Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà II, ãë. 14

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. À. Ïîçäíÿêîâîé. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: W. Weissenborn, H. J. Müller, 1898.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9

14. (1) Ñòîëü ìèð­íîå îòñòóï­ëå­íèå ýòðóñ­ñêî­ãî öàðÿ îò ãîðî­äà òðóä­íî ñîãëà­ñî­âàòü ñî ñòà­ðèí­íûì îáû­÷à­åì, ñðåäü äðó­ãèõ ñâÿ­ùåí­íî­äåé­ñò­âèé äîæèâ­øèì äî íàøèõ äíåé, — ñ ðàñ­ïðî­äà­æåþ èìó­ùå­ñòâà öàðÿ Ïîð­ñå­íû. (2) Îáû­÷àé ýòîò íàâåð­íÿ­êà ëèáî âîç­íèê âî âðå­ìÿ âîé­íû, íî íå çàáûë­ñÿ è â ìèð­íîå âðå­ìÿ, ëèáî çàðî­äèë­ñÿ ïðè îáñòî­ÿ­òåëü­ñòâàõ áîëåå ñïî­êîé­íûõ, ÷åì òå, íà êîòî­ðûå óêà­çû­âà­ëî áû îáú­ÿâ­ëå­íèå î ïðî­äà­æå âðà­æå­ñêî­ãî èìó­ùå­ñòâà. (3) Èç ñóùå­ñò­âó­þ­ùèõ îáú­ÿñ­íå­íèé ïðàâ­äî­ïî­äîá­íåå òî, ïî êîòî­ðî­ìó Ïîð­ñå­íà, îòñòó­ïàÿ ñ ßíè­êó­ëà, îñòà­âèë â äàð Ðèìó, èñòî­ùåí­íî­ìó ïîñëå äîë­ãîé îñà­äû, áîãà­òûé ëàãåðü, ïîë­íûé ïðè­ïà­ñîâ, ñâå­çåí­íûõ ñ íåäà­ëå­êèõ ïëî­äî­ðîä­íûõ ïîëåé Ýòðó­ðèè; (4) à ÷òîáû íàðîä, çàïî­ëó­÷èâ ýòî äîá­ðî, íå ðàç­ãðà­áèë åãî êàê âðà­æå­ñêîå, è áûëî îáú­ÿâ­ëå­íî î ðàñ­ïðî­äà­æå èìó­ùå­ñòâà Ïîð­ñå­íû. Òàêèì îáðà­çîì, íàçâà­íèå ýòî îçíà­÷à­åò ñêî­ðåå áëà­ãî­äàð­íîñòü çà óñëó­ãó, ÷åì ïðî­äà­æó ñ òîð­ãîâ öàð­ñêî­ãî èìó­ùå­ñòâà, êîòî­ðîå äàæå íå áûëî âî âëà­ñòè ðèì­ñêî­ãî íàðî­äà.

(5) Ïðå­êðà­òèâ âîé­íó ñ ðèì­ëÿ­íà­ìè, Ïîð­ñå­íà, ÷òîáû íå êàçà­ëîñü, áóä­òî îí ïðè­âåë ñþäà âîé­ñêî ïîíà­ïðàñ­íó, ïîñëàë ñâî­åãî ñûíà Àððóí­òà ñ ÷àñòüþ âîéñê îñà­äèòü Àðè­öèþ. (6) Àðè­öèé­öû ïîíà­÷à­ëó ïðè­øëè â çàìå­øà­òåëü­ñòâî îò íåîæè­äàí­íî­ñòè, íî çàòåì, ïîëó­÷èâ ïîìîùü îò ëàòèí­ñêèõ ïëå­ìåí èç Êóì, íàñòîëü­êî âîñ­ïðÿ­ëè äóõîì, ÷òî ðåøè­ëèñü íà ñðà­æå­íèå. Íà÷àë­ñÿ áîé òàêèì óäà­ðîì ýòðóñ­êîâ, ÷òî àðè­öèé­öû áðî­ñè­ëèñü âðàñ­ñûï­íóþ, (7) íî êóìàí­ñêèå êîãîð­òû, óïîòðå­áèâ ïðî­òèâ ñèëû èñêóñ­ñòâî, íåñêîëü­êî îòî­øëè â ñòî­ðî­íó, ïðî­ïó­ñòèâ­øè âðà­ãîâ, ïðî­íåñ­øèõ­ñÿ ìèìî, à çàòåì, ïîâî­ðî­òèâ çíà­ìå­íà, íàïà­ëè íà íèõ ñ òûëà. Òàê ýòðóñ­êè, óæå ïî÷òè ïîáåäè­òå­ëè, áûëè îêðó­æå­íû è ïåðå­áè­òû. (8) Ëèøü î÷åíü íåìíî­ãèå, ïîòå­ðÿâ ïîë­êî­âî­ä­öà è íå íàé­äÿ íèêà­êî­ãî ïðè­ñòà­íè­ùà áëè­æå, äîáðà­ëèñü äî Ðèìà; áåç­îðóæ­íûå, ïðè­øåä­øèå êàê ïðî­ñè­òå­ëè, îíè áûëè ðàäóø­íî ïðè­íÿ­òû è ðàñ­ïðå­äå­ëå­íû ïî äîìàì. (9) Çàëå­÷èâ ðàíû, îäíè îòïðà­âè­ëèñü äîìîé, ðàñ­ñêà­çû­âàÿ î ãîñòå­ïðè­èì­ñòâå áëà­ãî­äå­òå­ëåé, à ìíî­ãèå èç ëþá­âè ê ïðè­þòèâ­øå­ìó èõ ãîðî­äó îñòà­ëèñü â Ðèìå. Èì áûëî ïðå­äî­ñòàâ­ëå­íî ìåñòî äëÿ ïîñå­ëå­íèÿ, êîòî­ðîå ïîòîì íàçâà­ëè Ýòðóñ­ñêèì êâàð­òà­ëîì39.

