Åñòåñòâåííàÿ èñòîðèÿ

Êí. II, ãë. 82

Òåêñò ïî èçäàíèþ: Àðõèâ èñòîðèè íàóêè è òåõíèêè. Âûï. 3. Ñáîðíèê ñòàòåé. Íàóêà, Ìîñêâà, 2007. Ñ. 287—366.
Ïåðåâîä ñ ëàò. è êîììåíòàðèè Á. À. Ñòàðîñòèíà.
Ëàò. òåêñò: C. Plini Secundi Naturalis Historiae Libri XXXVII. Vol. 1, ed. C. Mayhoff. Lipsiae, Teubner, 1906.
Ñêàí òîéáíåðîâñêîãî èçä. 1906.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
  • 82. (84) 197 Âîäà â êîëî­ä­öàõ ïåðåä çåì­ëå­òðÿ­ñå­íè­åì ìóò­íå­åò è ïîÿâ­ëÿ­åò­ñÿ íåêèé íåïðè­ÿò­íûé çàïàõ. Íî êîëîä­öû ïîìî­ãà­þò è îòâðà­òèòü çåì­ëå­òðÿ­ñå­íèå; ñõîä­íûì îáðà­çîì ÷àñòî äåé­ñò­âó­þò è ïåùå­ðû, èáî ïðå­äî­ñòàâ­ëÿ­þò âûõîä äëÿ ñæà­òî­ãî âîçäó­õà. Ïîäîá­íîå çàìå­÷à­ëîñü è â íåêî­òî­ðûõ ãîðî­äàõ: çåì­ëå­òðÿ­ñå­íèÿ ìåíü­øå ÷óâ­ñò­âó­þò­ñÿ, êîãäà çåì­ëÿ ðàäè äðå­íà­æà áûëà ïðî­íè­çà­íà ÷àñòû­ìè øòîëü­íÿ­ìè. Ñðå­äè ÷àñòåé çäà­íèé íàè­áî­ëåå óñòîé­÷è­âû òå, êîòî­ðûå êàê áû ïîä­âå­øå­íû: íàïðè­ìåð, â Íåà­ïî­ëå, â Èòà­ëèè, íàè­áî­ëåå ïîñòðà­äà­ëà îò çåì­ëå­òðÿ­ñå­íèÿ ñàìàÿ ïðî÷­íàÿ è òâåð­äàÿ ÷àñòü çäà­íèÿ, â òî âðå­ìÿ êàê ñàìû­ìè íàäåæ­íû­ìè îêà­çû­âà­þò­ñÿ àðêè, à òàê­æå óãëû ñòåí è ñòîë­áû, îòêëî­íÿ­å­ìûå ÷åðåäóþ­ùè­ìè­ñÿ òîë÷­êà­ìè òî â îäíîì, òî â äðó­ãîì íàïðàâ­ëå­íèè. Ìåíü­øå äðó­ãèõ ïîâðåæ­äà­þò­ñÿ çåì­ëå­òðÿ­ñå­íè­ÿ­ìè ñòå­íû, âûëî­æåí­íûå èç êèð­ïè­÷à.
  • 198 Íåìà­ëûå ðàç­ëè­÷èÿ íàáëþäà­þò­ñÿ è â òîì, êàê èìåí­íî òðÿ­ñåò­ñÿ çåì­ëÿ, èáî ýòî ìîæåò ïðî­èñ­õî­äèòü íåñêîëü­êè­ìè ñïî­ñî­áà­ìè. Ìåíü­øå âñå­ãî îïàñ­íîñòü, êîãäà çåì­ëÿ äðî­æèò è çàñòàâ­ëÿ­åò çäà­íèÿ ñêðå­æå­òàòü; êîãäà ïîä­íè­ìà­åò­ñÿ, âçäó­âà­ÿñü, è ïîòîì îñåäà­åò íà ïðåæ­íåå ìåñòî; òàê­æå, êîãäà çäà­íèÿ ñòàë­êè­âà­þò­ñÿ è ñîóäà­ðÿ­þò­ñÿ òàêèì îáðà­çîì, ÷òî âñòðå÷­íûå òîë÷­êè ïîãà­øà­þò äðóã äðó­ãà. Íî îïàñ­íî âîë­íî­îá­ðàç­íîå èçãè­áà­íèå çåì­ëè èëè óñòðåì­ëåí­íîñòü åå äâè­æå­íèÿ â êàêîì-ëèáî îäíîì íàïðàâ­ëå­íèè. Çåì­ëå­òðÿ­ñå­íèÿ ïðå­êðà­ùà­þò­ñÿ, êàê òîëü­êî ïîä­íè­ìà­åò­ñÿ âåòåð, íî åñëè â ýòîì ñëó­÷àå òîë÷­êè íå ïðå­êðà­òÿò­ñÿ, òî çíà­÷èò, îíè áóäóò ïðî­äîë­æàòü­ñÿ 40 äíåé, ÷àñòî è áîëåå, äàæå ãîä è äâà.
  • 82. (84) [197] Est et in pu­teis tur­bi­dior aqua nec si­ne odo­ris tae­dio, si­cut in is­dem et re­me­dium, qua­le et creb­ri spe­cus prae­bent; con­cep­tum enim spi­ri­tum ex­ha­lant. quod in to­tis no­ta­tur op­pi­dis: mi­nus qua­tiun­tur creb­ris ad elu­viem cu­ni­cu­lis ca­va­ta, mul­to­que sunt tu­tio­ra in is­dem il­lis quae pen­dent, si­cu­ti Nea­po­li in Ita­lia in­tel­le­gi­tur, par­te eius, quae so­li­da est, ad ta­les ca­sus ob­no­xia. tu­tis­si­mi sunt aedi­fi­cio­rum for­ni­ces, an­gu­li quo­que pa­rie­tum pos­tes­que, al­ter­no pul­su re­ni­ten­te. et la­te­re ter­re­no fac­ti pa­rie­tes mi­no­re no­xa qua­tiun­tur.
  • [198] mag­na dif­fe­ren­tia est et in ip­so ge­ne­re mo­tus, plu­ri­bus si­qui­dem mo­dis qua­ti­tur. tu­tis­si­mum est cum vib­rat cris­pan­te aedi­fi­cio­rum cre­pi­tu et cum in­tu­mes­cit ad­sur­gens al­ter­no­que mo­tu re­si­dit; in­no­xium et cum con­cur­ren­tia tec­ta contra­rio ic­tu arie­tant, quo­niam al­ter mo­tus al­te­ri re­ni­ti­tur. un­dan­tis incli­na­tio et fluc­tus mo­re quae­dam vo­lu­ta­tio in­fes­ta est aut cum in unam par­tem to­tus se mo­tus in­pel­lit. de­si­nunt autem tre­mo­res, cum ven­tus emer­sit; sin ve­ro du­ra­ve­re, non an­te XL dies sis­tun­tur, ple­rum­que et tar­dius, ut­po­te cum qui­dam an­nuo et bien­ni spa­tio du­ra­ve­rint.
ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
1260010302 1260010303 1260010305 1327002083 1327002084 1327002085