Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà II, ãë. 46

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. À. Ïîçäíÿêîâîé. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: W. Weissenborn, H. J. Müller, 1898.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7

46. (1) Ñòðî­ÿò ðÿäû, íå óêëî­íÿ­åò­ñÿ è âðàã: íè âåé­ÿíå, íè ýòðóñ­ñêèå ëåãè­î­íû. Ïî÷òè òâåð­äîé áûëà èõ óâå­ðåí­íîñòü, ÷òî è ñ íèìè ñðà­æàòü­ñÿ áóäóò íå ëó÷­øå, ÷åì íåäàâ­íî ñ ýêâà­ìè; áîëü­øå òîãî, ÷òî ïðè òàêîì ðàç­äðà­æå­íèè ðèì­ñêèõ âîè­íîâ è â ñòîëü äâó­ñìûñ­ëåí­íûõ îáñòî­ÿ­òåëü­ñòâàõ èõ íåëü­çÿ ñ÷è­òàòü íåñïî­ñîá­íû­ìè äàæå íà õóä­øåå ïðå­ñòóï­ëå­íèå100. (2) Âûøëî æå âñå ïî-èíî­ìó; ãðîç­íî, êàê íè â êàêîé ïðåæ­äå âîéíå, íà÷à­ëè ñðà­æå­íèå ðèì­ëÿíå, òàê èõ ðàçú­ÿðè­ëè âðà­ãè íàñìåø­êà­ìè, êîí­ñó­ëû ïðî­ìåä­ëå­íè­åì. (3) Ýòðóñ­êè åäâà óñïå­ëè ðàç­âåð­íóòü ñòðîé, ñðå­äè ïåð­âîé ñóìÿ­òè­öû íå ìåò­íóâ äàæå, à íàóãàä ïóñòèâ äðî­òè­êè, êàê äåëî óæå äîøëî äî ðóêî­ïàø­íîé; ìå÷ íà ìå÷, êîãäà áîé âñå­ãî íåèñòî­âåé.

(4)  ïåð­âûõ ðÿäàõ ëó÷­øåå çðå­ëè­ùå, ëó÷­øèé ïðè­ìåð ÿâëÿë ñîãðàæ­äà­íàì ðîä Ôàáè­åâ. Êâèí­òà Ôàáèÿ, ïîçà­ïðî­øëî­ãîä­íå­ãî êîí­ñó­ëà, ïåð­âûì áðî­ñèâ­øå­ãî­ñÿ íà ñòðîé âåé­ÿí è çàáûâ­øå­ãî îñòî­ðîæ­íîñòü â òîë­ïå âðà­ãîâ, ýòðóñ­ñêèé âîèí, óìå­ëûé è ñèëü­íûé, ïîðà­çèâ ìå÷îì â ãðóäü, ïðîí­çà­åò íàñêâîçü; âûðâàâ­øè êëè­íîê, Ôàáèé ïàäà­åò íè÷­êîì. (5) Ãèáåëü îäíî­ãî ýòî­ãî ìóæà ñðà­çó ñäå­ëà­ëàñü îùó­òè­ìîé â îáî­èõ âîé­ñêàõ; è ðèì­ëÿíå óæå áûëî íà÷à­ëè ñ.102 îòñòó­ïàòü, êîãäà êîí­ñóë Ìàðê Ôàáèé, ïåðå­ïðûã­íóâ ÷åðåç ïðî­ñòåð­òîå òåëî è âûñòà­âèâ âïå­ðåä êðóã­ëûé ùèò, âîñ­êëèê­íóë: «Â òîì ëè êëÿ­ëèñü âû, âîè­íû, ÷òî âåð­íå­òåñü â ëàãåðü áåã­ëå­öà­ìè? (6) Èëè âû áîëü­øå áîè­òåñü òðóñ­ëè­âåé­øå­ãî âðà­ãà, ÷åì Þïè­òå­ðà è Ìàð­ñà, êîòî­ðû­ìè âû êëÿ­ëèñü? À ÿ, íå êëÿâ­øèé­ñÿ, ëèáî âåð­íóñü ïîáåäè­òå­ëåì, ëèáî òóò íàé­äó ñìåðòü â áîþ âîç­ëå òåáÿ, Êâèíò Ôàáèé!» Îòî­çâàë­ñÿ êîí­ñó­ëó Öåçîí Ôàáèé, êîí­ñóë ïðåäû­äó­ùå­ãî ãîäà: «Ñëî­âà­ìè ëè ýòè­ìè, áðàò, òû äóìà­åøü ïðè­çâàòü èõ ê áîþ? (7) Ïðè­çî­âóò èõ áîãè, êîòî­ðû­ìè îíè ïîêëÿ­ëèñü; íàì æå, êàê è ïîäî­áà­åò ëó÷­øèì, êàê äîñòîé­íî èìå­íè Ôàáè­åâ, äîëæ­íî óáåæ­äàòü âîè­íîâ áîåì, à íå óâå­ùå­âà­íè­ÿ­ìè!» Ñ êîïüÿ­ìè íàïå­ðå­âåñ óñòðåì­ëÿ­þò­ñÿ îáà Ôàáèÿ âïå­ðåä è óâëå­êà­þò çà ñîáîþ âñå âîé­ñêî.

