Ïëèíèé Ñòàðøèé

Åñòåñòâåííàÿ èñòîðèÿ

Êí. IV, ãë. 16

<<<
ÎÃËÀÂËÅÍÈÅ
>>>
Òåêñò ïî èçäàíèþ: Âîïðîñû èñòîðèè åñòåñòâîçíàíèÿ è òåõíèêè. ¹ 3. Ìîñêâà, 2007. Ñ. 110—142.
Ïåðåâîä ñ ëàò. è êîììåíòàðèè Á. À. Ñòàðîñòèíà.
Ëàò. òåêñò: C. Plini Secundi Naturalis Historiae Libri XXXVII. Vol. 1, ed. C. Mayhoff. Lipsiae, Teubner, 1906.
Ñêàí òîéáíåðîâñêîãî èçä. 1906.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
102 103 104
  • 16. (30) 102 Íàïðî­òèâ ýòèõ ìåñò â ñåâå­ðî-çàïàä­íîì íàïðàâ­ëå­íèè ëåæèò Áðè­òàí­íèÿ, îñò­ðîâ, ïðî­ñëàâ­ëåí­íûé áëà­ãî­äà­ðÿ ãðå­÷å­ñêèì è íàøèì èñòî­ðè­÷å­ñêèì äîêó­ìåí­òàì (mo­ni­men­tis) è îáðà­ùåí­íûé [ðàç­ëè÷­íû­ìè ñâî­è­ìè ÷àñòÿ­ìè] ê Ãåð­ìà­íèè, Ãàë­ëèè, Èñïà­íèè — ê íàè­áî­ëåå êðóï­íûì (ýòî áåç­óñëîâ­íî) ÷àñòÿì Åâðî­ïû. Ðàíü­øå èìÿ åãî áûëî Àëü­áèîí, à Áðè­òàí­íè­åé òîãäà íàçû­âà­ëè âñå [îêðåñò­íûå îñò­ðî­âà], î êîòî­ðûõ ìû âñêî­ðå íåìíî­ãî ïîãî­âî­ðèì. Ðàñ­ñòî­ÿ­íèå íàïðÿ­ìóþ ÷åðåç ìîðå îò Áðè­òàí­íèè äî Ãåñî­ðè­à­êà [Áóëî­íè] íà áåðå­ãó, ãäå æèâåò ïëå­ìÿ ìîðè­íîâ, [ñîñòàâ­ëÿ­åò] — íàïðÿ­ìóþ ÷åðåç ìîðå — 50 ìèëü. Îêðóæ­íîñòü Áðè­òàí­íèè, êàê ñîîá­ùà­þò Ïèôåé è Èñè­äîð, 4875 ìèëü. Ïî÷òè 30 ëåò òîìó íàçàä îíà áûëà îáñëå­äî­âà­íà ðèì­ñêè­ìè âîé­ñêà­ìè, [íî] íå äàëü­øå îêðåñò­íî­ñòåé Êàëèäîí­ñêî­ãî ëåñà. Àãðèï­ïà ñ÷è­òà­åò, ÷òî åå äëè­íà ñîñòàâ­ëÿ­åò 800 ìèëü, øèðè­íà 300 ìèëü, à ó Ãèáåð­íèè [Èðëàí­äèè] øèðè­íà òàêàÿ æå, íî äëè­íà íà 200 ìèëü ìåíü­øå.
  • 103 Ãèáåð­íèÿ ðàñ­ïî­ëî­æå­íà çà Áðè­òàí­íè­åé (su­per earn haec si­ta), êðàò­÷àé­øàÿ ïåðå­ïðà­âà òóäà — 30 ìèëü, îò [ìåñò, ãäå æèâåò ïëå­ìÿ] ñèëó­ðîâ. Èç îñòàëü­íûõ [îñò­ðî­âîâ ê çàïà­äó îò Áðè­òàí­íèè] íè îäèí íå îòñòî­èò îò íåå áîëü­øå, ÷åì íà 125 ìèëü. À èìåí­íî, åñòü 40 ìàëåíü­êèõ îñò­ðî­âîâ — Îðêà­äû [Îðê­íåé­ñêèå î-âà], îòäå­ëåí­íûå äðóã îò äðó­ãà ïðî­ìå­æóò­êà­ìè (in­ter se discre­tae spa­tiis); ñåìü Àêìîä­ñêèõ [Øåò­ëàíä­ñêèõ îñò­ðî­âîâ]; 30 Ãåáóä­ñêèõ [Ãåáðèäû]; è ìåæ­äó Ãèáåð­íè­åé è Áðè­òàí­íè­åé — Ìîíà [Àíãë­ñè], Ìîíà­ïèÿ [Ìåí], Ðèãè­íèÿ, Âåê­òèñ, Ñèëóìí, Àíä­ðîñ, à ê þãó [îò Áðè­òàí­íèè] — Ñàì­íèñ è Àêñàíò. À íàïðî­òèâ èõ â Ãåð­ìàí­ñêîì ìîðå ðàç­áðî­ñà­íû Ãëå­çàð­ñêèå [îñò­ðî­âà]103, èõ íûíåø­íèå ãðå­êè íàçâà­ëè Ýëåê­òðèäà­ìè çà òî, ÷òî íà íèõ ðîæ­äà­åò­ñÿ ÿíòàðü (electrum).
  • 104 Ïîñëåä­íèé èç [îñò­ðî­âîâ, êîòî­ðûå èñòî÷­íè­êè] ïðè­âî­äÿò [äëÿ ýòèõ ìåñò], — Òóëå, íà íåì â ëåò­íåå ñîëí­öå­ñòî­ÿ­íèå, êîãäà Ñîëí­öå ïðî­õî­äèò ÷åðåç ñîçâåçäèå Ðàêà, êàê ìû óêà­çû­âà­ëè [â II. 186—187], íåò íî÷è, à â çèì­íåå ñîëí­öå­ñòî­ÿ­íèå íåò äíÿ. Íåêî­òî­ðûå ïîëà­ãà­þò, ÷òî òàêîå [ñîñòî­ÿ­íèå] ïðî­äîë­æà­åò­ñÿ ïî øåñòü ìåñÿ­öåâ. Èñòî­ðèê Òèìåé óïî­ìè­íà­åò îñò­ðîâ Ìèê­òèñ, îòñòî­ÿ­ùèé îò Áðè­òàí­íèè â ïðå­äå­ëàõ øåñòè­äíåâ­íî­ãî ïëà­âà­íèÿ. Ê íåìó æèòå­ëè Áðè­òàí­íèè ïëà­âà­þò íà ïëå­òå­íûõ ñóäàõ, îáøè­òûõ øêó­ðà­ìè. Ñîîá­ùà­þò è î äðó­ãèõ îñò­ðî­âàõ: Ñêàí­äèàñ, Äóì­íà, Áåð­ãîñ, ñàìûé áîëü­øîé èç íèõ âñåõ Áåððè­êà, îò íåãî ïëà­âà­þò ê Òóëå. Îò Òóëå íà [ðàñ­ñòî­ÿ­íèè] îäíî­äíåâ­íî­ãî ìîð­ñêî­ãî ïóòè çàìåðç­øåå ìîðå, íåêî­òî­ðû­ìè èìå­íó­å­ìîå Êðî­íèé­ñêèì [ñì. § 95].