14. huic tam pa­ca­tae pro­fec­tio­ni ab ur­be re­gis Et­rus­ci ab­hor­rens mos tra­di­tus ab an­ti­quis us­que ad nostram aeta­tem in­ter ce­te­ra sol­lem­nia ma­net bo­na Por­sin­nae re­gis ven­den­di. [2] cui­us ori­gi­nem mo­ris ne­ces­se est aut in­ter bel­lum na­tam es­se ne­que omis­sam in pa­ce aut a mi­tio­re cre­vis­se prin­ci­pio, quam hic prae se fe­rat ti­tu­lus bo­na hos­ti­li­ter ven­den­di. [3] pro­xi­mum ve­ro est ex iis, quae tra­dun­tur, Por­sin­nam dis­ce­den­tem ab Iani­cu­lo castra opu­len­ta con­vec­to ex pro­pin­quis ac fer­ti­li­bus Et­ru­riae ar­vis com­mea­tu Ro­ma­nis do­no de­dis­se, ino­pi tum ur­be ab lon­gin­qua ob­si­dio­ne; [4] ea dein­de, ne po­pu­lo in­mis­so di­ri­pe­ren­tur hos­ti­li­ter, ve­nis­se bo­na­que Por­sin­nae ap­pel­la­ta, gra­tiam mu­ne­ris ma­gis sig­ni­fi­cant ti­tu­lo quam auc­tio­nem for­tu­nae re­giae, quae ne in po­tes­ta­te qui­dem po­pu­li Ro­ma­ni es­set.

[5] omis­so Ro­ma­no bel­lo Por­sin­na, ne frustra in ea lo­ca exer­ci­tus ad­duc­tus vi­de­re­tur, cum par­te co­pia­rum fi­lium Ar­run­tem Ari­ciam op­pug­na­tum mit­tit. [6] pri­mo Ari­ci­nos res ne­co­pi­na­ta per­cu­le­rat; ar­ces­si­ta dein­de auxi­lia et a La­ti­nis po­pu­lis et a Cu­mis tan­tum spei fe­ce­re, ut acie de­cer­ne­re aude­rent. proe­lio ini­to adeo con­ci­ta­to im­pe­tu se in­tu­le­rant Et­rus­ci, ut fun­de­rent ip­so in­cur­su Ari­ci­nos; [7] Cu­ma­nae co­hor­tes ar­te ad­ver­sus vim usae dec­li­na­ve­re pau­lu­lum ef­fu­se­que prae­la­tos hos­tes con­ver­sis sig­nis ab ter­go ador­tae sunt: ita in me­dio pro­pe iam vic­to­res cae­si Et­rus­ci. [8] pars pe­re­xi­gua du­ce amis­so, quia nul­lum pro­pius per­fu­gium erat, Ro­mam iner­mes et for­tu­na et spe­cie suppli­cum de­la­ti sunt. [9] ibi be­nig­ne ex­cep­ti di­vi­si­que in hos­pi­tia. cu­ra­tis vol­ne­ri­bus alii pro­fec­ti do­mos nun­tii hos­pi­ta­lium be­ne­fi­cio­rum; mul­tos Ro­mae hos­pi­tum ur­bis­que ca­ri­tas te­nuit. his lo­cus ad ha­bi­tan­dum da­tus, quem dein­de Tus­cum vi­cum ap­pel­la­runt.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 39Ýòðóñ­ñêèé êâàð­òàë (Vi­cus Tus­cus) — óëè­öà ìåæ­äó Ïàëà­òè­íîì è Êàïè­òî­ëè­åì, êîòî­ðàÿ âåëà îò Ôîðó­ìà ê Áîëü­øî­ìó öèð­êó. Íà ýòîé óëè­öå áûëà ñòà­òóÿ ýòðóñ­ñêî­ãî áîãà Âîð­òóì­íà. Ñóùå­ñò­âî­âà­íèå â Ðèìå ðàé­î­íà, çàñå­ëåí­íî­ãî ýòðóñ­êà­ìè, íå òðå­áó­åò ñïå­öè­àëü­íûõ îáú­ÿñ­íå­íèé, òàêèõ, êàê ó Ëèâèÿ èëè ó Òàöè­òà (Àííà­ëû, IV, 65).
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364000215 1364000216 1364000217