Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà

Êíèãà III, ãë. 4

Òèò Ëèâèé. Èñòîðèÿ Ðèìà îò îñíîâàíèÿ ãîðîäà. Òîì I. Èçä-âî «Íàóêà» Ì., 1989.
Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922.
ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

4. (1) Çàòåì êîí­ñó­ëà­ìè ñòà­ëè Àâë Ïîñòó­ìèé Àëüá è Ñïó­ðèé Ôóðèé Ôóç [464 ã.]. Íåêî­òî­ðûå âìå­ñòî Ôóðèÿ ïèñà­ëè Ôóçèé; ãîâî­ðþ ýòî, ÷òîá êòî-íèáóäü íå ïîäó­ìàë, ÷òî ðå÷ü èäåò î äðó­ãîì ÷åëî­âå­êå, à íå î äðó­ãîì íàïè­ñà­íèè åãî èìå­íè. (2) Î÷å­âèä­íî áûëî, ÷òî îäíî­ìó èç êîí­ñó­ëîâ ïðè­äåò­ñÿ âåñòè âîé­íó ñ ýêâà­ìè. Âîò ïî÷å­ìó ýêâû çàïðî­ñè­ëè ïîìî­ùè ó ýöå­ò­ðèé­ñêèõ âîëü­ñêîâ; òàêî­âàÿ áûëà îõîò­íî ïðå­äî­ñòàâ­ëå­íà — îáà íàðî­äà ñîïåð­íè­÷à­ëè â ïîñòî­ÿí­íîé íåíà­âè­ñòè ê ðèì­ëÿ­íàì, — è ïîä­ãîòîâ­êà ê âîéíå ïîøëà ïîë­íûì õîäîì. (3) Ãåð­íè­êè çàìå­òè­ëè è äîíåñ­ëè ðèì­ëÿ­íàì î òîì, ÷òî ýöå­ò­ðèé­öû ïåðå­øëè íà ñòî­ðî­íó ýêâîâ. Ïîä ïîäî­çðå­íè­åì áûëî è ïîñå­ëå­íèå Àíòèé, âåäü ïî âçÿ­òèè ãîðî­äà ìíî­ãèå åãî ãðàæ­äàíå ïåðå­áðà­ëèñü ê ýêâàì; âî âðå­ìÿ âîé­íû ñ ýêâà­ìè ýòè ñîë­äà­òû äðà­ëèñü ñâè­ðå­ïåå âñåõ. (4) Êîãäà íàêî­íåö ýêâû áûëè ðàç­áè­òû è óêðû­ëèñü â êðå­ïî­ñòÿõ, òî ñðà­æàâ­øè­å­ñÿ íà èõ ñòî­ðîíå âîðî­òè­ëèñü â Àíòèé è ñóìå­ëè îòêî­ëîòü îò ðèì­ëÿí è áåç òîãî óæå íåâåð­íûõ ïîñå­ëåí­öåâ. (5) Ñåíà­òó äîíåñ­ëè î ãîòî­âÿ­ùåì­ñÿ îòïà­äå­íèè, è, ïîêà åùå ðåøå­íèå íå âïîëíå ñîçðå­ëî, êîí­ñó­ëàì ïîðó­÷è­ëè âûçâàòü â Ðèì âîæäåé ýòî­ãî ïîñå­ëå­íèÿ è ðàñ­ñïðî­ñèòü, â ÷åì òàì äåëî. (6) È, õîòÿ òå ÿâè­ëèñü áåç ïðî­ìåä­ëå­íèÿ è áûëè ïðåä­ñòàâ­ëå­íû êîí­ñó­ëà­ìè ñåíà­òó, îíè äàâà­ëè òàêèå îòâå­òû íà çàäàí­íûå âîïðî­ñû, ÷òî îòïðà­âè­ëèñü âîñâî­ÿ­ñè ïîä åùå áîëü­øèì ïîäî­çðå­íè­åì, ÷åì äî ïðè­áû­òèÿ â Ðèì.

(7) Îòíûíå íå áûëî ñîìíå­íèé â òîì, ÷òî ïðåä­ñòî­ÿ­ëà âîé­íà. Ñïó­ðèé Ôóðèé, êîòî­ðî­ìó âûïà­ëî áûòü âîåí­íûì êîí­ñó­ëîì, âûñòó­ïèë ïðî­òèâ ýêâîâ, âòîðã­øèõ­ñÿ âî âëà­äå­íèÿ ãåð­íè­êîâ äëÿ ãðà­áå­æà; è, õîòÿ îí íå ïðåä­ñòàâ­ëÿë ñåáå ÷èñ­ëåí­íî­ñòè âðà­ãîâ, êîòî­ðûå ñ.120 íèêî­ãäà íå ïîêà­çû­âà­ëèñü âñå âìå­ñòå, îïðî­ìåò­÷è­âî ââåë â áîé âîé­ñêî, óñòó­ïàâ­øåå ïðî­òèâ­íè­êó â ñèëå. (8) Ïîëó­÷èâ îòïîð ïðè ïåð­âîì æå íàïà­äå­íèè, îíî âîðî­òè­ëîñü â ëàãåðü. Íî ïîëî­æå­íèå íå ñòà­ëî îò ýòî­ãî ìåíåå îïàñ­íûì, ïîòî­ìó ÷òî íà ñëå­äóþ­ùóþ íî÷ü è íà äðó­ãîé äåíü ëàãåðü îñà­äè­ëà è ïîøëà íà ïðè­ñòóï òàêàÿ ñèëà, ÷òî íåâîç­ìîæ­íî áûëî äàæå îòïðà­âèòü â Ðèì ãîí­öà. (9) Î ïðî­èã­ðàí­íîì ñðà­æå­íèè è îá îñà­äå, â êîòî­ðóþ ïîïàë ñ âîé­ñêîì êîí­ñóë, ñîîá­ùè­ëè ãåð­íè­êè, äî òîãî íàïó­ãàâ ýòèì èçâå­ñòè­åì ñåíà­òî­ðîâ, ÷òî òå ïîðó­÷è­ëè êîí­ñó­ëó Ïîñòó­ìèþ ñëåäèòü, ÷òîáû ãîñóäàð­ñòâî íå ïîòåð­ïå­ëî óùåð­áà, à ñåíàò­ñêèå ïîñòà­íîâ­ëå­íèÿ â òàêèõ âûðà­æå­íè­ÿõ ïðè­íè­ìà­ëèñü ëèøü â îáñòà­íîâ­êå, ÷ðå­âà­òîé èñêëþ­÷è­òåëü­íîé îïàñ­íî­ñòüþ8. (10) Ñàìî­ãî êîí­ñó­ëà ñî÷ëè íåîá­õî­äè­ìûì îñòà­âèòü â Ðèìå äëÿ ïðî­âåäå­íèÿ íàáî­ðà âñåõ, êòî òîëü­êî ñïî­ñî­áåí íîñèòü îðó­æèå, à âìå­ñòî íåãî îòïðà­âèòü â ëàãåðü ïîä­êðåï­ëå­íèå ñîþç­íè­êîâ ïîä íà÷à­ëîì Òèòà Êâèíê­öèÿ. (11) Ëàòè­íàì, ãåð­íè­êàì è ïîñå­ëåí­öàì Àíòèÿ áûëî ïðè­êà­çà­íî ñîñòà­âèòü âîé­ñêî èç ñîë­äàò íåïðåä­âèäåí­íî­ãî íàáî­ðà — òàê íàçû­âà­ëîñü òîãäà ñðî÷­íî ñîáðàí­íîå ïîä­êðåï­ëå­íèå.

4. con­su­les in­de A. Pos­tu­mius Al­bus Sp. Fu­rius Fu­sus. Fu­rios Fu­sios scrip­se­re qui­dam; id ad­mo­neo, ne quis im­mu­ta­tio­nem vi­ro­rum ip­so­rum es­se quae no­mi­num est pu­tet. [2] haud du­bium erat quin cum Aequis al­ter con­su­lum bel­lum ge­re­ret. ita­que Aequi ab Ecet­ra­nis Volscis prae­si­dium pe­tie­re; quo cu­pi­de ob­la­to — adeo ci­vi­ta­tes hae per­pe­tuo in Ro­ma­nos odio cer­ta­ve­re — bel­lum sum­ma vi pa­ra­ba­tur. [3] sen­tiunt Her­ni­ci et prae­di­cunt Ro­ma­nis Ecet­ra­num ad Aequos des­cis­se. sus­pec­ta et co­lo­nia An­tium fuit, quod mag­na vis ho­mi­num in­de, cum op­pi­dum cap­tum es­set, con­fu­gis­set ad Aequos; is­que mi­les per bel­lum Aequi­cum vel acer­ri­mus fuit. [4] com­pul­sis dein­de in op­pi­da Aequis ea mul­ti­tu­do di­lap­sa cum An­tium re­dis­set, sua spon­te iam in­fi­dos co­lo­nos Ro­ma­nis aba­lie­na­vit. [5] nec­dum ma­tu­ra re cum de­fec­tio­nem pa­ra­ri de­la­tum ad se­na­tum es­set, da­tum ne­go­tium est con­su­li­bus ut prin­ci­pi­bus co­lo­niae Ro­mam ex­ci­tis quae­re­rent quid rei es­set. [6] qui cum haud gra­va­te ve­nis­sent, intro­duc­ti a con­su­li­bus ad se­na­tum ita res­pon­de­runt ad in­ter­ro­ga­ta, ut ma­gis sus­pec­ti quam ve­ne­rant di­mit­te­ren­tur.

[7] bel­lum in­de haud du­bium ha­be­ri. Sp. Fu­rius, con­su­lum al­ter, cui ea pro­vin­cia eve­ne­rat, pro­fec­tus in Aequos Her­ni­co­rum in ag­ro po­pu­la­bun­dum hos­tem in­ve­nit ig­na­rus­que mul­ti­tu­di­nis, quia nus­quam uni­ver­sa conspec­ta fue­rat, im­pa­rem co­piis exer­ci­tum te­me­re pug­nae com­mi­sit. [8] pri­mo con­cur­su pul­sus se intra castra re­ce­pit. ne­que is fi­nis pe­ri­cu­li fuit; nam­que et pro­xi­ma noc­te et pos­te­ro die tan­ta vi castra sunt cir­cum­ses­sa at­que op­pug­na­ta ut ne nun­tius qui­dem in­de mit­ti Ro­mam pos­set. [9] Her­ni­ci et ma­le pug­na­tum et con­su­lem exer­ci­tum­que ob­si­de­ri nun­tia­ve­runt tan­tum­que ter­ro­rem in­cus­se­re pat­ri­bus ut, quae for­ma se­na­tus con­sul­ti ul­ti­mae sem­per ne­ces­si­ta­tis ha­bi­ta est, Pos­tu­mio, al­te­ri con­su­lum, ne­go­tium da­re­tur vi­de­ret ne quid res pub­li­ca det­ri­men­ti ca­pe­ret. [10] ip­sum con­su­lem Ro­mae ma­ne­re ad conscri­ben­dos om­nes qui ar­ma fer­re pos­sent op­ti­mum vi­sum est: pro con­su­le T. Quincti­um sub­si­dio castris cum so­cia­li exer­ci­tu mit­ti; [11] ad eum explen­dum La­ti­ni Her­ni­ci­que et co­lo­nia An­tium da­re Quinctio su­bi­ta­rios mi­li­tes — ita tum re­pen­ti­na auxi­lia ap­pel­la­bant — ius­si.

ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß


  • 8Ýòà ôîð­ìó­ëè­ðîâ­êà èç se­na­tus­con­sul­tum ul­ti­mum, ò. å. ñåíàò­ñêî­ãî ïîñòà­íîâ­ëå­íèÿ î êðàé­íèõ ìåðàõ (ñð.: Öèöå­ðîí. Ïåð­âàÿ ðå÷ü ïðî­òèâ Êàòè­ëè­íû, 4; Çà Ìèëî­íà, 70; Çà Ðàáè­ðèÿ, 20), ïðè­íàä­ëå­æèò áîëåå ïîçä­íå­ìó âðå­ìå­íè. Ïåð­âîå òàêîå ïîñòà­íîâ­ëå­íèå áûëî ïðè­íÿ­òî â 121 ã. äî í. ý. è ïðå­äî­ñòà­âè­ëî êîí­ñó­ëó Îïè­ìèþ ñâî­áî­äó äåé­ñò­âèé ïðî­òèâ Ãàÿ Ãðàê­õà. Âñå èçâåñò­íûå íàì ïîäîá­íûå ïîñòà­íîâ­ëå­íèÿ (121, 100, 77, 63 è 49 ãã. äî í. ý.) êàñà­ëèñü òîëü­êî âíóò­ðè­ïî­ëè­òè­÷å­ñêîé áîðü­áû â Ðèìå.
  • ÈÑÒÎÐÈß ÄÐÅÂÍÅÃÎ ÐÈÌÀ
    1327007031 1327008013 1327009001 1364000305 1364000306 1364000307