Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà II, ãë. 65

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Í. À. Ïîçäíÿêîâîé. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: W. Weissenborn, H. J. Müller, 1898.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7

65. (1) Êîãäà ðàñ­ñâå­ëî, ðèì­ëÿíå, ñâå­æèå è îáîä­ðåí­íûå ñíîì, áûëè âûâåäå­íû â ñòðîé è ïåð­âûì æå óäà­ðîì ñîêðó­øè­ëè âîëü­ñêîâ, îáåñ­ñè­ëåí­íûõ áäå­íè­åì íàñòî­ðî­æå. (2) Îäíà­êî âðà­ãè ñêî­ðåé îòñòó­ïè­ëè, ÷åì áûëè îòáðî­øå­íû, ïîòî­ìó ÷òî â òûëó ó íèõ áûëè õîë­ìû, êóäà îíè, ïðè­êðû­âàå­ìûå ïåðå­äî­âû­ìè, è îòî­øëè áåç ïîòåðü. Äîé­äÿ äî ïîäú­åìà â ãîðó, êîí­ñóë îñòà­íî­âèë âîé­ñêî. Âîè­íû, ñ.116 åäâà ñäåð­æè­âàå­ìûå, øóì­íî òðå­áî­âà­ëè èäòè íà ïîáè­òûõ. (3) Åùå íåóêðî­òè­ìåå áûëè âñàä­íè­êè: îêðó­æèâ ïîë­êî­âî­ä­öà, îíè ãðîì­êî êðè­÷à­ëè, ÷òî ïîé­äóò âïå­ðå­äè çíà­ìåí. Ïîêà êîí­ñóë, âåðÿ â íàäåæ­íîñòü âîè­íîâ, íî íå ìåñò­íî­ñòè, ìåä­ëèò, îíè êðè­÷àò, ÷òî èäóò óæå, è ïîä­òâåð­æäà­þò ñëî­âà äåëîì: âîòêíóâ â çåì­ëþ êîïüÿ, ÷òîáû ëåã­÷å âçáè­ðàòü­ñÿ, óñòðåì­ëÿ­þò­ñÿ ââåðõ. (4) Âîëü­ñêè, èñòðà­òèâ­øèå ñâîè äðî­òè­êè ïðè ïåð­âîì íàïà­äå­íèè ðèì­ëÿí, êèäà­þò â íèõ êàì­íè, ïîä­áè­ðàå­ìûå èç-ïîä íîã, ÷òîáû ãðà­äîì óäà­ðîâ ñòîëê­íóòü âíèç óæå ñìå­øàâ­øèõ­ñÿ. Òàê ïî÷òè ïîäàâ­ëå­íî áûëî ëåâîå êðû­ëî ðèì­ëÿí, è îíè óæå îòñòó­ïà­ëè, êîãäà êîí­ñóë, ðóãàÿ èõ è çà îïðî­ìåò­÷è­âîñòü, è çà ìàëî­äó­øèå, ïðî­áóäèë â íèõ ñòûä è ïðî­ãíàë ñòðàõ. (5) Ñíà­÷à­ëà îíè, îáî­ä­ðèâ­øèñü, îñòà­íî­âè­ëèñü, çàòåì, óêðå­ïÿñü íà çàõâà­÷åí­íîì ìåñòå, ñàìè îòâà­æè­ëèñü íàñòó­ïàòü è âíîâü äâè­íó­ëèñü ñ áîå­âû­ìè êðè­êà­ìè; íàïðÿã­øèñü â ïîñëåä­íåì óñè­ëèè, äåëà­þò îíè íîâûé ðûâîê è ïðå­îäîëå­âà­þò òðóä­íûé ïîäú­åì. (6) Óæå ïî÷òè âûáðà­ëèñü îíè íà õðå­áåò, êîãäà âðà­ãè îáðà­òè­ëè òûë. Áûñò­ðî íåñÿñü, ïðå­ñëå­äî­âà­òå­ëè ïî÷òè âìå­ñòå ñ áåãó­ùè­ìè âðû­âà­þò­ñÿ â ëàãåðü.  îáùåì ñìÿ­òå­íèè ëàãåðü áûë âçÿò. Òå èç âîëü­ñêîâ, êîòî­ðûå ñìîã­ëè óáå­æàòü, óñòðå­ìè­ëèñü â Àíòèé. (7) Ê Àíòèþ ïðè­âåäå­íî áûëî è ðèì­ñêîå âîé­ñêî. Ïîñëå íåñêîëü­êèõ äíåé îñà­äû ãîðîä ñäàë­ñÿ — è íå èç-çà íîâî­ãî íàòèñ­êà îñà­æäàþ­ùèõ, íî ïîòî­ìó, ÷òî âðà­ãè óæå ïîñëå íåóäà÷­íîé áèò­âû è ïîòå­ðè ëàãå­ðÿ ïàëè äóõîì.

