Ïåðåâîä Â. Ì. Ñìèðèíà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: W. Weissenborn, H. J. Müller, 1898. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
58. (1) Íåñêîëüêî äíåé ñïóñòÿ âòàéíå îò Êîëëàòèíà Ñåêñò Òàðêâèíèé ñ åäèíñòâåííûì ñïóòíèêîì ïðèáûë â Êîëëàöèþ. (2) Îí áûë ðàäóøíî ïðèíÿò íå ïîäîçðåâàâøèìè î åãî çàìûñëàõ õîçÿåâàìè; ïîñëå îáåäà åãî ïðîâîäèëè â ñïàëüíþ äëÿ ãîñòåé, íî, åäâà ïîêàçàëîñü åìó, ÷òî âîêðóã äîñòàòî÷íî òèõî è âñå ñïÿò, îí, ðàñïàëåííûé ñòðàñòüþ, âõîäèò ñ îáíàæåííûì ìå÷îì ê ñïÿùåé Ëóêðåöèè è, ïðèäàâèâ åå ãðóäü ëåâîé ðóêîé, ãîâîðèò: «Ìîë÷è, Ëóêðåöèÿ, ÿ Ñåêñò Òàðêâèíèé, â ðóêå ìîåé ìå÷, óìðåøü, åñëè êðèêíåøü». (3)  òðåïåòå îñâîáîæäàÿñü îò ñíà, æåíùèíà âèäèò: ïîìîùè íåò, ðÿäîì — ãðîçÿùàÿ ñìåðòü; à Òàðêâèíèé íà÷èíàåò îáúÿñíÿòüñÿ â ëþáâè, óãîâàðèâàòü, ñ ìîëüáàìè ìåøàåò óãðîçû, ñî âñåõ ñòîðîí èùåò äîñòóïà â æåíñêóþ äóøó. (4) Âèäÿ, ÷òî Ëóêðåöèÿ íåïðåêëîííà, ÷òî åå íå ïîêîëåáàòü äàæå ñòðàõîì ñìåðòè, îí, ÷òîáû óñòðàøèòü åå åùå ñèëüíåå, ïðèãðîçèë åé ïîçîðîì: ê íåé-äå, ìåðòâîé, â ïîñòåëü îí ïîäáðîñèò, ïðèðåçàâ, íàãîãî ðàáà — ïóñòü ãîâîðÿò, ÷òî îíà óáèòà â ãðÿçíîì ïðåëþáîäåÿíèè. (5) Ýòîé óæàñíîé óãðîçîé îí îäîëåë åå íåïðåêëîííîå öåëîìóäðèå. Ïîõîòü êàê áóäòî áû îäåðæàëà âåðõ, è Òàðêâèíèé âûøåë, óïîåííûé ïîáåäîé íàä æåíñêîé ÷åñòüþ. Ëóêðåöèÿ, ñîêðóøåííàÿ ãîðåì, ïîñûëàåò âåñòíèêîâ â Ðèì ê îòöó è â Àðäåþ ê ìóæó, ÷òîáû ïðèáûëè ñ íåìíîãèìè âåðíûìè äðóçüÿìè: åñòü íóæäà â íèõ, ïóñòü ïîòîðîïÿòñÿ, ñëó÷èëîñü ñòðàøíîå äåëî. (6) Ñïóðèé Ëóêðåöèé ïðèáûâàåò ñ Ïóáëèåì Âàëåðèåì, ñûíîì Âîëåçèÿ, Êîëëàòèí — ñ Ëóöèåì Þíèåì Áðóòîì — ñëó÷àéíî âìåñòå ñ íèì âîçâðàùàëñÿ îí â Ðèì, êîãäà áûë âñòðå÷åí âåñòíèêîì. Ëóêðåöèþ îíè çàñòàþò â ñïàëüíå, ñîêðóøåííóþ ãîðåì. (7) Ïðè âèäå ñâîèõ íà ãëàçàõ æåíùèíû âûñòóïàþò ñëåçû; íà âîïðîñ ìóæà: «Õîðîøî ëè æèâåøü?» — îíà îòâå÷àåò: «Êàê íåëüçÿ õóæå. ×òî õîðîøåãî îñòàåòñÿ â æåíùèíå ñ ïîòåðåþ öåëîìóäðèÿ? Ñëåäû ÷óæîãî ìóæ÷èíû íà ëîæå òâîåì, Êîëëàòèí; âïðî÷åì, òåëî îäíî ïîäâåðãëîñü ïîçîðó — äóøà íåâèííà, äà áóäåò ìíå ñâèäåòåëåì ñìåðòü. Íî ïîêëÿíèòåñü äðóã äðóãó, ÷òî íå îñòàíåòñÿ ïðåëþáîäåé áåç âîçìåçäèÿ. (8) Ñåêñò Òàðêâèíèé — âîò êòî ïðîøëîþ íî÷üþ âîøåë ãîñòåì, à îêàçàëñÿ âðàãîì; âîîðóæåííûé, íàñèëüåì ïîõèòèë îí çäåñü ãèáåëüíóþ äëÿ ìåíÿ, íî è äëÿ íåãî — åñëè âû ìóæ÷èíû — óñëàäó». (9) Âñå ïî ïîðÿäêó êëÿíóòñÿ, óòåøàþò îò÷àÿâøóþñÿ, îòâîäÿ îáâèíåíèå îò æåðòâû íàñèëèÿ, îáâèíÿÿ ïðåñòóïíèêà: ãðåøèò ìûñëü — íå òåëî, ó êîãî íå áûëî óìûñëà, íåòó íà òîì è âèíû. (10) «Âàì, — îòâå÷àåò îíà, — ðàññóäèòü, ÷òî ïðè÷èòàåòñÿ åìó, à ñåáÿ ÿ, õîòü â ãðåõå íå âèíþ, îò êàðû íå îñâîáîæäàþ; è ïóñòü íèêàêîé ðàñïóòíèöå ïðèìåð ñ.62 Ëóêðåöèè íå ñîõðàíèò æèçíè!». (11) Ïîä îäåæäîþ ó íåå áûë ñïðÿòàí íîæ, âîíçèâ åãî ñåáå â ñåðäöå, íàëåãàåò îíà íà íîæ è ïàäàåò ìåðòâîé. (12) Ãðîìêî âçûâàþò ê íåé ìóæ è îòåö. |