  • 16. (30) [102] Ex ad­ver­so hui­us si­tus Bri­tan­nia in­su­la, cla­ra Grae­cis nostris­que mo­ni­men­tis, in­ter sep­tentrio­nem et oc­ci­den­tem iacet, Ger­ma­niae, Gal­liae, His­pa­niae, mul­to ma­xi­mis Euro­pae par­ti­bus, mag­no in­ter­val­lo ad­ver­sa. Al­bion ip­si no­men fuit, cum Bri­tan­niae vo­ca­ren­tur om­nes de qui­bus mox pau­lo di­ce­mus. haec abest a Ge­so­ria­co Mo­ri­no­rum gen­tis li­to­re pro­xi­mo traiec­tu L. cir­cui­tu pa­te­re |XXXXVIII|·LXXV Pytheas et Isi­do­rus tra­dunt, XXX pro­pe iam an­nis no­ti­tiam eius Ro­ma­nis ar­mis non ultra vi­ci­ni­ta­tem sil­vae Ca­li­do­niae pro­pa­gan­ti­bus. Ag­rip­pa lon­gi­tu­di­nem DCCC es­se, la­ti­tu­di­nem CCC cre­dit, ean­dem Hi­ber­niae, sed lon­gi­tu­di­nem CC mi­no­rem.
  • [103] su­per eam haec si­ta abest bre­vis­si­mo tran­si­tu a Si­lu­rum gen­te XXX. re­li­qua­rum nul­la CXXV amplior cir­cui­tu pro­di­tur. sunt autem XL Or­ca­des, mo­di­cis in­ter se discre­tae spa­tiis, VII Hae­mo­dae, XXX He­bu­des et in­ter Hi­ber­niam ac Bri­tan­niam Mo­na, Mo­na­pia, Ri­gi­nia, Vec­tis, Si­lum­nus, Andros, infra ve­ro Sam­nis et Axan­thos et ab ad­ver­sa in Ger­ma­ni­cum ma­re spar­sae Glae­siae, quas Electri­das Grae­ci re­cen­tio­res ap­pel­la­ve­re, quod ibi electrum nas­ce­re­tur.
  • [104] ul­ti­ma om­nium quae me­mo­ran­tur Ty­le, in qua solsti­tio nul­las es­se noc­tes in­di­ca­vi­mus, cancri sig­num so­le tran­seun­te, nul­los­que contra per bru­mam dies. hoc qui­dam se­nis men­si­bus con­ti­nuis fie­ri ar­bit­ran­tur. Ti­mae­us his­to­ri­cus a Bri­tan­nia intror­sus sex die­rum na­vi­ga­tio­ne abes­se di­cit in­su­lam Ic­tim, in qua can­di­dum plum­bum pro­ve­niat; ad eam Bri­tan­nos vi­ti­li­bus na­vi­giis co­rio cir­cum­su­tis na­vi­ga­re. sunt qui et alias pro­dant, Scan­dias, Dum­nam, Ber­gos ma­xi­mam­que om­nium Ber­ri­cen, ex qua in Ty­len na­vi­ge­tur. a Ty­le uni­us diei na­vi­ga­tio­ne ma­re concre­tum a non­nul­lis Cro­nium ap­pel­la­tur.
<<<
ÎÃËÀÂËÅÍÈÅ
>>>

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 103…â Ãåð­ìàí­ñêîì ìîðå ðàç­áðî­ñà­íû Ãëå­çàð­ñêèå [îñò­ðî­âà] — â § 97 ýòî òîëü­êî îäèí îñò­ðîâ. Îí (îíè) ñ óâå­ðåí­íî­ñòüþ íå îòîæ­äåñòâëÿ­þò­ñÿ. Î÷å­âèä­íî, ïðåä­ñòàâ­ëå­íèå î Ñåâåð­íîì ìîðå ó Ïëè­íèÿ íåîïðå­äå­ëåí­íîå.
    • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1260010318 1260010319 1260010320 1327004017 1327004018 1327004019