Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
4. (1) Çàòåì êîíñóëàìè ñòàëè Àâë Ïîñòóìèé Àëüá è Ñïóðèé Ôóðèé Ôóç [464 ã.]. Íåêîòîðûå âìåñòî Ôóðèÿ ïèñàëè Ôóçèé; ãîâîðþ ýòî, ÷òîá êòî-íèáóäü íå ïîäóìàë, ÷òî ðå÷ü èäåò î äðóãîì ÷åëîâåêå, à íå î äðóãîì íàïèñàíèè åãî èìåíè. (2) Î÷åâèäíî áûëî, ÷òî îäíîìó èç êîíñóëîâ ïðèäåòñÿ âåñòè âîéíó ñ ýêâàìè. Âîò ïî÷åìó ýêâû çàïðîñèëè ïîìîùè ó ýöåòðèéñêèõ âîëüñêîâ; òàêîâàÿ áûëà îõîòíî ïðåäîñòàâëåíà — îáà íàðîäà ñîïåðíè÷àëè â ïîñòîÿííîé íåíàâèñòè ê ðèìëÿíàì, — è ïîäãîòîâêà ê âîéíå ïîøëà ïîëíûì õîäîì. (3) Ãåðíèêè çàìåòèëè è äîíåñëè ðèìëÿíàì î òîì, ÷òî ýöåòðèéöû ïåðåøëè íà ñòîðîíó ýêâîâ. Ïîä ïîäîçðåíèåì áûëî è ïîñåëåíèå Àíòèé, âåäü ïî âçÿòèè ãîðîäà ìíîãèå åãî ãðàæäàíå ïåðåáðàëèñü ê ýêâàì; âî âðåìÿ âîéíû ñ ýêâàìè ýòè ñîëäàòû äðàëèñü ñâèðåïåå âñåõ. (4) Êîãäà íàêîíåö ýêâû áûëè ðàçáèòû è óêðûëèñü â êðåïîñòÿõ, òî ñðàæàâøèåñÿ íà èõ ñòîðîíå âîðîòèëèñü â Àíòèé è ñóìåëè îòêîëîòü îò ðèìëÿí è áåç òîãî óæå íåâåðíûõ ïîñåëåíöåâ. (5) Ñåíàòó äîíåñëè î ãîòîâÿùåìñÿ îòïàäåíèè, è, ïîêà åùå ðåøåíèå íå âïîëíå ñîçðåëî, êîíñóëàì ïîðó÷èëè âûçâàòü â Ðèì âîæäåé ýòîãî ïîñåëåíèÿ è ðàññïðîñèòü, â ÷åì òàì äåëî. (6) È, õîòÿ òå ÿâèëèñü áåç ïðîìåäëåíèÿ è áûëè ïðåäñòàâëåíû êîíñóëàìè ñåíàòó, îíè äàâàëè òàêèå îòâåòû íà çàäàííûå âîïðîñû, ÷òî îòïðàâèëèñü âîñâîÿñè ïîä åùå áîëüøèì ïîäîçðåíèåì, ÷åì äî ïðèáûòèÿ â Ðèì. (7) Îòíûíå íå áûëî ñîìíåíèé â òîì, ÷òî ïðåäñòîÿëà âîéíà. Ñïóðèé Ôóðèé, êîòîðîìó âûïàëî áûòü âîåííûì êîíñóëîì, âûñòóïèë ïðîòèâ ýêâîâ, âòîðãøèõñÿ âî âëàäåíèÿ ãåðíèêîâ äëÿ ãðàáåæà; è, õîòÿ îí íå ïðåäñòàâëÿë ñåáå ÷èñëåííîñòè âðàãîâ, êîòîðûå ñ.120 íèêîãäà íå ïîêàçûâàëèñü âñå âìåñòå, îïðîìåò÷èâî ââåë â áîé âîéñêî, óñòóïàâøåå ïðîòèâíèêó â ñèëå. (8) Ïîëó÷èâ îòïîð ïðè ïåðâîì æå íàïàäåíèè, îíî âîðîòèëîñü â ëàãåðü. Íî ïîëîæåíèå íå ñòàëî îò ýòîãî ìåíåå îïàñíûì, ïîòîìó ÷òî íà ñëåäóþùóþ íî÷ü è íà äðóãîé äåíü ëàãåðü îñàäèëà è ïîøëà íà ïðèñòóï òàêàÿ ñèëà, ÷òî íåâîçìîæíî áûëî äàæå îòïðàâèòü â Ðèì ãîíöà. (9) Î ïðîèãðàííîì ñðàæåíèè è îá îñàäå, â êîòîðóþ ïîïàë ñ âîéñêîì êîíñóë, ñîîáùèëè ãåðíèêè, äî òîãî íàïóãàâ ýòèì èçâåñòèåì ñåíàòîðîâ, ÷òî òå ïîðó÷èëè êîíñóëó Ïîñòóìèþ ñëåäèòü, ÷òîáû ãîñóäàðñòâî íå ïîòåðïåëî óùåðáà, à ñåíàòñêèå ïîñòàíîâëåíèÿ â òàêèõ âûðàæåíèÿõ ïðèíèìàëèñü ëèøü â îáñòàíîâêå, ÷ðåâàòîé èñêëþ÷èòåëüíîé îïàñíîñòüþ8. (10) Ñàìîãî êîíñóëà ñî÷ëè íåîáõîäèìûì îñòàâèòü â Ðèìå äëÿ ïðîâåäåíèÿ íàáîðà âñåõ, êòî òîëüêî ñïîñîáåí íîñèòü îðóæèå, à âìåñòî íåãî îòïðàâèòü â ëàãåðü ïîäêðåïëåíèå ñîþçíèêîâ ïîä íà÷àëîì Òèòà Êâèíêöèÿ. (11) Ëàòèíàì, ãåðíèêàì è ïîñåëåíöàì Àíòèÿ áûëî ïðèêàçàíî ñîñòàâèòü âîéñêî èç ñîëäàò íåïðåäâèäåííîãî íàáîðà — òàê íàçûâàëîñü òîãäà ñðî÷íî ñîáðàííîå ïîäêðåïëåíèå. |