46. instrui­tur acies, nec Veiens hos­tis Et­rus­cae­que le­gio­nes det­rac­tant. pro­pe cer­ta spes erat non ma­gis se­cum pug­na­tu­ros, quam pug­na­ve­rint cum Aequis; mai­us quo­que ali­quod in tam in­ri­ta­tis ani­mis et oc­ca­sio­ne an­ci­pi­ti haud des­pe­ran­dum es­se fa­ci­nus. [2] res li­ter lon­ge eve­nit; nam non alio an­te bel­lo in­fes­tior Ro­ma­nus — adeo hinc con­tu­me­liis hos­tes, hinc con­su­les mo­ra exa­cer­ba­ve­rant — proe­lium iniit. [3] vix expli­can­di or­di­nes spa­tium Et­rus­cis fuit, cum pi­lis in­ter pri­mam tre­pi­da­tio­nem abiec­tis te­me­re ma­gis quam emis­sis pug­na iam in ma­nus, iam ad gla­dios, ubi Mars est at­ro­cis­si­mus, ve­ne­rat.

[4] in­ter pri­mo­res ge­nus Fa­bium in­sig­ne spec­ta­cu­lo exemplo­que ci­vi­bus erat. ex his Q. Fa­bium — ter­tio hic an­no an­te con­sul fue­rat — prin­ci­pem in con­fer­tos Veien­tes eun­tem fe­rox vi­ri­bus et ar­mo­rum ar­te Tus­cus, in­cau­tum in­ter mul­tas ver­san­tem hos­tium ma­nus, gla­dio per pec­tus transfi­git; te­lo extrac­to prae­ceps Fa­bius in vul­nus ca­dit. [5] sen­sit ut­ra­que acies uni­us vi­ri ca­sum, ce­de­bat­que in­de Ro­ma­nus, cum M. Fa­bius con­sul tran­si­luit iacen­tis cor­pus obiec­ta­que par­ma «hoc iuras­tis» in­quit, «mi­li­tes, fu­gien­tes vos in castra re­di­tu­ros? [6] adeo ig­na­vis­si­mos hos­tis ma­gis ti­me­tis quam Iovem Mar­tem­que, per quos iuras­tis? at ego iniu­ra­tus aut vic­tor re­ver­tar aut pro­pe te hic, Q. Fa­bi, di­mi­cans ca­dam.» con­su­li tum K. Fa­bius, prio­ris an­ni con­sul: «ver­bis­ne is­tis, fra­ter, ut pug­nent, te im­pet­ra­tu­rum cre­dis? dii im­pet­ra­bunt, per quos iura­ve­re; [7] et nos, ut de­cet pro­ce­res, ut Fa­bio no­mi­ne est dig­num, pug­nan­do po­tius quam ad­hor­tan­do ac­cen­da­mus mi­li­tum ani­mos!» sic in pri­mum in­fes­tis has­tis pro­vo­lant duo Fa­bii to­tam­que mo­ve­runt se­cum aciem.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 100Ò. å. íà óáèé­ñòâî êîí­ñó­ëîâ.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364000247 1364000248 1364000249