65. ubi in­lu­xit, Ro­ma­nus in­te­ger sa­tia­tus­que som­no pro­duc­tus in aciem fes­sum stan­do et vi­gi­liis Volscum pri­mo im­pe­tu per­cu­lit; [2] quam­quam ces­se­re ma­gis quam pul­si hos­tes sunt, quia ab ter­go erant cli­vi, in quos post prin­ci­pia in­teg­ris or­di­ni­bus tu­tus re­cep­tus fuit. con­sul, ubi ad ini­quum lo­cum ven­tum est, sis­tit aciem. mi­les aeg­re te­ne­ri, cla­ma­re et pos­ce­re, ut per­cul­sis insta­re li­ceat. [3] fe­ro­cius agunt equi­tes; cir­cum­fu­si du­ci vo­ci­fe­ran­tur se an­te sig­na itu­ros. dum cuncta­tur con­sul vir­tu­te mi­li­tum fre­tus, lo­co pa­rum fi­dens, concla­mant se itu­ros, cla­mo­rem­que res est se­cu­ta. fi­xis in ter­ram pi­lis, quo le­vio­res ar­dua eva­de­rent, cur­su su­beunt. [4] Volscus ef­fu­sis ad pri­mum im­pe­tum mis­si­li­bus te­lis sa­xa obia­cen­tia pe­di­bus in­ge­rit in su­beun­tes tur­ba­tos­que ic­ti­bus creb­ris ur­get ex su­pe­rior lo­co. sic pro­pe one­ra­tum est si­nistrum Ro­ma­nis cor­nu, ni re­fe­ren­ti­bus iam gra­dum con­sul incre­pan­do si­mul te­me­ri­ta­tem si­mul ig­na­viam pu­do­re me­tum ex­cus­sis­set. [5] res­ti­te­re pri­mo obsti­na­tis ani­mis; dein­de, ut ob­ti­nen­tes lo­cum vi­res re­fe­ce­rant, audent ultro gra­dum in­fer­re et cla­mo­re re­no­va­to com­mo­vent aciem; tum rur­sus im­pe­tu cap­to eni­tun­tur at­que ex­su­pe­rant ini­qui­ta­tem lo­ci. iam pro­pe erat, [6] ut in sum­mum cli­vi iugum eva­de­rent, cum ter­ga hos­tes de­de­re ef­fu­so­que cur­su pae­ne ag­mi­ne uno fu­gien­tes se­quen­tes­que castris in­ci­de­re. [7] in eo pa­vo­re castra ca­piun­tur. qui Volsco­rum ef­fu­ge­re po­tue­runt, An­tium pe­tunt. An­tium et Ro­ma­nus exer­ci­tus duc­tus. pau­cos cir­cum­ses­sum dies de­di­tur, nul­la op­pug­nan­tium no­va vi, sed quod iam in­de ab in­fe­li­ci pug­na castris­que amis­sis ce­ci­de­rant ani­mi.

ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
1327009001 1327009004 1327009012 1364000300 1364000301 1364000302