58. paucis interiectis diebus Sex. Tarquinius inscio Collatino cum comite uno Collatiam venit. [2] ubi exceptus benigne ab ignaris consilii cum post cenam in hospitale cubiculum deductus esset, amore ardens, postquam satis tuta circa sopitique omnes videbantur, stricto gladio ad dormientem Lucretiam venit sinistraque manu mulieris pectore oppresso «tace, Lucretia» inquit; «Sex. Tarquinius sum; ferrum in manu est; moriere, si emiseris vocem.» [3] cum pavida ex somno mulier nullam opem, prope mortem inminentem videret, tum Tarquinius fateri amorem, orare, miscere precibus minas, versare in omnes partes muliebrem animum. [4] ubi obstinatam videbat et ne mortis quidem metu inclinari, addit ad metum dedecus: cum mortua iugulatum servum nudum positurum ait, ut in sordido adulterio necata dicatur. [5] quo terrore cum vicisset obstinatam pudicitiam velut vi trux libido profectusque inde Tarquinius ferox expugnato decore muliebri esset, Lucretia maesta tanto malo nuntium Romam eundem ad patrem Ardeamque ad virum mittit, ut cum singulis fidelibus amicis veniant; ita facto maturatoque opus esse; [6] rem atrocem incidisse. Sp. Lucretius cum P. Valerio Volesi filio, Collatinus cum L. Iunio Bruto venit, cum quo forte Romam rediens ab nuntio uxoris erat conventus. Lucretiam sedentem maestam in cubiculo inveniunt. [7] adventu suorum lacrimae obortae quaerentique viro «satin salve?» «minime» inquit; «quid enim salvi est mulieri amissa pudicitia? vestigia viri alieni, Conlatine, in lecto sunt tuo; ceterum corpus est tantum violatum, animus insons; mors testis erit. sed date dexteras fidemque haud inpune adultero fore. Sex. [8] est Tarquinius, qui hostis pro hospite priore nocte vi armatus mihi sibique, si vos viri estis, pestiferum hinc abstulit gaudium.» [9] dant ordine omnes fidem; consolantur aegram animi avertendo noxam ab coacta in auctorem delicti: mentem peccare, non corpus, et unde consilium afuerit, culpam abesse. [10] «vos» inquit «videritis, quid illi debeatur; ego me etsi peccato absolvo, supplicio non libero; nec ulla deinde inpudica Lucretiae exemplo vivet.» [11] cultrum, quem sub veste abditum habebat, eum in corde defigit prolapsaque in vulnus moribunda cecidit. [12] conclamat vir paterque. |