4. consules inde A. Postumius Albus Sp. Furius Fusus. Furios Fusios scripsere quidam; id admoneo, ne quis immutationem virorum ipsorum esse quae nominum est putet. [2] haud dubium erat quin cum Aequis alter consulum bellum gereret. itaque Aequi ab Ecetranis Volscis praesidium petiere; quo cupide oblato — adeo civitates hae perpetuo in Romanos odio certavere — bellum summa vi parabatur. [3] sentiunt Hernici et praedicunt Romanis Ecetranum ad Aequos descisse. suspecta et colonia Antium fuit, quod magna vis hominum inde, cum oppidum captum esset, confugisset ad Aequos; isque miles per bellum Aequicum vel acerrimus fuit. [4] compulsis deinde in oppida Aequis ea multitudo dilapsa cum Antium redisset, sua sponte iam infidos colonos Romanis abalienavit. [5] necdum matura re cum defectionem parari delatum ad senatum esset, datum negotium est consulibus ut principibus coloniae Romam excitis quaererent quid rei esset. [6] qui cum haud gravate venissent, introducti a consulibus ad senatum ita responderunt ad interrogata, ut magis suspecti quam venerant dimitterentur. [7] bellum inde haud dubium haberi. Sp. Furius, consulum alter, cui ea provincia evenerat, profectus in Aequos Hernicorum in agro populabundum hostem invenit ignarusque multitudinis, quia nusquam universa conspecta fuerat, imparem copiis exercitum temere pugnae commisit. [8] primo concursu pulsus se intra castra recepit. neque is finis periculi fuit; namque et proxima nocte et postero die tanta vi castra sunt circumsessa atque oppugnata ut ne nuntius quidem inde mitti Romam posset. [9] Hernici et male pugnatum et consulem exercitumque obsideri nuntiaverunt tantumque terrorem incussere patribus ut, quae forma senatus consulti ultimae semper necessitatis habita est, Postumio, alteri consulum, negotium daretur videret ne quid res publica detrimenti caperet. [10] ipsum consulem Romae manere ad conscribendos omnes qui arma ferre possent optimum visum est: pro consule T. Quinctium subsidio castris cum sociali exercitu mitti; [11] ad eum explendum Latini Hernicique et colonia Antium dare Quinctio subitarios milites — ita tum repentina auxilia appellabant — iussi. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß