis; duces aut Aetoli et Cephallanes aut regii ab Antiocho ibi relicti ad viginti septem. [17] Multos eo die priusquam in urbem inveheretur in circo Flaminio tribunos praefectos equites centuriones, Romanos sociosque, donis militaribus donavit. Militibus ex praeda vicenos quinos denarios divisit, duplex centurioni, triplex equiti. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß