Ïåðåâîä Ã. ×. Ãóñåéíîâà. Êîììåíòàðèé Í. Å. Áîäàíñêîé.
Ðåä. ïåðåâîäîâ Ì. Ë. Ãàñïàðîâ è Ã. Ñ. Êíàáå. Ðåä. êîììåíòàðèåâ Â. Ì. Ñìèðèí. Îòâ. ðåä. Å. Ñ. Ãîëóáöîâà.
Ëàò. òåêñò: Loeb Classical Library, B. O. Foster, 1922. ÑÊÐÛÒÜ ËÀÒÈÍÑÊÈÉ ÒÅÊÑÒ
20. (1) Ðå÷ü êîíñóëà âçâîëíîâàëà ïëåáååâ, à âîñïðÿíóâøèå äóõîì ïàòðèöèè óâåðèëèñü â òîì, ÷òî ãîñóäàðñòâî ñïàñåíî. Äðóãîé êîíñóë, ãîòîâûé ñêîðåå ïîìîãàòü, ÷åì ïðèìåíÿòü âëàñòü, ëåãêî óñòóïàë ñâîåìó ñòàðøåìó òîâàðèùó ñàìûå òðóäíûå ïðåäïðèÿòèÿ, äëÿ ñåáÿ òðåáóÿ ëèøü êîíñóëüñêîãî ïî÷åòà. (2) Òóò òðèáóíû, æåëàÿ âûñìåÿòü êîíñóëîâ çà ïóñòîñëîâèå, ñïðîñèëè, êàêèì æå îáðàçîì òå ñîáèðàþòñÿ ñíàðÿäèòü âîéñêî, åñëè íå áóäåò ïîçâîëåíî ïðîèçâåñòè íàáîð. (3) «À íàì è íå íóæåí íàáîð, — îòâåòèë Êâèíêöèé. —  òîò ÷àñ, êîãäà Ïóáëèé Âàëåðèé äëÿ òîãî, ÷òîá îòáèòü Êàïèòîëèé, âîîðóæèë ïëåáååâ, âñå îíè äàëè ñëîâî ïî ïðèêàçó ñîáðàòüñÿ è áåç ïðèêàçà íå ðàñõîäèòüñÿ. (4) È âîò òåïåðü âñåì òåì, êòî äàë ñëîâî, ìû ïðèêàçûâàåì çàâòðà ñ îðóæèåì â ðóêàõ ÿâèòüñÿ ê Ðåãèëëüñêîìó îçåðó».  æåëàíèè îñâîáîäèòü íàðîä îò êëÿòâû òðèáóíû ïûòàëèñü îòãîâîðèòüñÿ òåì, ÷òî, äåñêàòü, Êâèíêöèé áûë ÷àñòíûì ëèöîì, êîãäà ïëåáååâ ïðèâîäèëè ê ïðèñÿãå. (5) Îäíàêî çàõâàòèâøåãî íûíåøíèé âåê íåóâàæåíèÿ ê áîãàì òîãäà åùå íå çíàëè è íèêòî íå ñòàðàëñÿ èñòîëêîâàòü çàêîíû è êëÿòâû ê ñîáñòâåííîé âûãîäå, à ñêîðåå ïðèíîðàâëèâàëñÿ ê íèì ñàì. (6) È âîò òðèáóíû, ïîòåðÿâ âñÿêóþ íàäåæäó íà îòìåíó íàáîðà, ðåøèëè çàäåðæàòü âîéñêî, òåì áîëåå ÷òî, ïî ñëóõàì, ê Ðåãèëëüñêîìó îçåðó íàäëåæàëî ïðèáûòü è àâãóðàì äëÿ îñâÿùåíèÿ ìåñòà, ãäå ìîæíî áûëî áû, ñîâåðøèâ ïòèöåãàäàíèÿ, îáðàòèòüñÿ ê íàðîäó42 è íà ñîáðàíèè îòìåíèòü âñå òî, ÷åãî òðèáóíû äîáèëèñü áû íàñèëèåì â Ðèìå. (7) Ëþäè, êîíå÷íî, ïðèìóò òî, ÷òî âåëÿò êîíñóëû, âåäü è ïðàâî îáæàëîâàíèÿ íå ðàñïðîñòðàíÿåòñÿ äàëåå, ÷åì íà ìèëþ îò Ãîðîäà43, è ñàìè òðèáóíû, ïðèäè îíè òóäà â òîëïå ñîãðàæäàí, äîëæíû áóäóò ïîä÷èíèòüñÿ âëàñòè êîíñóëîâ. (8) Ýòîãî è îïàñàëèñü òðèáóíû. Íî ñàìûå ñèëüíûå îïàñåíèÿ âíóøàë Êâèíêöèé, íàñòîé÷èâî ïîâòîðÿâøèé, ÷òî âûáîðîâ êîíñóëîâ íå áóäåò: íå òàêîâ, ìîë, ó ãîñóäàðñòâà íåäóã, ÷òîá ìîæíî áûëî èçëå÷èòü åãî îáû÷íûìè ñðåäñòâàìè; åìó íóæåí äèêòàòîð, äàáû âñÿêèé, êòî âîçíàìåðèòñÿ ïîäîðâàòü îáùåñòâåííûé ñòðîé, ïîìíèë, ÷òî ñàìîâëàñòüå äèêòàòîðà îáæàëîâàòü íåâîçìîæíî. |
20. moverat plebem oratio consulis; erecti patres restitutam credebant rem publicam. consul alter, comes animosior quam auctor, suscepisse collegam priorem actiones tam graves facile passus, in peragendis consularis officii partem ad se vindicabat. [2] tum tribuni, eludentes velut vana dicta persequi quaerendo quonam modo exercitum educturi consules essent quos dilectum habere nemo passurus sit. [3] «nobis vero» inquit Quinctius «nihil dilectu opus est, cum, quo tempore P. Valerius ad recipiundum Capitolium arma plebi dedit, omnes in verba iuraverint conventuros se iussu consulis nec iniussu abituros. [4] edicimus itaque, omnes qui in verba iurastis crastina die armati ad lacum Regillum adsitis.» cavillari tum tribuni et populum exsolvere religione velle: privatum eo tempore Quinctium fuisse cum sacramento adacti sint. [5] sed nondum haec quae nunc tenet saeculum neglegentia deum venerat, nec interpretando sibi quisque ius iurandum et leges aptas faciebat, sed suos potius mores ad ea accommodabat. [6] igitur tribuni, ut impediendae rei nulla spes erat, de proferendo exitu agere, eo magis, quod et augures iussos adesse ad Regillum lacum fama exierat, locumque inaugurari ubi auspicato cum populo agi posset, ut quidquid Romae vi tribunicia rogatum esset id comitiis ibi abrogaretur: omnes id iussuros quod consules velint; [7] neque enim provocationem esse longius ab urbe mille passuum, et tribunos, si eo veniant, in alia turba Quiritium subiectos fore consulari imperio. [8] terrebant haec; sed ille maximus terror animos agitabat, quod saepius Quinctius dictitabat se consulum comitia non habiturum; non ita civitatem aegram esse ut consuetis remediis sisti possit; dictatore opus esse rei publicae, ut qui se moverit ad sollicitandum statum civitatis sentiat sine provocatione dictaturam esse. |
ÏÐÈÌÅ×ÀÍÈß